در حالی که ترکیه با حمایت از دولت موقت سوریه به‌دنبال تثبیت نفوذ خود در منطقه است، اسرائیل با حملات هوایی و حمایت از کُردها درصدد مهار این نفوذ و جلوگیری از شکل‌گیری یک دولت مرکزی قدرتمند در دمشق است. اختلافات دو طرف بر سر آینده سوریه، کُردها و نقش حماس، زمینه‌ساز تنش‌های فزاینده شده؛ اما در عین حال، هم ترکیه و هم اسرائیل فعلاً از تقابل مستقیم نظامی پرهیز می‌کنند و به دنبال ایجاد بازدارندگی متقابل‌اند.
فرارو- در هفته‌های گذشته، مقامات ارتش ترکیه از شماری از پایگاه‌های هوایی در مناطق مختلف سوریه بازدید کردند و طرح‌هایی برای تجهیز برخی از این پایگاه‌ها به سامانه‌های پدافند هوایی و پهپاد‌های مسلح در دستور کار قرار گرفت. در این میان، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر این که نیروهای ترکیه در پایگاه هوایی تی‌فور (T۴) واقع در نزدیکی پالمیرا مستقر شده‌اند. اما در ساعات پایانی دوم آوریل (۱۳ فروردین) اسرائیل دست به حمله زد. جنگنده‌های اسرائیلی باند پرواز و سامانه‌های راداری پایگاه تی‌فور (T۴) را هدف قرار دادند و هم‌زمان، دست‌کم دو پایگاه دیگر و چندین موضع نظامی در خاک سوریه نیز مورد اصابت قرار گرفتند.
به گزارش فرارو به نقل از نشریه اکونومیست، برای رفع هرگونه تردید در خصوص نگرانی‌های اسرائیل از تحرکات ترکیه در سوریه، مقامات ارشد این کشور پیام خود را به‌روشنی اعلام کردند. «گیدئون سعار»، وزیر امور خارجه اسرائیل هشدار داد که سوریه در حال تبدیل شدن به منطقه تحت «قیمومیت ترکیه» است. در همین راستا، «یسرائیل کاتس»، وزیر جنگ اسرائیل، تأکید کرد که اگر رئیس جمهور سوریه اجازه دهد نیرو‌هایی را که دشمن اسرائیل تلقی می‌شوند، وارد این کشور شده و منافع امنیتی اسرائیل را به خطر اندازد، باید انتظار «پرداخت بهای سنگین» را داشته باشد.
اسرائیل از ابعاد گسترده مداخله نظامی ترکیه در سوریه به‌ویژه برنامه‌های آنکارا برای احداث پایگاه‌های نظامی و تجهیز نیروهای وابسته به دولت جدید به‌شدت نگران است. در مقابل، ترکیه نیز نگران آن است که اسرائیل در پی تضعیف، تجزیه یا حتی نابودی کامل ساختار دولتی سوریه باشد. در این فضای پرتنش، دو طرف یکدیگر را به آماده‌سازی برای یک جنگ نیابتی در خاک سوریه متهم می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد اسرائیل عزم راسخی دارد تا سوریه را به‌عنوان کشوری ضعیف و تقسیم‌شده حفظ کند. حملات مکرر اسرائیل به زیرساخت‌های ارتش سابق سوریه به‌ویژه حمله به هواپیما‌های جنگی ساخت شوروی که از دوران حکومت حافظ اسد باقی مانده‌اند، بخش زیادی از توان هوایی این کشور را از بین برده است.
«آلپر جوشکون» (Alper Coşkun) دیپلمات پیشین ترکیه و پژوهشگر فعلی در اندیشکده صلح بین‌المللی کارنگی می‌گوید: «اسرائیل هر قابلیتی نظامی که ممکن است تهدیدی برای منافع امنیتی‌اش باشد را از میان برده است.» علاوه بر این، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با مطرح کردن موضوع حقوق اقلیت دروزی سوریه خواستار غیرنظامی‌سازی مناطق جنوبی این کشور شده است.
