وقتی «فستیوال کوچه» در اوج شور و هیجان خیابانی ناگهان خاموش شد، هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این سکوت خودجوش، بلندترین فریاد همدلی باشد.
روزنامه خراسان نوشت: برگزارکنندگان این رویداد شادمانه، بیآنکه منتظر مجوز یا ارزیابی‌های رسمی بمانند، محور‌های اجرایی را به احترام سوگ جان‌باختگان بندرعباس متوقف کردند؛ اقدامی فراسوی سیاست رسمی که نشان داد در بزنگاه بحران، قدرت اجماع فرهنگی می‌تواند از ساختار‌های رسمی و اداری پیشی بگیرد.
فستیوال کوچه بر اساس ایده شهروندِ کنشگر شکل گرفت؛ الگویی که میدان را برای تعامل بی‌واسطه هنر و جامعه ارائه می‌کند و به هر فرد امکان می‌دهد خود را در بازنمایی خلاقانه زندگی محلی بوشهر سهیم بداند. این تجربه فرهنگی، نه تنها به بازآفرینی هویت‌های منطقه‌ای کمک می‌کند، بلکه نشان می‌دهد چگونه مشارکت جمعی و سرمایه اجتماعی، پایه‌های جامعه را در مواجهه با ناملایمات، قدرت‌بخش و مقاوم می‌سازد.
ساختار رسمی همواره با نگرانی مربوط به «از دست رفتن کنترل فرهنگی» و «شکستن چارچوب‌های امنیتی و اخلاقی» به این گونه اجتماعات نگریسته است. درواقع بیم آن را دارد که با کاهش نظارت دولتی، مسیر سرایت رفتار‌ها و سبک‌های زندگی غیربومی به منطقه باز شود و تمرکز قدرت در شکل‌دهی به هنجار‌های جمعی کاهش یابد. این دلواپسی‌ها، سرآغاز گفت‌وگویی ضروری درباره تعادل میان خودسازمان‌دهی اجتماعی و چارچوب‌های نظارتی است. در این حالت بدون تضعیف خلاقیت مردمی، منافع مشترک ملی نیز حفظ می‌شود. جایی که دستگاههای رسمی به جای محدودیت صرف، باید به خلاقیت برسند و چارچوبهایی برای تعامل و اعتمادسازی در مواجهه با تنوع فرهنگی ایجاد کنند.
تصمیم به خاموشی جشن، جلوه‌ای از خودآگاهی جمعی بود؛ خودآگاهی‌ای که معتبرترین مجوز آن، قضاوت و وجدان عمومی است نه دستور یک مقام اداری. این لحظه نمادین، نشان داد که قوام همبستگی اجتماعی در ایران تنها در سایه تنوع سلیقه‌ها تجلی می‌یابد، نه در یکنواختی. وقتی کوچه‌های شهر به سکوت نشستند، شاهرگ‌های تجربه مشترک ما در برابر درد ملی به تپش افتاد.
از منظر جامعه‌شناسی سیاسی، این لحظات خاص، گام مهمی در بازخوانی رابطه دولت و شهروندان است. به‌جای برخورد امنیتی، می‌توان با اعتماد به ظرفیت‌های خودسازمان‌دهی اجتماعی در کنار نظارت‌های متعارف، از این مناسک جمعی به‌عنوان راهی برای تقویت سرمایه اجتماعی بهره برد. خودجوشی و اصالت این عزای دسته جمعی، ارزشمندتر از هر برنامه‌ای است که پس از تدوین دستورالعمل‌های پیچیده در اتاق‌های جلسات رسمیت می‌یابد.
«فستیوال کوچه» به ما آموخت که همدلی و همبستگی، محصول احترام به تفاوت‌ها و اعتماد متقابل است. اگر ساختار‌های رسمی بتوانند با طراحی چارچوب‌های اعتمادمحور، فضای بیشتری برای کنش‌های فرهنگی مردمی باز کنند، می‌توانند حلقه‌های اتحاد را نه با اراده از بالا، که با پویایی و انگیزه از پایین برقرار سازند. این همان درسی است که رفتار دلنشین مردم کوچه‌محور در روز‌های عزای بندرعباس به ما ارائه کرد. در نهایت، تنوع نقطه قوت یک ملت است، نه تهدید؛ و همبستگی در شرایط بحرانی، معیار بلوغ اجتماعی است.
