۴ سناریو پس از توقف احتمالی جنگ اوکراین از نگاه نیویورک‌تایمز

روزنامه آمریکایی در مطلبی به قلم راجان مِنون استاد روابط بین المللی در مدرسه پاول نیویورک و کارشناس ارشد موسسه تحقیقات صلح و جنگ سالتزمن در دانشگاه کلمبیا نوشت: با گذشت سه سال از جنگ اوکراین، این جنگ وارد مرحله‌ای می‌شود که می‌تواند فاز پایانی آن باشد و پایان این جنگ بیش از هر زمان دیگری محتمل به نظر می‌رسد.

به گزارش ایرنا به نقل از نیویورک‌تایمز، این گزارش افزود: اوکراین از تابستان گذشته به تدریج دچار ضعف و پسروی شده است، ارتش این کشور با کمبود فزاینده و شدید سرباز مواجه است و روسیه تا این لحظه از سال جاری شش برابر بیشتر از کل سال ۲۰۲۳ دستاورد داشته است.

ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین بعد از وعده اولیه خود درباره این که اجازه نمی‌دهد خاک این کشور به دست روسیه بیفتد به تازگی تصدیق کرد که ارتش اوکراین اکنون فاقد قدرت آزاد کردن همه اراضی اشغال شده از سوی روسیه است و ایده به تعویق انداختن این هدف به ازای عضویت در ناتو را مطرح کرد.

نظرسنجی گالوپ به تازگی نشان داد که حدود ۵۲ درصد از اوکراینی‌ها از پایان سریع و قابل مذاکره برای این جنگ حمایت می‌کنند. سال گذشته تنها ۲۷ درصد اوکراینی‌ها این نظر را داشتند.

این روزنامه نوشت: اوکراینی‌ها از جنگ خسته شده‌اند، اما روسیه نیز مشکلاتی دارد. اوکراین و متحدانش برآورد می‌کنند که شمار کشته‌ها و زخمی‌های ارتش روسیه ممکن است حدود ۷۰۰ هزار نفر باشد و آمار نشان می‌دهد که بیش از ۱۴ هزار قطعات تجهیزات نظامی روسیه ممکن است در این جنگ منهدم شده باشند. تلفاتی که وزارت دفاع انگلیس آن را به طور میانگین در نیمه نخست ماه نوامبر حدود ۱۵۰۰ نفر در روز برآورد کرده و نابودی تسلیحات در این مقیاس را نمی‌توان تا زمان نامحدود ادامه داد.

این روزنامه در ادامه مدعی شد که اقتصاد روسیه نیز نشانه‌های فشار را بروز داده است. بانک مرکزی روسیه کاهش شدید نرخ رشد اقتصادی را در سال آینده پیش بینی کرد. بانک مرکزی روسیه تورم را ۸.۵۴ درصد برآورد و نرخ بهره بانکی را در ماه اکتبر (مهر) ۲۱ درصد تعیین کرده است، اما نظرسنجی‌های خصوصی نشان می‌دهد که این نرخ ممکن است دستکم دو برابر باشد. در پایان ماه نوامبر (آذر) ارزش روبل روسیه به پایین‌ترین سطح از مارس ۲۰۲۲ رسید. هزینه مواد غذایی اولیه نیز افزایش یافته و برخی از فروشگاه نیز برای جلوگیری از سرقت، بسته‌های کره را در کابینت‌های قفل دار انبار کرده‌اند.

این گزارش افزود: بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید توجه همه را به خود جلب کرده است. وی وعده داد که بسرعت جنگ اوکراین را پایان خواهد داد. ترامپ می‌تواند در صورت خودداری پوتین برای مذاکره کمک به اوکراین را افزایش دهد و اگر اوکراین موافق مذاکره نباشد این کمک‌ها را کاهش دهد. با این حال با این که پیشنهاد‌های مختلفی برای توافق به صورت علنی و مخفیانه ارائه شده است معلوم نیست که ترامپ طرح قابل اجرایی داشته باشد.

این روزنامه آمریکایی افزود: با این وجود توافق در نهایت حاصل خواهد شد و اکنون زمان برنامه ریزی برای دوران بعد از جنگ است.

نویسنده در ادامه چهار سناریوی احتمالی درباره امنیت آینده اوکراین را تشریح کرد و نوشت: زلنسکی خواستار عضویت در ناتو است، اما این امید احتمالا تحقق نخواهد یافت. اتفاق نظر برای پذیرش عضو جدید در ناتو ضروری است و نزدیک‌ترین زمانی که اعضای ناتو موافق کردند اوکراین به این ائتلاف بپیوندد در سال ۲۰۰۸ بود و در آن زمان اعلام شد که این کشور در یک زمان نامشخص در آینده به این ائتلاف ملحق خواهد شد. اما این عدم قطعیت ناشی از اختلافاتی است که تا همین امروز ادامه دارد. دستکم هفت کشور ناتو مخالف ورود اوکراین به این ائتلاف هستند و یا می‌خواهند برای مدت نامحدود آن را به عقب بیندازند. از جمله این کشور‌ها آمریکا است و مشاوران ترامپ گفته‌اند عضویت کی یف در ناتو روی میز مذاکره نیست.

