آن سیاح بیداء طریقت، آن غواص دریای حقیقت، آن شرف اکابر آن مشرف خاطر، آن مهدی راه و رهبری، سهل بن عبدالله التستری، رحمة الله علیه از محتشمان اهل تصوف بود و از کبار این طایفه بود و درین شیوه مجتهد بود و در وقت خود سلطان طریقت بود
فرارو- سهل بن عبدالله تُستری یکی از چهره‌های برجسته و اثرگذار عرفان و تصوف اسلامی است که در کتاب تذکرة‌الاولیاء عطار نیشابوری با نثری شاعرانه و پر رمز و راز به او پرداخته شده است. عطار، سهل را به‌عنوان یکی از پیشگامان طریقت و اهل مکاشفه معرفی می‌کند که در نوجوانی با الهام از دایی‌اش شروع به ذکر و مجاهدت‌های شبانه‌روزی کرد.
به گزارش فرارو، در روایت عطار، سهل از همان کودکی شخصیتی متأمل، خموش و درون‌گرا داشته که روزه‌داری، ذکر دائمی و شب‌زنده‌داری جزء طبیعت او شده بود. جمله‌ی معروف سهل: «الخلق كلهم مرضى، و ليس لهم طبيب إلا الله» نشان از نگاه عمیق او به رابطه انسان و خدا دارد، نگاهی که سراسر عشق، شفقت و فهم عمیق از ضعف انسانی است.
در این حکایت، عطار نه‌فقط به ذکر احوال سهل بسنده می‌کند، بلکه با انتخاب لحظاتی از زندگی او مانند سکوت‌های طولانی، مکاشفات عرفانی، و سخنان حکیمانه‌اش، چهره‌ای از یک عارف کامل را ترسیم می‌کند. سهل در کلام عطار کسی است که به باطن دین نفوذ کرده و ظواهر را در پرتو معنویت و سلوک بی‌پیرایه می‌بیند.
او از آن دسته اولیاست که نه در هیاهو بلکه در سکوت، و نه در خطابه بلکه در نگاه، حکمت را منتقل می‌کند. حکایت سهل بن عبدالله در تذکره‌الاولیاء نمونه‌ای ناب از ادبیات عرفانی است که هم لطافت نثر عطار را نشان می‌دهد، هم عمق روحانی اندیشه‌های سهروردی‌وار او را.
