تاریخ

باغ وسیعی در شمال‌شرق تهران و محدوده خیابان پاسداران جا خوش کرده که درخت‌های نسبتاً بلندی دارد و عمارت‌های قاجاری با سقف‌های شیروانی پوسیده آن هنوز نفس می‌کشند.

۸۰ سال پیش در زمان حکومت خاندان پهلوی، اولین گروه یهودیان اروپایی از ایران راهی فلسطین شدند.

سلسله قاجاریه در میان واپسین دودمان‌های حاکم بر ایران، طولانی‌ترین دوران سلطنت را داشته و بدیهی است که آثار آن نیز در شئون مختلف زندگی ایرانیان، از سیاست گرفته تا اقتصاد، اجتماع و حتی علوم و فنون قابل بررسی و مشاهده است. غلامحسین زرگری‌نژاد، در کتاب برآمدن قاجار، تلاش کرده تا روایتی متفاوت و بی‌طرف از رویداد‌ها و بازیگران این دوره ارائه کند.  

ساخت بنا قوس النصر در سال ۱۳۶۵ توسط پیمانکار انگلیسی و آلمانی انجام شد و شامل دو دست بود که از خاک بیرون‌آمده و شمشیر ظفر و پیروزی اعراب صدر اسلام را یادآوری می‌کند. صدام حسین در طول جنگ تحمیلی ۸ساله بار‌ها از ادبیات تاریخ اسلام برای توجیه اعمال تجاوزکارانه خود علیه ملت ایران استفاده کرد که به صورت گسترده از طریق رسانه‌های دولتی عراق منعکس می‌شد.

وبا که به «مرض موت» یا «مرگا مرگی» معروف بود جان عده زیادی را می‌گرفت. در سال ۱۲۶۳ق، در ولایت آذربایجان ۶.۰۷۷ نفر مُردند و یک سال بعد دوباره در همان ولایت ۵.۰۰۰ نفر جان سپردند. در سال ۱۲۶۷ق بار دیگر وبای شدیدی به خصوص در تهران شیوع پیدا کرد و یک سال ادامه داشت.

سهیل محمودی از تلاش‌هایی برای ثبت تاریخ معاصر شعر ایران سخن می‌گوید و در این میانه نظری هم به اتفاقات ایران در یکصد سال اخیر دارد.

بحرین دست‌کم از دوره ساسانیان حوزه نفوذ و متعلق به ایران بوده است و تنها پس از اشغال توسط پرتغالی‌ها در فاصله سال‌های ۱۵۲۱ تا ۱۶۰۲ در دوره صفوی این حاکمیت متزلزل شد.

چه عاملی سبب سرنگونی صفویان شد؟ افزون بر تن آسایی و تنبلی، بی گمان تعصب بوده است یعنی سیاستی خلاف سیاست کوروشی. نکته‌ای را که بنده عرض می‌کنم به تحقیق مورد تاکید، تحقیق و اصرار حضرت استاد عبدالحسین زرین‌کوب است. عامل اصلی فروپاشی صفویان تعصب بود

وضعیت سیاسی کشور به شدت پُر تنش دنبال می‌شد؛ جناح‌های سیاسی و انجمن‌ها تشکیل شده بود، در مجلس تندروی‌هایی می‌شد و شاه تازه به تاج رسیده، توپ‌ها را پُر کرده بود تا مبادا کسی جرات کند فکر و خیال دیگری در سر بپروراند. در همین زمان هم تلگراف‌هایی از ایالات مختلف در همکاری با مشروطه‌طلبان به تهران می‌رسید.

سه‌شنبه ۲۶ اسفند ۱۳۵۹، جلسه نخست دادگاه امیرانتظام به ریاست محمدی گیلانی در دادگاه انقلاب برگزار شد. شاهدین این دادگاه شامل: محمدمنتظری، هادی غفاری، ابراهیم یزدی، محمدتوسلی و مهدی بازرگان بودند. عباس امیرانتظام، معاون نخست وزیر، سخنگوی دولت و سفیر ایران در سوئد، متهم به جاسوسی و ارتباط با مقامات آمریکایی، توطئه برای انحلال مجلس خبرگان، مخالفت با نظام ولایت فقیه، تلاش برای ایجاد اختلاف بین فلسطینیان و لیبیایی‌ها با ایران و فرار سران رژیم سابق بود. در این تصویر امیرانتظام در کنار وکیل خود، دکتر نوعلی تابنده، وکیل و قطب سابق دراویش گنابادی، دیده می‌شود.

«احدی از شاه و بزرگان و علما و تجار که خون مردم را می‌خوردند در این صدد برنیامدند که مثل خارج کارخانه دایر کنند یا کاری کنند که صنعت قدیم ایران برنیفتد». وبا، طاعون، گرسنگی و بیماری‌های دیگر تنها چیز‌هایی بود که به وفور یافت می‌شد و بیداد می‌کرد، «هیچ باران نبارید ... قیمت نان ... به مرور ترقی کرد».

