
انتشار خبر پادشاهی بن سلمان دور از انتظار نبود اما بدون شک ماجرای ترور بن سلمان نقش کاتالیزور را ایفا کرد و باعث شد روند رسیدن به پادشاهی برای بن سلمان سرعت بیشتری بگیرد
فرارو- باوجود اینکه هنوز خبر موثقی در خصوص زنده بودن بن سلمان یا حداقل دلیل قانع کنندهای برای تاپدید شدن این شاهزاده جوان که معمولا هر روز در رسانهها و شبکههای اجتماعی حضوور داشته، ارائه نشده است، برخی منابع خبر از آغاز دوران پادشاهی او پیش از ماه رمضان را رسانهای کرده اند.
به گزارش فرارو بعد از آنکه حمله مسلحانهای به قصر پادشاه عربستان و محل سکونت محمد بن سلمان ولیعهد این کشور صورت گرفت، ناپدید شدن وی زمینهساز شایعات بسیاری شد. برخی منابع اعلام کردند که وی به شدت مجروح شده اما موفق شده که از قصر خارج شود. اما ادامه بیخبری از شاهزاده موجب شد این شایعه در افکار عمومی مطرح شود که در این حمله کشته شده است. البته برخی مقامات عربستان تلاش کردند این شایعه را تکذیب کنند و حتی عکسی از وی در فضای مجازی منتشر شد اما نتوانست افکار عمومی را از زنده بودن وی مطمئن کند.
بعد از این ماجرا روزنامه کیهان، از احتمال کشته شدن محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان خبر داد و این مسئله موجب تقویت شایعه کشته شدن وی شد. این روزنامه به نقل از منابع اطلاعاتی و با استناد به "یک خبر به کلی سری که از سرویس اطلاعاتی و امنیتی یکی از کشورهای عربی منطقه درز کرده و به گونهای در اختیار کیهان قرار گرفته " نوشت: «این سرویس اطلاعاتی در گزارش محرمانه خود برای مقام عالی کشور متبوع خویش با قاطعیت آورده است که در جریان درگیریهای اول اردیبهشت حداقل دو گلوله به محمد بنسلمان ولیعهد عربستان اصابت کرده و احتمال اینکه از دنیا رفته باشد نیز وجود دارد.»
اما حالا بعد از گذشت حدود یک ماه منابع آگاه دولت ترامپ اعلام کردند که محمد بن سلمان در حادثه تیراندازی ماه آوریل در کاخ پادشاهی در منطقه الخزامی مجروح شده است. پایگاه صوت العرب به نقل از منابع آمریکایی نوشت که در حادثه تیراندازی در کاخ پادشاهی در منطقه الخزامی مجروح شده است. این منابع گفت محمد بن سلمان پس از این حادثه با بالگردی از محل خارج شده است.
اما در این وانفسا حساب توئیتری «میزان» در صفحه توئیتر خود نوشت که محمد بن سلمان به نزدیکان خود میگوید که امور پس از مرگ ملک سلمان پیچیده خواهد شد و مخالفت پدرش با پایین آمدن از مسند پادشاهی درست نیست. در حساب توئیتری معروف «میزان» آمده است که «محمد بن سلمان این روزها به فکر تکیه زدن بر مسند پادشاهی تا قبل از عید فطر است.»
پادشاهی بن سلمان نشانگر عقلانیت در عربستان است
در همین خصوص مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتوگو با فرارو اظهار کرد:«انتقال قدرت از سلمان به بن سلمان نشان دهنده یک امر از پیش تعیین شده بود. بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که این اتفاق به سرعت رخ خواهد داد و در کوتاه ترین زمان ممکن بن سلمان به پادشاهی خواهد رسید. به همین دلیل خبر اخیر شگفتیساز و غافلگیر کننده نبوده است و اگر به خاطر داشته باشید زمزمههای به قدرت رسیدن بن سلمان به عنوان پادشاه و جانشین پدرش از آبان سال گذشته در محافل سیاسی عربستان سعودی و حتی منطقه و بینالملل آغاز شد. ضمن اینکه از همان روزها عملا بن سلمان بود که کارها را برعهده گرفته بود. بنابراین انتشار این خبر دور از انتظار نبود اما به عقیده من ماجرای ترور بن سلمان نقش کاتالیزور را ایفا کرد و باعث شد روند رسیدن به پادشاهی برای بن سلمان سرعت بیشتری بگیرد.»
وی ادامه داد: «اما انچه که حائز اهمیت است این است که با توجه به تاثیرگذاری بن سلمان طی همین زمان کوتاه در مسائل داخلی و خارجی عربستان میتوان گفت که پادشاهی او نشانگر نوعی عقلانیت معنادار و تعریف شده در نظام حاکم بر این کشور است. زیرا پیشبینی ها و پیشگوییها در خصوص دوران پس از ملک عبدالله به میزان زیادی ناامید کننده بود اما حالا با یک روند عقلانی شاهد این هستیم که بن سلمان به قدرت میرسد و این نشان میدهد که یک خرد سیاسی و جمعی آرام آرام در این کشور به وجود میآید.»
