
مذاکره ایران و آمریکا که امروز به مبحثی داغ در رسانهها تبدیل شده است، با روایتهای متفاوتی از سوی طرفهای ایران و آمریکایی در خصوص کیفیت برگزاری آن روبروست.
فرارو- شامگاه دوشنبه به وقت تهران بود که پس از دیدار نتانیاهو با ترامپ، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد مذاکرات میان آمریکا و ایران به شکل مستقیم از روز شنبه آغاز خواهد شد؛ سخنانی که بلافاصله از سوی «سید عباس عراقچی»، وزیر خارجه کشورمان نیز مورد تأیید قرار گرفت؛ هرچند وی گفت این مذاکرات «غیر مستقیم» خواهد بود.
به گزارش فرارو، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا شامگاه دوشنبه گفت آمریکا مذاکرات مستقیمی را با ایران درباره برنامه هستهایاش برگزار خواهد کرد. او البته خطاب به ایران هشدار داد اگر ایران موفق نشود طرف آمریکایی را قانع کند که آنچه به ادعای وی، برنامه تسلیحات هستهای ایران خوانده شده را ترک خواهد کرد، «در خطری بزرگ» گرفتار خواهد شد.
ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی شامگاه دوشنبه خود، خطاب به خبرنگاران گفت: «ما در حال تعامل با آنها به شکل مستقیم هستیم و چهبسا یک توافق در این زمینه حاصل شود.» او در ادامه افزود: «انجام یک توافق از انجام آن کار مشخص، بیشتر ترجیح داده میشود.» منظور ترامپ از آن کار مشخص، انجام اقدام نظامی احتمالی در صورت شکست خوردن مذاکرات بود.
ترامپ همچنین خطاب به خبرنگاران گفت: «در صورتی که آنها از این امر اجتناب کنند، آن کار مشخص چیزی نیست که من بخواهم درگیر آن شوم یا صادقانه بگویم، اسرائیل خواهان آن باشد که درگیر آن شود. من فکر میکنم اگر مذاکرات موفقیتآمیز با ایران پیش نرود، ایران در خطری بزرگ خواهد بود؛ هرچند من تنفر دارم که خطر بزرگ را بر زبان بیاورم.» او همچنین اعلام کرد: «در صورتی که مذاکرات موفقیتآمیز نباشد، من فکر میکنم یک روز خیلی بد برای ایران خواهد بود.»
زمانی که از ترامپ در خصوص جزئیات این مذاکرات پرسش شد، ترامپ این مذاکرات را «تقریبا در بالاترین سطح» توصیف کرد و استفاده از «واسطه»ها را منتفی دانست.
ترامپ همچنین گفت: «ما از نمایندگان [به منظور انتقال پیام]استفاده نمیکنیم؛ ما مستقیم با آنها تعامل خواهیم کرد. این به نفع ایران هم هست اگر این مذاکرات موفقیت آمیز باشند.» او همچنین بار دیگر ابراز امیدواری کرد که دیپلماسی پیروز شود و گفت یک توافق موفق، به نفع تمامی طرفها خواهد بود.
با وجود آنکه چندین روز از اعلام برگزاری مذاکرات میان طرفهای ایرانی و آمریکایی میگذرد، اما همچنان مستقیم و یا غیرمستقیم بودن این مذاکرات، میان دو طرف محل مناقشه بوده است. طبق اعلام رسانههای آمریکایی و نیز مقامات کشورمان، قرار است «استیو ویتکاف» ریاست هیئت مذاکره کننده ایرانی و «سید عباس عراقچی»، وزیر خارجه کشورمان، به نمایندگی از ایران در این دور از مذاکرات حضور یابند.
با آنکه وزیر خارچه کشورمان هم با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس و هم در مصاحبه خود بر «غیرمستقیم» بودن این مذاکرات تأکید کرده، اما طرف غربی همچنان بر مستقیم بودن این مذاکرات پافشاری دارد.
در همین ارتباط، نشریه واشینگتن پست به نقل از یک مقام آمریکایی اعلام کرد: تیم استیو ویتکاف با ارسال پیامی، خواهان مذاکره مستقیم شده در عمان شده و گفته اگر مذاکرات مستقیم نباشد، ویتکاف ممکن است به عمان نرود.
این مقام آمریکایی گفت: «ما فریب نمیخوریم؛ آنچه که برای شکستن بی اعتمادی عمیق در هر دوطرف لازم است، مذاکراتی همه جانبه و تضارب افکار است.» واشنگتن پست همچنین به نقل از دو مقام آمریکایی نزدیک به مذاکرات نوشت در صورتی که از ویتکاف دعوت به عمل آید، ممکن است وی به تهران سفر کند. تمایل سفر ویتکاف به تهران البته چیزی نیست که برای بار نخست اعلام شده باشد. وی پیشتر نیز در مصاحبهای از تمایل خود برای سفر به تهران بهمنظور حل مسأله هستهای تهران سخن گفته بود.