مقامات ارشد اسرائیل هیچ اعتمادی به احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه ندارند؛ کسی که یسرائیل کاتس، وزیر جنگ این کشور، او را «تروریستی جهادی از مدرسه القاعده» توصیف کرده است. در مقابل، احمد الشرع اعلام کرده که مصمم است مانع از تبدیل شدن سوریه به پناهگاه خارجی‌ها شود؛ وضعیتی که به گفته او در دوران حکومت خاندان اسد رایج بود. با این حال، در تل‌آویو تردید‌های جدی نسبت به این وعده‌ها وجود دارد. مقام‌های اسرائیلی نگران‌اند احمد الشرع که مورد حمایت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و یکی از حامیان دیرینه جنبش حماس است، در عمل راه را برای بازگشت گروه‌های افراطی به سوریه هموار کند و به‌زودی فرش قرمز برای حضور حماس در این کشور پهن شود.
اسرائیل و ترکیه علاوه بر اختلافات راهبردی، در خصوص نوع نظام حکمرانی آینده سوریه نیز دیدگاه‌های متفاوتی دارند. مقامات اسرائیل به‌صورت علنی از ایجاد یک نظام فدرالی در سوریه حمایت کرده‌اند؛ مدلی که در آن اقلیت‌هایی، چون کُردها و علویان از سطح بالایی از خودمختاری برخوردار باشند. مقامات اسرائیل همچنین به قتل‌عام صد‌ها غیرنظامی علوی توسط گروه‌های مسلح وفادار به دولت جدید سوریه اشاره می‌کنند و آن را نشانه‌ای از عدم قابلیت اعتماد به احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت می‌دانند.
احمد الشرع و متحدان ترکیه‌ای‌اش دیدگاهی کاملاً متفاوت نسبت به آینده سوریه دارند؛ آنها خواهان شکل‌گیری یک دولت مرکزی قدرتمند با ریاست‌جمهوری برخوردار از اختیارات اجرایی گسترده‌اند. این رویکرد در قانون اساسی جدیدی که در ۱۳ مارس توسط احمد الشرع امضا شد، نهادینه شده است. چند روز پیش از آن، نیروهای دموکراتیک سوریه (ائتلافی به رهبری کرد‌ها که بخش‌های بزرگی از شمال‌شرق سوریه را در کنترل دارد) موافقت کردند به دولت موقت بپیوندند.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اسرائیل را متهم می‌کند که با دامن زدن به نارضایتی‌های قومی و مذهبی در سوریه، به‌دنبال بی‌ثبات‌سازی کشوری است که تازه از یکی از مرگبارترین جنگ‌های قرن بیرون آمده است. اما آنچه بیش از همه موجب نگرانی آنکاراست، روابط اسرائیل با نیروهای دموکراتیک سوریه است. ترکیه مشکوک است که اسرائیل از این گروه برای کاهش نفوذ آنکارا در سوریه و تحریک تمایلات جدایی‌طلبانه در مناطق کُردنشین داخل خاک ترکیه استفاده می‌کند. آنکارا همانند بسیاری از کشور‌های غربی، نیروهای دموکراتیک سوریه را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان می‌داند؛ سازمانی که در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دارد.
اسرائیل تاکنون تلاشی جدی برای رفع نگرانی‌های ترکیه در قبال روابطش با کُرد‌های سوریه انجام نداده است. سال گذشته، گیدئون سعار، وزیر امور خارجه اسرائیل، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و کُردها را «متحدان طبیعی» اسرائیل خواند و جامعه بین‌المللی را فراخواند تا از آنها در برابر فشار‌ها و تهدید‌های ترکیه محافظت کند. هرچند جزئیات دقیقی درباره حمایت‌های عملی یا کمک‌های تسلیحاتی احتمالی اسرائیل به کُردها منتشر نشده، اما همین موضع‌گیری‌ها برای دامن زدن به سوءظن در آنکارا کافی بوده است. در داخل اسرائیل نیز بسیاری بر این باورند که حمایت از کُردها می‌تواند پاسخی متقابل به رجب طیب اردوغان باشد؛ رهبری که آشکارا از حماس حمایت می‌کند و به‌عنوان یکی از منتقدان سرسخت سیاست‌های اسرائیل در منطقه شناخته می‌شود.