او افزود: «بن سلمان در یک مسیر تعریف شده ای قرار گرفته است که پادشاهی او میتواند استفاده از این توان و جایگاه را در جهت پیادهسازی دیدگاههای او تاثیر مثبت بگذارد. از جهت دیگر باید توجه داشت، بسیاری بر این اندیشه هستند که از زمان ولیعهدی تا رسیدن به مسند پادشاهی زمان تغییر و تحول و جذب نظرات و حمایتهای افکار عمومی و گروههای سیاسی در داخل این کشور است اما زمانی که بر مسند پادشاهی مینشینند شرایط و ساختار قدرت موجب میشود تغییرات در دیدگاه و مواضع پادشاه جدید ایجاد شود. به همین دلیل گمان میکنم بن سلمان هم بعد از نشستن بر مسند پادشاهی تا حدودی محافظه کار شود و آرام آرام صندلی قدرت گذارههای معنا دار خود را بر شخصیت بن سلمان دیکته خواهد کرد.
مطهرنیا در پایان تصریح کرد: «البته او با مشکلات دیگری هم مواجه است. به هرحال بن سلمان از سال گذشته که به عنوان ولیعهد معرفی شد دست به ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در داخل عربستان زده است و علاوه بر آن سیاستهایی را در قبال منطقه در دستور کار قرار داده است و حالا اگر بخواهد از آن روند عدول کندف با مشکلات زیادی مواجه و این زمینه ساز ایجاد یک معنای اختلال برانگیز برای او خواهد شد که هزینههای وی در زمان پادشاهی را بالا میبرد. بنابراین تنها راهکار پیش روی او این است که بتواند ساختار قدرت در عربستان را تحت کنترل خود درآورد و از آن در راستای اهداف و برنامه خود استفاده کند. این محتملترین سناریوی موجود است. البته سناریوهای محتمل دیگری هم وجود دارد که بستگی به عدم قطعیتها دارد که میتواند تحلیلهای دیگری را رقم بزند.»
محمد بن سلمان یک شخصیت استثنایی است
همچنین حسن هانی زاده کارشناس مسائل عربستان در گفتوگو با فرارو عنوان کرد: «درواقع بعد از حادثه قصر سلطنتی که ماه گذشته رخ داد، اخبار ضد و نقیضی از وضعیت بن سلمان منتشر شد مبنی بر اینکه وی به شدت زخمی شده است و حتی شایعاتی مبنی بر اینکه او کشته شده است نیز مخابره شد. اما واقعیت این است که او طی حمله به محل سکونتش مجروح شده است و حالا در یکی از پایگاههای آمریکا تحت نظر یک تیم پزشکی از ایالات متحده است و به زودی از آنجا مرخص خواهد شد. اما موضوع این است که وضعیت شخص پادشاه سلمان بن عبدالعزیز در هالهای از ابهام قرار دارد و طبق اخبار منتشر شده او وضعیت جسمی مناسبی ندارد و ممکن است در آینده نزدیک فوت کند. بنابراین به نظر میرسد که عربستان طی ماههای آینده وارد فاز جدیدی خواهد شد و به همین دلیل احتمال اینکه محمد بن سلمان قدرت را در دست بگیرد بسیار زیاد است.»
وی در خصوص اینکه آیا ممکن است محمد بن سلمان بعد از اینکه به پادشاهی رسید تغییری در مواضع خود ایجاد کند، گفت:« ولیعهد عربستان یک شخصیت استثنایی، ماجراجو و قدرتطلب دارد. بنابراین اگر قدرت کامل را در اختیار بگیرد، بدون شک عربستان به سمت و سوی رادیکالیزم سوق داده میشود و مواضع افراطگرایانهای نسبت به محور مقاومت و ایران اتخاذ خواهد کرد. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم که هدف آمریکا این است که بن سلمان را در شرایطی قرار دهند که نقش تهامی نسبت به ایران ایفا کند که تا امروز هم بر همن روال پیش رفته است. لذا به نظر میرسد که عربستان سعودی در یک بزنگاه سرنوشت ساز قرار دارد.
او تاکید کرد: «البته این شرایط بیرونی عربستان است و قطعا وضعیت داخلی این کشور هم با آغاز دوران پادشاهی محمد بن سلمان دچار تغییر و تحول بسیاری خواهد شد. زیرا روند اصلاحات مورد ادعای وی شدت بیشتری خواهد گرفت و این کشور به سمت سیاستهای سکولار پیش خواهد برد این موجب خواهد شد که با توجه به فضای سنتی در این کشور، نوعی تقابل قبیلهای رخ دهد و وضعیت عربستان را متشنج کند و به سمت دوقطبی شدن پیش ببرد.»
هانی زاده در پایان گفت: «بن سلمان اگرچه با کمک امریکا به قدرت میرسد و از پستوانه غرب هم برخوردار خواهد بود اما با توجه به اینکه اصلاحات مورد نظر بن سلمان بدون آماده سازی جامعه سنتی عربستان در حال انجام است، به نظر میرسد که تقابلها در این کشور در بلند مدت افزایش چشمگیری داشته باشد. که البته مقصر اصلی ایالات متحده است که بدون توجه به زیرساختها، بن سلمان را در شرایطی قرار دادند که دست به این قبیل اصلاحات بزند. زیرا بدون شک این ماجرا با مقاومت علمای وهابی و برخی امرای وابسته به جریان رقیب مواجه خواهد شد.»