استاد حوزه ژئوپلیتیک با بیان اینکه «وقتی مذاکرات به هفته آینده موکول شده، من معتقد هستم که ۳۰ درصد از مسیر را طی کرده‌اند»، گفت: «در مذاکرات ایران و ایالات متحده، این قسمت اول، قسمت مهمی بوده است. یکی از دلایلی که طرف ایرانی بر مذاکره غیرمستقیم اصرار داشت، این بود که نمی‌دانست درخواست‌های آمریکایی‌ها چیست. نگرانی وجود داشت که درخواست‌های آمریکایی‌ها شامل برچیدن برنامه هسته‌ای، مسائل موشکی و گفتوگو در مورد جبهه مقاومت باشد.»
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد حوزه ژئوپلیتیک، در رابطه با دور نخست مذاکرات مسقط و حواشی این گفت‌وگوها توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش ایلنا، فرجی‌راد گفت: شخصاً این مذاکرات را مثبت تلقی می‌کنم. خبر‌هایی که به دست می‌رسد، نشان‌دهنده این است که روی مذاکرات هسته‌ای بیشتر تکیه شده است و هدف طرف ایرانی هم همین بوده است. یعنی ایالات متحده در این دوره اولیه، وارد گفتوگو یا درخواست‌هایی در رابطه با مسائل موشکی و منطقه‌ای و جبهه مقاومت نشده است. طبیعتاً اگر این‌گونه باشد، ما می‌توانیم یک ارزیابی نسبتا مثبتی داشته باشیم و انتظار داشته باشیم که در آینده، زمان تعیین شده برای دور بعدی مذاکرات یا روند‌های آتی، مشخص شود.
وی با اشاره به اینکه دور بعدی مذاکرات هفته آینده ادامه خواهد داشت، عنوان کرد: این تایید وقت نشان می‌دهد که هر دو طرف واقعاً خواهان مذاکره هستند و صرفاً می‌خواهند بر مسئله هسته‌ای تکیه کنند و از آن نتیجه بگیرند، زیرا هر دو طرف نیاز به مذاکره دارند و باید تنش‌ها در منطقه کاهش یابد و درگیری رخ ندهد. اگر نکته‌ای که مطرح کردم، درست باشد و مذاکرات به هفته آینده موکول شده باشد، من معتقدم که ۳۰ درصد از مسیر را طی کرده‌اند. زیرا در مذاکرات ایران و ایالات متحده، این قسمت اول، قسمت مهمی بوده است. یکی از دلایلی که طرف ایرانی بر مذاکره غیرمستقیم اصرار داشت، این بود که نمی‌دانست درخواست‌های آمیکایی‌ها چیست. نگرانی وجود داشت که درخواست‌های آمریکایی‌ها شامل برچیدن برنامه هسته‌ای، مسائل موشکی و گفتوگو در مورد جبهه مقاومت باشد.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: حال که دور بعدی مشخص شده، به نظر می‌رسد که بر مسئله هسته‌ای تمرکز شده و موارد دیگر مطرح نشده است. این خود نشان‌دهنده این است که صحبت‌های آقای ترامپ که اخیرا انجام داده و دوباره تأکید کرده که تنها می‌خواهد ایران به سلاح هسته‌ای نرسد، صحبت‌های دقیقی بوده است. طبیعتاً آمریکایی‌ها در این رابطه وارد گفتوگو خواهند شد. ممکن است در طول مذاکرات آینده، اصلا در رابطه با مسائل موشکی صحبت نکنند ولی ممکن است درباره برخی مسائل در خاورمیانه، مانند امنیت دریای سرخ و موضوع حوثی‌ها نیز گفت‌و‌گو‌هایی داشته باشند که مثلاً ایران چگونه می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند. اما در حال حاضر، تمرکز روی مسئله هسته‌ای مثبت است و تصور می‌شود که مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد.
این کارشناس سیاست خارجی ایران در پاسخ به این سوال که به نظر شما ترامپ امتیازاتی را در اختیار ایران قرار خواهد داد یا خیر، گفت: اگر ما دور اول را مثبت تلقی کنیم، نشان‌دهنده این است که در دوره‌های بعدی، دو طرف باید روی اعتمادسازی کار کنند تا اطمینان حاصل شود که ایران به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت و تحریم‌ها برداشته خواهد شد. برای این کار، یکی از موارد این است که ایران حاضر باشد غنی‌سازی ۶۰ درصد را کاهش دهد. اگر ایران حاضر باشد که غنی‌سازی ۶۰ درصد را پایین بیاورد، این بخش از مذاکرات طولانی خواهد شد و دو طرف روی میزان کاهش غنی‌سازی چانه‌زنی خواهند کرد. نکته بعدی مسئله تحریم‌هاست. ایران انتظار دارد که اگر مذاکرات در چند دور به جلو رفت و اعتمادسازی صورت گرفت، بخشی از تحریم‌ها کاهش یابد و طرف آمریکایی نیز اراده خود را برای رفع تحریم‌ها نشان دهد.
وی با اشاره به اهمیت اقدامات آژانس بین المللی انرژی اتمی در روند مذاکرات پیش‌رو، اظهار کرد: آمریکایی‌ها انتظار دارند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر از اینها فعالیت و نظارت داشته باشد. فعالیت‌های هسته‌ای ایران در طول مذاکرات و سفر آقای گروسی به ایران در روز‌های آینده بسیار مهم است. اگر آقای گروسی گزارشی مثبت ارائه دهد، نشان‌دهنده این است که بخشی از مذاکرات ایران و آمریکا هموار شده است. بنابراین، باید روی مسئله نظارت و بازرسی نیز چانه‌زنی صورت گیرد و توافق بین ایران و آژانس انجام شود که می‌تواند مدت زمان مذاکرات را کوتاه کند.
فرجی‌راد افزود: در کنار این موارد، ایران باید وارد گفتوگو با اروپا شود و گفتوگو با روسیه و چین نیز اهمیت دارد، زیرا تمامی این کشور‌ها در گروه ۱+۵ قرار دارند. آقای ترامپ به نظر می‌رسد که می‌خواهد اروپایی‌ها را دور بزند که احتمالا مورد اعتراض آنها هم باشد، لذا ایران باید از تکرار اشتباهات گذشته خود با اروپا پرهیز کند و به آنها نزدیک‌تر شود و گزارش دهد. همچنین ایران باید مسئله اسنپ بک را جدی بگیرد. در نهایت، تا زمان اسنپ بک باید بر سر کلیاتی با آمریکا به توافق برسد، تا اروپاییان با خیال راحت‌تر بتوانند مسئله تحریم‌ها و اسنپ بک را مسکوت بگذارند.
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: من پیش‌بینی می‌کنم که نهایتاً مذاکرات به سمت مستقیم شدن پیش خواهد رفت. حال سؤال این است که آیا دور بعدی در روز شنبه به صورت مستقیم خواهد بود یا خیر. به هر حال، در حال حاضر بحث‌های اولیه‌ای بین دو طرف با میانجیگری وزیر خارجه عمان صورت گرفته است. دو طرف به کشور‌های خود بازمی‌گردند و گزارش‌هایی به سران کشور‌های خود، چه ایران و چه آمریکا، ارائه می‌دهند. سپس آنها تصمیم خواهند گرفت که آیا دور بعدی مذاکرات به صورت مستقیم باشد یا غیرمستقیم. اما به نظر من، احتمالاً مذاکرات به صورت مستقیم خواهد بود. این شانس وجود دارد، هرچند که قطعی نیست.
