چه اتفاقی در سودان رخ داد؟/ چرا مردم نظامیان را پس می‌زنند؟

فرارو- تحولات سودان هر روز وارد فاز تازه‌ای می‌شود. اعتراضات گسترده مردمی منجر شد که روز پنج شنبه ارتش این کشور دست به کودتا بزند و عمر البشیر رییس جمهور را برکنار کند. پس از آن ارتش بیانیه‌ای صادر کرد که این بیانیه برای مردم و گروه‌های سیاسی مخالف دولت خوشایند نبود. اعتراضات ادامه یافت تا اینکه حالا ژنرال عوض بن عوف رییس شورای انتقالی که تحت هدایت نظامیان است از سمت خود استعفا کرد.

به گزارش فرارو، با استعفای ژنرال عوف اوضاع در سودان پیچیده‌تر هم شده است. بن عوف در حالی خبر استعفای خود را از تلویزیون دولتی اعلام کرد که همزمان شمار زیادی از ساکنان پایتخت در ادامه اعتراض‌ها و نیز برای درخواست جهت واگذاری قدرت به غیرنظامیان مقابل مقر ستاد کل ارتش این کشور تجمع کرده بودند.

 

خبرگزاری فرانسه با تهیه گزارشی در خصوص آخرین تحولات سودان ضمن اشاره به استعفای رئیس شورای نظامی انتقالی، این تصمیم را از دید معترضان به عنوان یک پیروزی قلمداد کرده است.

 

استعفای رئیس شورای انتقالی سودان در حالی صورت می‌گیرد که ساعاتی قبل ژنرال عمر زین العابدین، یکی دیگر از اعضای پرنفوذ این شورا در جریان یک کنفرانس خبری در خارطوم بر اراده حاکمان جدید برای سپردن دولت آینده این کشور به دست غیرنظامیان تاکید کرده بود.

ژنرال العابدین ضمن دادن وعده برای تشکیل دولتی متشکل از غیرنظامیان همچنین تصریح کرد که به زودی باب گفتگو و مذاکره با کلیه «موجودیت‌های سیاسی» در کشور گشوده خواهد شد.

عوض بن عوف که در زمان زمامداری عمر البشیر وزیر دفاع سودان بود روز پنجشنبه گذشته در پی اوج گیری حرکت اعتراضی مردم این کشور طی سخنانی در تلویزیون دولتی این کشور از سرنگونی رژیم حاکم خبر داد و تاکید که رئیس جمهوری دستگیر و در مکانی امن تحت بازداشت نگاه داشته شده است.

این مقام ارشد نظامی سپس خود را رئیس شورای نظامی انتقالی در سودان معرفی کرد که قرار است به مدت دو سال قدرت را در این کشور در دست گیرد.

ژنرال بن عوف اینک تنها پس از گذشت یک روز از سرنگونی حکومت عمر البشیر با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام استعفای خود ژنرال عبدالفتاح البرهان، ریس ستاد مشترک ارتش سودان را به عنوان رئیس جدید شورای نظامی انتقالی معرفی کرده است.

بر اساس گزارش رسانه ها، عبدالفتاح البرهان همان شخصی است که عمر البشیر، رئیس جمهوری مخلوع سودان را بازداشت کرده است. در بیانیه رئیس سابق شورای نظامی سودان همچنین از ژنرال کمال عبدالمعروف به عنوان معاون رئیس جدید این شورا نام برده شده است.

با تحولات جدید در سودان، چه آینده‌ای می‌توان برای این کشور عربی- آفریقایی متصور شد؟ آیا بازهم نظامیان قدرت را در دست می‌گیرند و یا اینکه اتفاق دیگری رخ خواهد داد؟

صباح زنگنه تحلیلگر مسائل کشور‌های عربی در این باره به فرارو گفت: "سودان کشور بزرگی در شمال آفریقاست. این کشور نقش مهمی در تحولات سیاسی، اقتصادی و امنیتی منطقه می تواند داشته باشد. پس از استقلال سودان چندین دهه است که حاکمیت در این کشور در اختیار نظامیان بوده است. چندین کودتا رخ داده است. زمانی جعفر نُمیری کودتا کرد، هنگامی که نمیری در سفر آمریکا به سر می‌برد ژنرال عبدالرحمان سوار الذهب کودتا کرد. پس از کودتای سوار الذهب حکومت بین احزاب مختلف دست به دست شد تا نهایتا عمر البشر با کودتایی دیگر حکومت را در اختیار گرفت. اما حالا برای مردم سودان که فرهیخته هم هستند وجود یک حکومت نظامی که آزادی‌ها را محدود کند دیگر مورد پذیرش نیست."