ترکیه این تهدید را کاملاً جدی می‌گیرد. نگرانی از شکل‌گیری یک اتحاد راهبردی میان اسرائیل و کُرد‌های سوریه، یکی از عوامل کلیدی در تصمیم آنکارا برای آغاز مذاکرات محرمانه با «عبدالله اوجالان»، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان در سال گذشته بود. این مذاکرات در ماه مارس به توافقی اولیه منجر شد و در پی آن «پکک» اعلام آتش‌بسی موقت کرد. «دارین خلیفه»، تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران مستقر در بروکسل می‌گوید: «ترکیه بر این باور است که اسرائیل قصد دارد یک دولت کوچک وابسته به پکک در مرز‌های جنوبی‌اش ایجاد کند.» به گفته او، این نگرانی متقابل است: «اسرائیلی‌ها نیز معتقدند ترکیه می‌تواند از خاک سوریه به‌عنوان اهرمی علیه آنها استفاده کند؛ به همان شیوه‌ای که آنها نگران استفاده اسرائیل از کُردها هستند.»
روابط میان ترکیه و اسرائیل، که پیش‌تر به‌واسطه جنگ غزه دچار تنش و تیرگی شده بود، اکنون در مسیر تشدید تنش قرار دارد. با این حال، احتمال بروز درگیری نظامی مستقیم میان دو کشور یعنی دومین ارتش بزرگ ناتو و یکی از اصلی‌ترین متحدان منطقه‌ای ایالات متحده بعید به نظر می‌رسد. هیچ‌یک از طرفین تمایلی به ورود به جنگ ندارند؛ آنچه در جریان است، بیشتر تلاشی برای ایجاد بازدارندگی متقابل است تا آغاز یک رویارویی نظامی تمام‌عیار.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، دونالد ترامپ را «دوستی قدیمی» می‌داند و بر این باور است که با بازگشت او به کاخ سفید، امکان بهبود روابط آنکارا و واشنگتن از جمله در حوزه‌هایی چون رفع موانع موجود بر سر راه فروش جنگنده‌های پیشرفته اف ۳۵ به ترکیه فراهم خواهد شد. اردوغان همچنین در تلاش است تا روابط با اروپا را نیز ترمیم کند؛ قاره‌ای که از او درخواست کرده تا در حوزه تضمین‌های امنیتی و اعزام نیروهای صلح‌بان به اوکراین نقش‌آفرینی کند. با توجه به این ملاحظات راهبردی، بعید است رئیس‌جمهور ترکیه ریسک درگیری با اسرائیل را بپذیرد و فرصت‌های بالقوه پیش‌رو در مناسبات با غرب را به خطر اندازد.
علاوه بر اختلافات آشکار، ترکیه و اسرائیل ممکن است در برخی زمینه‌ها به‌ویژه در شرق مدیترانه نقاط اشتراک راهبردی نیز داشته باشند. هر دو طرف خواهان جلوگیری از تثبیت مجدد نفوذ ایران در سوریه هستند و نگران‌اند که ناکامی دولت جدید سوریه به بی‌ثباتی گسترده‌تر در منطقه منجر شود. یک منبع اطلاعاتی اسرائیلی با اشاره به این واقعیت می‌گوید: «سوریه کشوری بزرگ، اما درگیر بحرانی عمیق است و [رجب طیب اردوغان]در چنین شرایطی فرصتی برای رویارویی مستقیم با اسرائیل نخواهد داشت. از سوی دیگر، اگر او بتواند ساختاری را در سوریه تثبیت کند که ممکن بود به یک دولت جهادی آشوب‌زده بدل شود، این نه‌تنها برای ترکیه، بلکه برای اسرائیل هم مفید خواهد بود.»
