
«در پی وقوع یک حمله تروریستی مرگبار در کشمیر، تنشها میان هند و پاکستان اوج گرفتهاند و دو طرف با سرعتِ قابل توجهی دست به اقدامات خصمانه علیه یکدیگر میزنند.»
فرارو؛ بی. جی. صدیق، نویسنده و روزنامه نگار بریتانیایی-پاکستانی.
به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی؛ پنجشنبه گذشته، میتوانستیم حس بی قراریِ قابل توجهی را در میان اعضای دولت پاکستان مشاهده کنیم. در جریان جلسه کمیته امنیت ملی پاکستان به ریاست نخست وزیر این کشور، شهباز شریف، مقامهای نظامی و دولتی همگی خسته، ژولیده و عصبانی به نظر میرسیدند. منبع ناراحتی آنها هم هند بود.
دو روز قبل از این، گزارشهایی با محوریت وقوع یک حادثه مرگبار تروریستی در منطقه کشمیر تحت کنترل هند منتشر شد. در این چهارچوب، گروهی از مردان مسلح به روی گردشگران آتش گشودند و موجب کشته شدن ۲۶ نفر و زخمی شدن دهها تن دیگر شدند.
آژانسهای امنیتی هند بلافاصله این حمله را مرتبط با دولت پاکستان دانستند. ویدئوهایی که از این حادثه در شبکههای اجتماعی منتشر شده نشان میدهد که گردشگران روی زمین دراز کشیدهاند و درخواست کمک میکنند. به دلیل عدم دسترسی به جاده، برای خروج گردشگران و مجروحان از منطقه محلِ وقوع حادثه، هلیکوپتر اعزام شد.
«عمر عبدالله»، وزیر ارشد کشمیر در شبکههای اجتماعی نوشت: «این حمله بسیار بزرگتر و وحشتناکتر از آن چیزی بود که در سالهای اخیر علیه غیرنظامیان شاهد بودهایم».
«نارندرا مودی» نخست وزیر هند نیز در شبکههای اجتماعی نوشته است: «افرادی که در پسِ این اقدام فجیع بودهاند مجازات خواهند شد... راه نجاتی برای آنها نیست. دستورکارهای شیطانی آنها هیچگاه موفق نخواهد شد. اراده ما برای جنگ با تروریسم تزلزلناپذیر است و روز به روز قویتر هم میشود».
یک گروه شبه نظامی با نام مقاومت کشمیر که احتمالا با گروه تروریستی موسوم به «لشگر طیبه» ارتباطاتی دارد مسئولیت حمله اخیر در کشمیر را برعهده گرفته است. یک عضو سابق پلیس کشمیر مدعی شده که حمله اخیر در پی تحریکات و اقدامات ارتش پاکستان رخ داده است. وی مدعی شده که نیروهای ویژه پاکستان در قالب تروریستها ظاهر میشوند و دست به حملات اینچنینی میزنند.
دولت هند با فاصله کمی پس از وقوع حادثه تروریستی اخیر در کشمیر، مجموعهای از اقدامات تنبیهی را علیه پاکستان اجرایی کرد که از جمله آنها میتوان به تعلیق پیمان آبی ایندوس، لغو صدور ویزا برای اتباع پاکستان و کاهش سطح روابط دیپلماتیک میان هند و پاکستان اشاره کرد. هند همچنین گذرگاه اصلی مرزی با پاکستان را مسدود کرده و به پاکستانیها دستور داده تا خاک هند را ظرف ۴۸ ساعت ترک کنند.
پاکستان هرگونه دست داشتن در حمله تروریستی اخیر را رد کرده و اتهامات هند علیه خود را سیاسی توصیف کرده است. در سراسر پاکستان نگرانیهای جدی در مورد تعلیق پیمان آبی ایندوس وجود دارد. این مساله سبب خواهد شد تا این کشور یک منبع اصلی آب مورد نیاز خود که کشاورزیاش به آن وابسته است را از دست بدهد. این توافق که در سال ۱۹۶۰ با میانجیگری بانک جهانی منعقد شد، در بحبوحه جنگهای تمام عیار میان هند و پاکستان و تنشهای دیپلماتیک میان دو کشور پایدار بوده است. تعلیق این معاهده بیسابقه است و یک نقطه عطف بزرگ را در قالب روابط هند و پاکستان به عنوان دو قدرت اتمی جهان به ذهن متبادر میکند.