او افزود: «آن‌ها از اینکه مطالبات سیاسی، اقتصادی شان محقق نشده است خسته شده اند و در ماه‌های اخیر دست به اعتراض و تظاهرات زدند. عمر البشیر نیز پس از این اعتراضات ناگزیر به استعفا شد. در این بین ارتشی‌ها مجددا برای اینکه زمام امور در کشور از دستشان خارج نشود در یک نمایش اعلام کردند که همراه با مردم هستند و خواهان کنار رفتن عمرالبشیر هستند. در ادامه وزیر دفاع سودان خود را جایگزین البشیر معرفی کرد. اما مردم زیر بار این اتفاق نرفتند و با ادامه اعتراضات او را هم مجبور به استعفا کردند.»

این تحلیلگر مسائل جهان عرب با اشاره به دخالت‌های خارجی در وضعیت کنونی سودان اظهار کرد: «ارتش سودان مدتی به صورت مزدور نیرو‌های خود را به ائتلاف عربستان علیه یمن سپرده بود. این اقدام منجر به کشته شدن تعداد زیادی از نظامی‌های سودان شد و در کنار آن اعتراض مردم و ارتش سودان را در پی داشت. عربستان سعودی طمع داشت که نیرو‌های نظامی سودان را در اختیار بگیرد و احزابی مثل اخوان المسلمین را از حاکمیت این کشور دور نماید. برخی از فرماندهان ارتش سودان تمایلاتی به عربستان داشته و دارند و در این کودتای اخیر نیز نقش دارند و این از چشم مردم سودان پنهان نمانده است.»

او افزود: «سال‌های درازی است که سودان در تحریم به سر برده است. مردم این تحریم‌ها را از چشم حکومت نظامیان می‌دانند. سوء مدیریت و اختلافاتی سیاسی نیز باعث شد که جنوب سودان در یک حرکت گسترده از شمال سودان جدا شود. دولت سودان تصور می‌کرد اگر با این جدایی موافقت کند مشکلاتش با غرب حل خواهد شد (حکومت جنوب سودان در دست مسیحی‌ها است)، اما در عمل با جدایی جنوب سودان تحریم‌های پابرجاست و از سوی دیگر برای مردم سودان این جدایی قابل پذیرش نبوده و نیست چرا که جنوب سودان مناطق نفت خیزی دارد. درگیری‌های شدیدی در دارفور رخ داد، جنگی با چاد رخ داد که همه این‌ها نشان دهنده نابسامانی فراوانی در نحوه اداراه کشور است.»

صباح زنگنه تاکید کرد: "حالا مردم خواهان این هستند که در یک انتخابات واقعی و بدون دخالت ارتش بتوانند رهبران کشور را تعیین کنند و دموکراسی را برقرار نمایند. از سوی دیگر مردم سودان می‌خواهند نقش خارجی در تعیین حاکمان به حداقل برسد و خودشان نقش اصلی را ایفا نمایند."

این تحلیلگر مسائل کشور‌های عرب در پاسخ به این سوال که چرا بن عوف که قدرت را در دست گرفته بود به سرعت از سمت خود استعفا کرد؟، گفت: «آقای عوف در یکی از گزارش‌هایی که ویکی لیکس ارائه کرده بود به عنوان یک نیروی وابسته به غرب و عربستان معرفی شده است. مردم سودان تصور می‌کنند که اگر قدرت به او برسد عملا حاکمیت نظامی‌ها به شکل بدتری ادامه خواهد یافت لذا با اعتراض‌های خود فشار سنگین به ارتش و نیرو‌های نظامی در این رابطه آوردند. از طرف دیگر ارتش نیز نگران است که این اعتراض‌ها با شدت بیشتری ادامه یابد، او را کنار گذاشتند تا فضا کمی آرام‌تر شود.»

زنگنه در پاسخ به این سوال که تحولات سودان به چه سمتی پیش می‌رود، آیا ارتش قدرت کامل را در دست می‌گیرد؟، عنوان کرد: «مردم همچنان در صحنه اعتراض باقی می‌مانند و به احتمال زیاد اجازه نخواهند داد نظامیان دو سال حکومت موقت را در اختیار بگیرند. سودانی‌ها از این تجربیات زیاد داشتند. آن‌ها دیدند که جعفر نمیری با همین بهانه سالیان درازی بر آن‌ها حکومت کرد و حکومتش آثار سویی در پی داشت.»

او درباره نقش مصر به عنوان کشور موثر در شمال آفریقا در تحولات اخیر سودان، گفت: «مصر مسائل زیادی با سودان دارد. هم اختلافات بر سر مرز‌های جنوبی مصر و شمالی سودان وجود دارد، هم احزابی که در دو کشور همکاری و رقابت دارند مانند اخوان المسلمین مسئله ساز است. امنیت مصر با امنیت آب رودخانه نیل گره خورده است. رود نیل سر منشاش در اوگاندا و اتیوپی است و از سودان عبور می‌کند و وارد مصر می‌شود؛ بنابراین هر گونه تغییری در وضعیت نیل رخ داده شود بر امنیت مصر موثر است. پس مصر این سه مسئله را در تحولات سودان در نظر می‌گیرد. در این شرایط طبعا مصر باید خواستار آرامش  در سودان باشد و اینکه نیرو‌هایی که در سودان به حکومت می‌رسند بتوانند با این کشور کار کنند.»