مذاکرات ایران و آمریکا؛ شانس موفقیت مذاکرات چقدر است؟

فرارو-دور نخست مذاکرات طرفین ایرانی و آمریکایی در عمان با خوش بینی به پایان رسد و اکنون در آستانه دومین دور مذاکره دو کشور، برخی از مخالفان داخلی و خارجی نسبت به مذاکرات با دیده انتقادی و تردید نگاه می‌کنند.

به گزارش فرارو، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در نخستین اظهار نظر خود درباره مذاکرات گفت: «گفت‌و‌گو‌ها با ایران خوب پیش می‌رود.»، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز گفته است دو طرف به مبانی مشترک نزدیک شده‌اند و تمایلی به مذاکرات فرسایشی ندارند. او همچنین دیدار با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ را امری «عادی» توصیف کرد.

«محمدعلی سبحانی»، سفیر پیشین ایران در قطر، لبنان و اردن و تحلیلگر ارشد سیاست خارجی، در گفت‌و‌گو با فرارو به اهمیت مذاکره برگزار شده، مذاکرات پیش رو و چالش‌ها و موانع در مسیر مذاکرات پرداخته است:

نان تندرو‌ها از جنگ و درگیری در می‌آید

محمدعلی سبحانی به فرارو گفت: «بحث مذاکره ما با ایالات متحده، یک ضرورت است. بحران‌هایی که در کشور وجود دارد بسیار پر تعداد شده و تحمل این بحران‌ها برای مردم دشوار است. اخیرا این احساس به وجود آمده که ما برای حل مشکلات اقتصادی و امنیتی نیاز به گفت‌و‌گو با همه جهان و نه با اقلیت جهان داریم؛ بنابراین افرادی که با مذاکره مخالفند، خواه تندرو‌های داخلی و خواه مخالفین حاکمیت که با عنوان برانداز شناخته می‌شوند، گفت‌و‌گو و حل مشکلات کشور را برای خود، ایجاد کننده منفعت نمیبینند. نان تندرو‌ها در این است که تندروی و دعوا کنند. نان آن‌ها در جنگ، درگیری و امثالهم است. برانداز‌ها هم که تکلیفشان مشخص است. هرچند به نظر می‌رسد بخشی از آن‌ها حداقل صادقانه‌تر از تندرو‌ها و افراطیون داخلی برخورد می‌کنند. بالاخره مواضع بخشی از این طیف این است که نباید به سمت خونریزی و درگیری رفت. یا حتی بخشی از آن‌ها به مرور زمان تغییر موضع می‌دهند و از براندازی و سرنگونی عقب نشینی می‌کنند و خواستار انجام برخی اصلاحات در کشور می‌شوند.»

وی افزود: «جماعت دیگری نیز هستند که شاید از همه این دو گروهی که اشاره کردم بیشتر تلاش می‌کنند تا مذاکرات را به بن بست برسانند. این جماعت، اسرائیلی‌ها هستند. اسرائیل فکر می‌کند فرصتی پیش آمده تا بین ایران و آمریکا درگیری ایجاد کند. اسرائیل معتقد است منفعت در این است که اختلافات خود را به اختلافات جهانی تبدیل کند و از حالت امریکا و ایران نیز فراتر ببرد؛ بنابراین اسرائیل از این که گفت‌و‌گو‌های اولیه انجام شده و هر دو طرف ابراز رضایت کرده‌اند، حس خوبی ندارد. طبعا کارشناسان اسرائیلی نیز درباره مذاکرات بسیار منفی صحبت می‌کنند و می‌گویند مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد؛ بنابراین طبیعی است که مجموعه گروه‌های مذکور مخالف مذاکره باشند و اگر نباشند، جای پرسش دارد. اما یک ملت طرفدار مذاکره‌اند. همان ملتی که در انتخابات اخیر به آقای پزشکیان رای داده‌اند، معتقدند که باید راه حل مذاکره را به جای درگیری انتخاب و با جدیت دنبال کنیم.»

طرف ایرانی و آمریکایی تصمیم جدی دارند

مدیرکل پیشین خاورمیانه در وزارت خارجه گفت: «ایران با طمانینه و اعتماد به نفس در تلاش است به شکلی عمل کند که تلاش‌های دیپلماتیک به نتیجه برسد. آن چه که می‌تواند همه این تلاش‌های بدخواهان را خنثی کند، جدیت هر دو طرف برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات است و ما این را در دور اول با وجود همه شیطنت‌ها و اختلاف نظر‌ها در خصوص شکل و محتوا دیدیم. افرادی هم که داخل مذاکرات حضور دارند نسبت به این موضوعات ابراز خوشبینی کرده‌اند. هم طرف آمریکایی و هم طرف ایرانی تصمیم جدی دارند و در کنار این دو گروه، اعراب نیز حضور دارند. اعراب نسبت به تحولات اخیر ابراز خرسندی کرده و ظاهرا خوشبین شده‌اند که این دور از مذاکرات در نهایت به حل مشکلات منتهی خواهد شد. ان‌ها هم کمابیش به موفقیت مذاکرات امیدوار شده‌اند؛ بنابراین به نظر می‌رسد اعتماد به نفس مذاکره کنندگان با حمایتی که از طرف مردم، رسانه‌ها و روشنفکران و البته نظام، آنان را همراهی می‌کند، به مذاکره کنندگان کمک می‌کند در جهت نتیجه بخشی مذاکرات تلاش بیشتری انجام دهند و می‌تواند باعث دلگرمی آنان و پیشبرد کار انان شود. طرف مقابل نیز از جدیت ایران در مذاکرات اطمینان حاصل خواهد کرد.»

وی افزود: «برخی می‌گویند طرف مقابل، آن جدیت لازم و کافی را برای مذاکره ندارد. اما پاسخ این است که اتفاقا طرف مقابل نیز جدیت لازم را نشان داده و با توجه به سیاست‌های ترامپ که به دنبال امور منفعت زا برای دولت خود است، به نظر می‌رسد انتخاب جدی وی، همکاری با ایران است. اما باید دقت کرد که به حاشیه‌هایی که هدفشان ایجاد حساسیت و تخریب مذاکرات است توجه جدی داشته باشیم و اجازه ندهیم این حواشی، تاثیری منفی بر مذاکرات داشته باشد، بلکه مسیر را بر اساس تلاش رو به جلو ادامه دهیم.»