ویتکاف در این مصاحبه گفته بود: «هدف این است که ما چگونه با ایران تعامل میکنیم. ما نمیتوانیم اجازه دهیم کسی سلاح هستهای داشته باشد و در عین حال نفوذ زیادی هم داشته باشد.» او همچنین مدعی شده بود: رئیس جمهور [ترامپ]خواهان جنگ نیست. او نمیخواهد وارد جنگ شود؛ بلکه از عملیات نظامی برای توقف جنگ استفاده میکند.» او سپس در این مصاحبه ابراز امیدواری کرده بود که خود وی یا یکی دیگر از دستیاران ترامپ به منظور گفتوگو با هدف تنشزدایی بتواند به تهران سفر کند.
اما اختلاف میات روایتها در زمینه این دور از مذاکرات تنها به مستقیم و یا غیر مستقیم بودن آن ختم نمیشود، بلکه برخی مقامات آمریکایی حتی پا را از این نیز فراتر گذاشتهاند و اطلاق لفظ مذاکره بر این دور از گفتوگوها را غلط پنداشته و گفتهاند که این مذاکره نیست، بلکه یک نشست است!
در همین ارتباط، «تمی بروس» (Tammy Bruce)، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در آستانه گفتوگوهای ایران و آمریکا در عمان، این نظریه که این گفتوگوها، مذاکرهای بر سر برنامه هستهای تهران است را رد کرده و گفت: این یک نشست است که در حال انجام است؛ درست است؟ روز شنبه نشستی وجود دارد و مذاکرهای [در کار]نیست.
او در ادامه گفت: این یک پویایی است که رئیس جمهور کاملا روشن کرده و وزیر [خارجه]نیز روشن کرده که ایران هرگز به سلاح هستهای دست نخواهد یافت. بله دوباره میگوییم این یک مذاکره نیست؛ یک نشست است.
اما یکی از مواردی که در این دور از مذاکرات جالب توجه هست، لحن مقامات آمریکایی، از ترامپ گرفته تا دیگر مقامات دولت وی در خصوص این دور از گفتوگوهاست؛ بهطوری که در عین حالی که تلاش دارند تا ایران را بر سر میز مذاکرات نگه دارند، اما از آن سو نیز ایران را تهدید میکنند که اگر با پیشنهاداتی که به ایران میشود، موافقت نکند، با یک حمله نظامی گسترده روبهرو خواهد شد.
در تازهترین اظهارات از این سبک، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا چهارشنبه شب خطاب به خبرنگاران گفت: «در صورتی که اقدام نظامی نیاز باشد، ما یک اقدام نظامی خواهیم داشت و بطور قطع اسرائیل در آن مشارکت خواهد داشت و رهبری آن را بر عهده خواهد گرفت؛ البته هیچ کس ما را رهبری نمیکند؛ بلکه ما آنچه را که میخواهیم، انجام خواهیم داد.».
اما این تنها ترامپ نیست که زبان به چنین تهدیدی علیه ایران بازکرده، بلکه دیگر مقامات آمریکایی نیز کم و بیش سعی کردهاند در مصاحبههای خود، بدیل مذاکرات را حملهای نظامی توصیف کنند. «کارولین لیویت»، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید نیز روز سهشنبه با زبانی تهدیدآمیز مدعی شد که اگر ایران توافق نکند، جهنم در انتظارشان خواهد بود!
او مدعی شد: «رئیس جمهور تحریمهای فلج کنندهای را بر رژیم ایران وضع کرده و برای ایران این مسأله را خیلی روشن کرده که آنها بایستی دست به یک انتخاب بزنند؛ شما میتوانید یک توافق با رئیس جمهور امضا کنید؛ شما میتوانید مذاکره کنید یا آنکه جهنم در انتظارتان خواهد بود.»
لیویت در ادامه مدعی شد: «همانطوری که رئیس جمهور دیروز گفتند، اگر آنها انتخاب نکنند که با دیپلماسی به پیش بروند و یک توافق داشته باشند، پیامدهای سهمگینی در انتظارشان خواهد بود.»
حال بایستی تا شنبه منتظر ماند و دید آیا این دور از گفتوگوهای میان ایران و آمریکا که حتی بر سر تعاریف اولیه آن که آیا بر آن لفظ «مذاکره» اطلاق شود و یا صرفا «نشست» و آیا «مستقیم» خطابش کنند و یا «غیرمستقیم» اختلاف نظر وجود دارد، به کجا ختم خواهد شد و آیا دوطرف میتوانند از اختلافات اولیه گذر کرده و وارد گفتوگوهای پیچیدهای شوند که در نهایت به یک توافق پایدار ختم شود؟