از سوی دیگر ائتلافی از کشور‌ها خواستار حمایت از اوکراین هستند، اما مشکل اینجاست که اوکراین، آمریکا را به عنوان ضامن می‌خواهد و ناتو را اساسا تضمینی از سوی آمریکا برای محافظت از خود می‌داند و به کشور ائتلافی دیگری بدون تقویت نیرو‌ها و سلاح‌های آمریکایی توجهی ندارد. ترامپ نه تنها به دنبال پایان دادن به جنگ اوکراین بدون هیچ وعده‌ای برای حفاظت از این کشور است بلکه تعهدات امنیتی آمریکا را در اروپا به طور کلی کاهش داده است و بعید است به دنبال توافقات امنیتی جدیدی باشد.

اظهارات ترامپ و افرادی که وی برای مناصب کلیدی در سیاست خارجی و امنیت ملی برگزیده است نشان می‌دهد که قدرت نظامی آمریکا به شکل فزاینده به سمت آسیا اقیانوسیه و برای مقابله با چین متمرکز خواهد بود. گذشته از این به دلایل ساده جغرافیایی امنیت اوکراین بیش از آمریکایی‌ها برای اروپایی‌ها مهم است بنابراین پیش بینی این که نقش نظامی آمریکا در اروپا کاهش یابد یا اروپایی‌ها فشار دفاع از خود را تحمل کنند و مسوولیت حفاظت از اوکراین را برعهده بگیرند، سنجیده است.

برخی از کشور‌های اروپایی درباره احتمال استقرار نیرو‌های خود در دوران بعد از جنگ در اوکراین مذاکره کرده‌اند. هفته گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه تاکید کرد که اروپا باید برای دفاع از خود اقدامات بیشتری انجام دهد. وی با دونالد توسک رئیس جمهوری لهستان دیدار کرد تا درباره اعزام نیرو‌های اروپایی به اوکراین بعد از صلح در این کشور رایزنی کند. توسک سپس گفت که کشورش حتی بعد از آتش بس چنین برنامه‌ای برای چنین اقداماتی نخواهد داشت. به طور کلی مذاکراتی درباره ضمانت‌های امنیتی اروپایی‌ها وجود دارد، اما هنوز تصمیمی گرفته نشده است.

مدل احتمالی دیگر، بی طرفی مسلحانه است که دستکم گزینه مطلوبی برای اوکراین نیست. این الگو از روسیه می‌خواهد متعهد شود به اوکراین حمله نکند و اوکراین هم بایدن عضویت در ناتو و اعزام نیرو‌های خارجی و مهمات به خاک خود را نادیده بگیرد. بی طرفی مسلحانه، اوکراین را در مقایسه با سایر راه حل‌ها آسیب پذیرتر خواهد کرد، اما ممکن است نتیجه قابل دسترس تری باشد. پوتین گفته بی طرفی برای روابط خوب همسایگی ضروری است. شاید تصور روابط خوب همسایگی در هر شرایطی دشوار باشد، اما موفقیت‌های قابل توجه روسیه در میدان نبرد، به ویژه در چند ماه گذشته، به این معنی است که پوتین می‌تواند معامله سختی را انجام دهد.

در صورتی که بی طرفی مسلحانه به نتیجه برسد، اوکراین ممکن است نتواند به وعده روسیه برای خودداری از تعدی به این کشور تکیه کند و باید امنیت خود را به حداکثر برساند. اوکراین می‌تواند با هر گونه محدودیتی در اندازه ارتش خود مخالفت کند. این چیزی بود که روسیه در سال ۲۰۲۲ بر آن تاکید کرد و شکست خورد. این کشور همچنین می‌تواند بر سلاح‌های قراردادی که می‌تواند خریداری کند یا آنها را بسازد تاکید کند.

کشور‌های اروپایی که تاکنون به سربازان اوکراینی آموزش داده و در زمینه صنایع دفاعی این کشور سرمایه گذاری کرده‌اند می‌توانند در هر دو جبهه نقش بیشتری ایفا کنند. اوکراین نشان داده که یک دشمن قدرتمند است و اگر ارتش با تجربه و آزمایش شده آن بتواند قوی‌تر و مجهزتر شود، روسیه باید آماده مقابله با دشمن قدرتمندری شود.

این روزنامه نوشت: با گذشت بیش از ۱۰۰۰ روز جنگ که به کشته شدن هزاران نفر، آوارگی میلون‌ها نفر و تخریب بخش‌های بزرگی از اوکراین منجر شده است، ممکن است پایان جنگ نزدیک باشد، اما برای تحقق صلحی پایدار به جای توقف موقت آن -که ممکن است برای گروه بندی دوباره و حملات مجدد روسیه کفایت کند-، این‌ها سناریو‌های احتمالی بعد از جنگ هستند.