جعفری همدانی علاوه بر ایران به مسائل جهان اسلام نیز توجه داشت. وی به تشکیل رژیم صهیونیستی در قلب کشورهای اسلامی توجه خاصی داشت و در سخنرانی‌های خود از روابط پنهانی دولت ایران با اسرائیل پرده بر‌می‌داشت. ایشان به تبعیت از امام خمینی (ره) تشکیل دولت یهودی اسرائیل، در سرزمین فلسطین را محکوم و آن را غیرقانونی می‌دانست. چنانکه پس از تهاجم رژیم اسرائیل به چهار کشور عربی از ملت مسلمان ایران خواست تا با هم متحد شوند و تنفر خود را از اعمال رژیم اسرائیل ابراز نمایند.

در قسمتی از اسناد ساواک از زبان آیت­‌الله فلسفی درباره علامه محمدتقی جعفری نوشته شده است: «از وی (فلسفی) سؤالاتی نمودند لذا پاسخ داده این دو نفر [یحیی نوری و محمدتقی جعفری]واقعا افرادی که وفادار به خمینی [هستند]».

فکر ساخت راه‌آهن در ایران به دوره قجر‌ها باز می‌گردد؛ آن هنگام که صدراعظمی همچون امیرکبیر چنین اندیشه‌ای داشت، اما با سد سخت انگلیسی‌ها مواجه شد.

سفرنامه شاردن را یکی از دقیق‌ترین و واقع بینانه‌ترین توصیف‌های اروپائیان از ایرانیان میدانند که تاکنون به نگارش درامده است. شاردن تاجر و سیاح فرانسوی بود که در زمان شاه عباس دوم صفوی به ایران آمد و شرح مشاهدات خود را در سفرنامه‌ای ۱۰ جلدی به ثبت رساند که بار‌ها و بار‌ها ارزش خواندن دارد.

پس از پیروزی انقلاب دیدیم که هجوم همه‌جانبه‌ی همه‌ گروه‌های چپ به ایران آغاز شد؛ از اروپای غربی و شرقی، از آمریکا و آسیا حرکت به ایران شروع شد... همه آمدند تا بر سر این خوان یغما، بر سر خوان نعمت سهم و نصیب و بهره و یا غنیمت ببرند؛ یعنی یک حالت ضد دمکراسی پیدا شد.

یکی از بزرگ‌ترین حوادث بیست‌وچهار ساعت اخیر که ملت انگلستان را به وجد درآورده و در رأس اخبار کلیه‌ی رادیو‌های خارجی منتشر گردیده است به وجود آمدن پسری از شاهزاده خانم الیزابت دختر پادشاه انگلیس است.

جعفر شهری در کتابش یعنی همان «طهران قدیم»، کارخانه برق امین‌الضرب را از «عجایبب»‌ی می‌داند که تا سال‌ها موجب حیرت و تماشای مردم شهر شده بود؛ یعنی همان مردمی که «هر غروب به تماشایش می‌رفتند و مدت‌ها به شگفتیش لب به دندان می‌گزیدند و لاحول می‌گفتند».

نومحافظه کاری نوعی تروتسکیسم وارونه بود که به قول "جاشوا موراوچیک" به دنبال "صدور دموکراسی" بود به همان شیوه‌ای که تروتسکی در ابتدا صدور سوسیالیسم را در نظر داشت. نومحافظه کاران نیز برداشت خود از کار فکری و سیاسی را از گذشته سوسیالیستی خود گرفتند. آنان آن نوع تمایز سفت و سختی را بین تئوری و عمل قائل نشدند که بسیاری از دانشگاهیان و سیاستمداران قائل هستند. در عوض، آنان تئوری را شکلی از مبارزه سیاسی و سیاست را به عنوان تلاشی می‌دیدند که باید توسط تئوری هدایت شود. آنان بیش‌تر خود را به مثابه کادری برای تحقق یک آرمان می‌دیدند تا روشنفکرانی کاملا مستقل. آنان حاضر بودند از تئوری به عنوان یک سلاح حزبی استفاده کنند. اغراق مداوم درباره تهدید متوجه از جانب شوروی از سوی آنان به منظور نمایش و جذب افراد تازه بود، اما هم چنین بازتاب دهنده ذهنیت انقلابی روز رستاخیزی‌ای بود که مشخصه چپ سنتی بوده است.

ایده اصلی کتاب لولین جونز این است که امپراتوری هخامنشی، که از سده ششم تا چهارم پیش از میلاد رونق داشت، توسط دشمنان یونانی‌اش به شکلی ناعادلانه به‌عنوان قومی «وحشی» و «زنانه‌خو» تصویر شده است.