یک رسانه آلمانی با اشاره به اتمام تاریخ انقضای توافق برجام در ۲۶ مهر امسال، فرصت غرب برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را کم دانست.
خبرگزاری دویچه‌وله آلمان در گزارشی با عنوان «آیا ایران با بازگشت سریع تحریم‌های سازمان ملل مواجه خواهد شد؟» نوشت: طرف‌های توافق هسته‌ای برجام، عملاً تنها چند ماه فرصت دارند تا مکانیسم بازگشت سریع تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فعال کنند.
به گزارش ایرنا، این رسانه غربی با بیان اینکه ایران ممکن است با بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل که در چارچوب توافق هسته‌ای لغو شده بودند، روبه‌رو شود، نوشت: تهران هشدار داده است که در صورت فعال‌شدن مکانیسم بازگشت تحریم‌ها، اقدامات متقابل قاطعی انجام خواهد داد.
براساس این گزارش، در توافق برجام، مکانیسمی به نام «بازگشت سریع» تعبیه شده که به هر یک از کشور‌های امضاکننده اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی ایران به تعهداتش، فرآیندی را آغاز کنند که طی چند هفته منجر به اعمال مجدد تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران می‌شود. این مکانیسم طوری طراحی شده که هیچ یک از کشور‌های دیگر نتوانند با وتو مانع فعال‌سازی آن شوند و برای مدت ۱۰ سال اعتبار دارد.
دویچه وله در تشریح مواضع مقامات ایرانی به اظهارات «مجید تخت‌روانچی» معاون وزیر خارجه ایران در دسامبر ۲۰۲۴ (آذر ۱۴۰۳) اشاره کرد و نوشت: این مقام ایرانی گفته بود که یکی از اقدامات تلافی‌جویانه تهران ممکن است خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) باشد.
این رسانه غربی نوشت: «عباس عراقچی» وزیر خارجه ایران نیز هشدار داده بود که کشورش ممکن است موضع خود درباره دستیابی به سلاح هسته‌ای را بازبینی کند.
براساس این گزارش، وزیر خارجه ایران گفته بود: اگرچه جمهوری اسلامی از دانش فنی لازم برای تولید سلاح هسته‌ای برخوردار است، اما تاکنون از توسعه آن خودداری کرده است. ایران همواره تأکید کرده که برنامه هسته‌ای آن صرفاً برای مصارف صلح‌آمیز است.
دویچه وله درباره سابقه مذاکرات هسته‌ای ایران برای رسیدن به برجام نوشت: ۱۰ سال پیش، پس از مذاکرات طولانی و دشوار، ایران با پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و آمریکا) به همراه آلمان به توافق هسته‌ای رسید. اتحادیه اروپا نیز در این مذاکرات حضور داشت.
این رسانه غربی با بیان اینکه لغو تحریم‌های ایران در مقابل پذیرش محدودیت‌های بیشتر در حوزه هسته‌ای را هدف برجام دانست و اعتراف کرد که واشنگتن عامل شکست توافق برجام بوده و نوشت: در مه ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۱۳۹۷)، در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، آمریکا یک‌جانبه از توافق خارج شد و گفت که به دنبال توافق بهتر است.
ترامپ سپس استراتژی فشار حداکثری علیه ایران را در پیش گرفت، تحریم‌های یک‌جانبه اعمال کرد و شرکت‌های خارجی را تهدید کرد که در صورت ادامه همکاری با تهران، با مجازات مواجه خواهند شد.
دویچه وله نوشت: در پاسخ، ایران به‌تدریج از تعهدات هسته‌ای خود فاصله گرفت و محدودیت‌های توافق در زمینه غنی‌سازی اورانیوم را نقض کرد. جمهوری اسلامی همچنین غنی‌سازی اورانیوم با درصد‌های بالاتر را آغاز کرد.
این رسانه آلمانی افزود: آمریکا در آوریل ۲۰۲۰ (فروردین ۱۳۹۹) تلاش کرد تا تحریم‌ها را بازگرداند، اما دیگر اعضای برجام با این اقدام مخالفت کردند و گفتند که واشنگتن به‌دلیل خروج از برجام، حق فعال‌سازی یک‌جانبه این مکانیسم را ندارد. حتی تحت ریاست‌جمهوری «جو بایدن» نیز آمریکا به برجام بازنگشت، که وضعیت را پیچیده‌تر کرد.
دویچه وله با بیان اینکه مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای ایران تشدید شده است، مدعی شد: تهران به سرمایه‌گذاری در سانتریفیوژ‌های جدید برای غنی‌سازی اورانیوم ادامه داده و به گفته کارشناسان، هرچه بیشتر به ساخت بمب اتمی نزدیک شده است. همزمان، ایران برنامه موشکی خود را نیز پیش برده و زرادخانه موشکی خود از جمله موشک‌های برد بلند را گسترش داده است.
براساس ادعای این رسانه غربی، موضع ایران این است که به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و برنامه موشکی خود را صرفاً دفاعی می‌داند. اما چندین کشور ادعا می‌کنند که ایران با توسعه موشک‌های بالستیک، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض کرده است.
دویچه وله مدعی شد قطعنامه ۲۲۳۱ که در ژوئیه ۲۰۱۵ (تیر ۱۳۹۴) به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای تصویب شد، صراحتاً از ایران می‌خواهد که هیچ فعالیتی مربوط به موشک‌های بالستیک که بتواند برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی شود، انجام ندهد. مکانیسم بازگشت سریع نیز بخشی از این قطعنامه است که پس از ۱۰ سال، در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۶ مهر۱۴۰۴) منقضی می‌شود.
دویچه وله در حالی مدعی شده که فعالیت‌های موشکی بخشی از توافق هسته‌ای برجام هستند که ایران همواره اعلام کرده که هرگز درباره مسائل دفاعی، با هیچ قدرتی مذاکره نخواهد کرد و هرگز این مساله حیاتی را به مذاکره نخواهد گذاشت.
جمهوری اسلامی اعلام کرده که آماده مذاکره غیرمستقیم با آمریکا برای نشان دادن حسن نیت و اثبات حقیقت صلح آمیز برنامه هسته‌ای خود است. گزارش‌ها حاکی از شروع این مذاکرات در پایتخت عمان در شنبه آینده است.
