سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جذب کربن ضروری است

دانشمندان ممتاز علم اقلیم‌شناسی در گزارش تازه‌ای می‌گویند که فناوری جذب گاز گلخانه‌ای دی اکسید کربن از جو زمین باید فورا در سطح گسترده به کار گرفته شود.

آنها می‌گویند که کاهش شدید میزان تصاعد دی اکسید کربن برای محدود کردن میزان گرمایش کافی نیست و طبیعت به تنهایی قادر به جذب کربن کافی از اتمسفر نیست.

دی اکسید کربن مهمترین گاز گرم کننده زمین است که در اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز راهی هوا می‌شود.

دکتراستیو اسمیت از دانشگاه آکسفورد که نویسنده اصلی این گزارش است می‌گوید: «برای محدود کردن میزان افزایش دما به ۲ درجه سانتیگراد، باید روند کاهش تصاعد را تسریع کنیم. اما یافته‌های این گزارش واضح است: ما همچنین باید کربن را از هوا خارج کنیم. روش‌های زیادی درحال ظهور هستند که پتانسیل دارند.»

دانشمندان توافق نظر دارند که زمین عمدتا به این دلیل درحال گرمتر شدن است که میزان دی اکسید کربنی که راهی جو می‌شود خیلی بیش از مقداری است که از آن خارج می‌شود. این گزارش می‌گوید سالانه دو میلیارد تن دی اکسید کربن از جو خارج می‌شود. این درحالی است که بنابرتخمین‌ها ۳۳ میلیارد تن از آن در سال ۲۰۲۱ وارد جو زمین شد.

پیش بینی می‌شود تا زمانی که میزان تصاعد و جذب این گاز یکسان نباشد - به اصطلاح «صفر خالص» - دمای زمین به روند صعودی ادامه دهد.

اما رسیدن به آن مرحله آسان نیست. تازه‌ترین گزارش‌های اقلیمی سازمان ملل حاکیست که برای دستیابی کامل به «صفر خالص» باید بخشی از دی اکسید کربن به کمک فناوری از جو زدوده شود تا ضرر ناشی از بخش‌هایی که نمی‌توانند به راحتی کربن زدایی کنند جبران شود.

درحال حاضر تقریبا همه دی اکسید کربنی که از هوا زدوده می‌شود ناشی از فرآیند‌های طبیعی است. این عمدتا محصول فرآیند فتوسنتز توسط گیاهان است که دی اکسید کربن را جذب می‌کنند و همچنین خاک که آن را جذب و ذخیره می‌کند.

اما میزان جذب دی اکسید کربن توسط فرآیند‌های طبیعی محدود است. برای مثال، برخی سناریو‌های خوشبینانه حاکیست که میزان جذب طبیعی دی اکسید کربن - با کمک جنگل کاری - می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ دو برابر شود، اما این فقط ۴ میلیارد تن در سال می‌شود.

راه حل‌های فنی؟

گزارش تازه تحت عنوان «وضعیت جذب دی اکسید کربن» حاکیست که برای مهار و کاهش روند گرمایش در آینده باید همین حالا در توسعه راه حل‌های فنی سرمایه گذاری کرد.

شیوه‌هایی که این گزارش به آن‌ها اشاره می‌کند کاملا جدید و در مراحل مختلف توسعه و استقرار هستند. اما این فناوری‌ها تا اینجا میزان خیلی خیلی کمی از دی اکسید کربن را جذب می‌کنند.

یک روش موسوم به «بی‌ای سی سی اس» دی اکسید کربن را در فرآیند سوزاندن مواد ارگانیک مثل محصولات کشاورزی و تکه‌های چوب برای تولید برق جذب می‌کند.

سایر گزینه‌ها شامل اینهاست: تاسیسات عظیمی که کربن را از هوا خارج و در دل زمین ذخیره می‌کنند؛ استفاده از زغال‌های مخصوص که کربن را به تله می‌اندازد؛ و فرآیند تقویت شده «هوازدگی سنگ» (راک وِدِرینگ) که کم و بیش متکی بر همان فرآیند جذب کربن در جریان فرسایش طبیعی متکی است.

«بیوشار» یک نوع زغال چوب است که به روش‌های مخصوص تولید می‌شود و کربن را به تله می‌اندازد و می‌توان از آن به عنوان کود استفاده کرد.

استفاده از فناوری‌های جذب دی اکسید کربن از هوا البته منتقدانی دارد. برخی فعالان شک دارند که این روش‌ها مقرون به صرفه باشد و می‌ترسند که بهانه‌ای باشد برای تعلل و تاخیر در فرآیند انتقال از سوخت‌های فسیلی به سوخت‌های پاکیزه.

این گزارش هم تاکید می‌کند که جذب کربن نباید یک راه حل معجزه آسا برای مقابله با گرمایش زمین تلقی شود بلکه می‌گوید که تحقق اهداف اقلیمی سازمان ملل نیازمند فناوری، علاوه بر فرآیند‌های طبیعی، برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای است.

در همه این موارد فرض بر این است که تصاعد دی اکسید کربن در اثر مصرف سوخت‌های فسیلی - که قول آن مکررا در اجلاس‌های اقلیمی داده شده - به سرعت کاهش خواهد یافت. روند سالانه تصاعد تا این لحظه هنوز سیر نزولی را شروع نکرده است.