عجیب‌ترین دلیل برای انقراض کفتار‌های ایرانی؛ خرافات!

ایندیپندنت نوشت؛ کفتار‌ها از گونه‌های بومی و مهم در طبیعت ایران‌اند که نه‌تن‌ها بر اثر از دست رفتن زیستگاه‌های طبیعی‌شان در معرض خطرند که شکار بی‌رحمانه و بی‌رویه آن‌ها به دلیل باور‌های خرافی هم به عوامل تهدید این گونه افزوده است.

باور‌های نادرست درباره تاثیر اعضای بدن این حیوان بر افزایش و تقویت قوای جنسی باعث می‌شود افراد سودجو به دنبال شکار این حیوان به‌خصوص جنس ماده بروند. کشف تعداد زیادی از اجساد مثله‌شده این گونه جانوری سبب شده است تا کارشناسان محیط زیست بار‌ها درباره خطر انقراض این‌گونه ارزشمند هشدار دهند.

مهدی زارع خورمیزی، کارشناس حیات وحش، سال گذشته به تسنیم گفت: «کفتار دشمن خاصی در طبیعت ندارد، اما متاسفانه برخورد‌ها انسانی از جمله تصادف‌های جاده‌ای به عنوان اصلی‌ترین تهدید این گونه، خوردن طعمه‌های مسموم و شکار شدن به دست چوپانان، دامداران و افراد محلی و همچنین افراد سودجو و خرافاتی به کاهش جمعیت این گونه در ایران منجر شده است.»

او با اشاره به رواج درمان‌های سنتی، دعانویسی و امثال این‌ها گفت: متاسفانه درباره اندام تناسلی کفتار ماده که به آن «ناموس کفتار» می‌گویند، خرافات و تصوراتی بیمارگونه وجود دارد که سبب شده است افراد سودجو برای به دست آوردن این اندام، کفتار را بکشند! تصور این افراد ناآگاه این است که به همراه داشتن این عضو از کفتار سبب وفاداری مرد به همسرش می‌شود و پیوند‌های زناشویی را بهبود می‌بخشد! متاسفانه این ادعا‌ها کاملا غیرعلمی و بی‌اساس‌اند و تنها باعث کسب درآمد افراد سودجو از ناآگاهی مردم می‌شوند.

خورمیزی ادامه داد: متاسفانه این هشدار‌ها که از دهه‌های گذشته آغاز شد، جدی گرفته نشدند و ما همچنان شکار کفتار‌های ماده، کشتن و مثله شدن آن‌ها را شاهدیم. این امر بر تعداد توله‌های به دنیا آمده هر سال تاثیر منفی بسیاری دارد.

سازمان‌های مسئول بار‌ها از مردم خواسته‌اند به این خرافات توجه نکنند تا تجارت آن از بین برود. رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش سیستان و بلوچستان، زمستان گذشته بعد از مشاهده جسد یک کفتار ماده از عموم مردم خواست با توجه نکردن به خرافات و باور‌های اشتباه در مورد گونه‌های جانوری، به حفظ حیات وحش استان کمک کنند.

بنا بر باور‌های محلی نادرست، اندام تناسلی کفتار ماده می‌تواند طلسم کور کردن بخت دختران جوان را بشکند و برخی نیز تصور می‌کنند همراه داشتن این عضو بدن کفتار «خوش‌شانسی» می‌آورد و افرادی هستند که حاضرند آن را به قیمت بالایی بخرند. آسان بودن شکار کفتار و فقر باعث شده است این حیوان در مقایسه با سایر حیوانات وحشی، بیشتر در معرض خطر باشد.

کفتار راه‌راه (Hyaena hyaena) تنها نمونه آسیایی از خانواده کفتار‌ها در ایران است که در گذشته در اغلب مناطق ایران به چشم می‌خورد. در سومین فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی تیم مشترک ایران و فرانسه در غار قلعه‌کرد آوج، شواهدی از بقایای کفتار غارنشین یافت شد. کفتار غارنشین بین ۵۰۰ هزار تا ۱۱ هزار سال پیش روی کره زمین می‌زیست.

کفتار راه‌راه از نظر خطر انقراض در خاورمیانه در زیرگروه «آسیب‌پذیر» قرار دارند. البته فعالان محیط زیست در اسرائیل توانسته‌اند جمعیت این‌گونه را اندکی بهبود بخشند. این حیوانات همه‌چیزخوار به‌ندرت ممکن است به انسان حمله کنند و حتی در گزارش‌های محلی آمده است که در نزاع با سگ‌های گله هم اغلب خود را به مردن می‌زنند؛ اما همین طبیعت خطرپرهیز آن‌ها را به طعمه‌ای مناسب برای شکار تبدیل کرده است.

محققان دانشگاه اراک درباره زیستگاه‌ها و رفتار این حیوان می‌گویند: بسیاری جا‌ها از آن‌ها می‌ترسند؛ حتی اگر شواهد قابل‌اعتماد کمی وجود داشته باشد که آن‌ها به مردم حمله می‌کنند؛ چون داستان‌های محلی مملو از ماجرا‌های کفتارهایی‌اند که انسان‌ها را می‌کشند.

با این حال چنین خرافاتی تنها به کفتار‌ها محدود نمی‌شوند. درباره افزایش قوای جنسی یا باطل کردن طلسم با لانه خفاش، کیسه‌صفرای روباه، قلم‌پای گورخر، چشم آهو و مهره مار نیز باور‌های نادرستی وجود دارد.