هرگونه مداخله هند در تجدید نظر در پیمان آبی ایندوس میتواند تبعات گستردهای را برای پاکستان به همراه داشته باشد که از جمله آنها میتوان به کاهش تولید محصولات کشاورزی و همچنین افزیش هزینهها در حوزه کشاورزی اشاره کرد. برخی حتی معتقدند که تعلیق قرارداد مذکور میتواند به معنای تحریک آغاز یک جنگ جدید باشد. جنگی که نه هند و نه پاکستان قادر نخواهند بود پیروز آن باشند.
پاکستان نیز پس از اقدامات هند علیه خود، تحرکاتی را علیه این کشور در قالبهایی نظیر تعلیق صدور ویزا و مناسبات تجاری، اخراج دیپلماتها و بستن حریم هوایی این کشور به روی پروازهای هندی را در دستورکار قرار داده است. «عطا منعم شهید»، یک دیپلمات سابق میگوید که «این نخستین بار نیست که دولت هند، پاکستان را مقصر برخی اقدامات تروریستی در خاک خود معرفی میکند. اقداماتی که تماما ریشه داخلی دارند. پاکستان همواره این حرکات تروریستی را محکوم کرده است. ما خود هم قربانی این تحرکات بودهایم.»
جامعه هند تحت رهبری نارندرا مودی در طی دهه گذشته تا حدی یکپارچگی خود را از دست داده است. نارندرا مودی قویا به دنبال ترویج توسعه ایدئولوژی هندوئیسم است. فعالان راست افراطی هند، اقداماتی را علیه دیگر اقلیتها نظیر مسلمانان انجام میدهند و همین مساله سبب شده تا جامعه هند به نوعی چندتکه شود.
نقض حقوق بشرِ گروههای مختف در هند نظیر مسلمانان به یک اتفاق پُرتکرار در این کشور تبدیل شده است. سال ۲۰۱۹، نارندرا مودی وضعیت نیمه خودمختار کشمیر را ابطال کرد و منطقه مذکور را تحت کنترل کامل دولتی درآورد. در این راستا، رهبران کشمیر و فعالان استقلال طلب زندانی شدند و حکومت نظامی بر این منطقه تحمیل شد.
نارندرا مودی در طی سالهای گذشته بارها پاکستان را متهم به تحریک تروریسم علیه هند در کشمیر کرده است. تحلیلگران پاکستانی میگویند که نخست وزیر هند توانسته با موفقیت احساسات ضدپاکستانی را تا حدی در کشورش جا بیندازد. در سال ۲۰۱۹، هند به یک حمله مرگبار به نیروهای امنیتی خود در کشمیر با انجام حملات هوایی به بخشهایی از پاکستان پاسخ داد. در آن زمان احتمال وقوع یک جنگ تمام عیار وجود داشت که به دلیل میانجیگری اعراب و آمریکا به وقوع نپیوست. چند سال قبلتر، حملهای علیه یک پایگاه نظامی هند در کشمیر رخ داد که سیلی از خصومتها را میان دو کشور تحریک کرد.
پس از حمله اخیر به گردشگران، «احمد سعید منهاس»، یک ژنرال بازنشسته ارتش پاکستان گفته که «هند، پاکستان را بدون هرگونه دلیلی متهم میکند».
این حمله در شرایطی رخ داد که هند سرگرم میزبانی از «جی. دی. ونس» معاون رئیس جمهور آمریکا بود. این سفر با هدف ارتقا روابط نظامی میان دو کشور صورت گرفت و در قالب آن آمریکا سعی داشته تا هند را به یک متحد راهبردی برای خود در رقابت با چین تبدیل کند. از نظر تاریخی، واشینگتن از نقشی محوری در مهار دشمنیها میان هند و پاکستان برخوردار بوده است. با این حال این مرتبه، اینطور به نظر میرسد که هند از حمایت کامل رهبری آمریکا در تنشآفرینی علیه پاکستان برخوردار است. در این بحبوحه، بایستی عقلانیت حاکم باشد. هر دو کشور جمعیت فقیرِ قابل توجهی دارند. افرادی که در برابر هرگونه حمله نظامی به شدت آسیبپذیر هستند.