عبور مترو از جنوب شرق به شمال غرب کلید خورد

رئیس پارلمان شهری تهران با طرح گلایه‌های مترویی خود از دولت و شهرداری، برخی از تکالیف این نهاد‌ها در قبال پروژه مترو را که بر زمین مانده است، گوشزد کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، مراسم بازگشایی قطعه ۵/ ۷ کیلومتری از بخش شمالی خط هفت متروی تهران در روز گذشته به فرصتی برای ابراز گلایه‌مندی محسن هاشمی که خود پیش‌تر مسوولیت شرکت متروی تهران را نیز بر عهده و مستقیما در این حوزه مسوولیت داشته است، تبدیل شد. هاشمی معتقد است مترو راهبردی‌ترین پروژه عمرانی در پایتخت است و به چند دلیل باید در اولویت شهرداری و دولت باشد.

مترو از منظر وی با تکیه بر توان داخلی، ایجاد اشتغال و ارزش افزوده‌ای که به دنبال دارد، ابزار تحقق اقتصاد مقاومتی است. مترو همچنین با کاهش مصرف سوخت، بازدهی بالا و ایجاد امنیت و حمل ونقل پایدار بهترین پناهگاه و کریدور به شمار می‌آید. از منظر مسائل زیست‌محیطی و همین‌طور مساله سلامت جسم و روان و آسایش و آرامش شهروندان نیز، هیچ ابزاری نظیر مترو به کاهش آلودگی هوا، ترافیک، استرس و سوانح رانندگی کمک نمی‌کند.

وی همچنین یک مسیر تحقق عدالت اجتماعی را توسعه حمل و نقل عمومی و در صدر آن تکمیل شبکه مترو عنوان کرد که سبب ایجاد دسترسی یکسان و برابر از بخشی از خدمات شهری میان شهروندان می‌شود.

هاشمی در جلسه دیروز نقل قولی از رهبر انقلاب را نیز مطرح کرد و گفت: در جلسه‌ای خدمت مقام معظم رهبری، مسائل و معضلات مترو را طرح کردم و از ایشان برای حل موانع و تجهیز و توسعه مترو استمداد کردم؛ در آن جلسه به ایشان توضیح دادم که مترو اکنون حدود ۲۰۰ کیلومتر طول دارد و این میزان با احتساب خطوط حومه‌ای در صورت حمایت دولت قابلیت افزایش تا ۵۰۰ کیلومتر و پوشش کامل ریلی پهنه پایتخت را دارد؛ اتفاقا رئیس‌جمهوری نیز به بنده گفتند که رهبری در این مورد به دولت توصیه داشته‌اند.

با این وجود هاشمی از میزان پیشرفت مترو گلایه‌مند بود و ضمن ابراز این گلایه‌مندی، به علت‌های این موضوع هم اشاره کرد. وی با اذعان به اینکه انتظاراتی که مردم از شورای پنجم برای تسریع و تقویت مترو داشتند، محقق نشده است، به این موضوع اشاره کرد که مترو هم از نظر توجه مدیران ارشد شهرداری تهران و هم از نظر اختصاص منابع در اولویت نبوده است.

رئیس شورای شهر تهران از ظرفیت مترو برای توسعه مجتمع‌های ایستگاهی سخن گفت و با اشاره به اینکه تمام ایستگاه‌های مترو قابلیت تبدیل به مجتمع ایستگاهی و ایجاد منبع درآمد پایدار برای توسعه‌های آتی حمل و نقل ریلی از این محل را دارند، تلویحا از تعلل در استفاده از این ظرفیت در مدیریت شهری انتقاد کرد.

هاشمی البته از نقش دولت در توسعه و پیشبرد برنامه توسعه مترو نیز غفلت نکرد و با گوشزد کردن این موضوع، گفت: تمام دولت‌های گذشته در دوره‌های تصدی مسوولیت کمک‌هایی به مترو داشته‌اند و دولت کنونی نیز باید کمک اصلی را در قالب «تجهیز مترو» انجام دهد تا بتوان از ظرفیت کامل خطوط مترو استفاده کرد.

اشاره وی در واقع به مساله کمبود واگن بود که سبب شده اکنون حدود نیمی از ظرفیت مسافرپذیری مترو قابل استفاده باشد. متروی تهران تا پیش از افتتاح دیروز ۲۰۷ کیلومتر خط در حال بهره‌برداری با ۱۱۶ ایستگاه داشت که این میزان به ۵/ ۲۱۴ کیلومتر خط و ۱۱۹ ایستگاه رسید.

با این حال کل تعداد واگن‌های در حال سرویس‌دهی در ۶ خط مختلف مترو کمتر از ۱۵۰۰ دستگاه است. مدیریت شهری تهران بار‌ها از کمبود شدید واگن برای سرویس‌دهی مطلوب در خطوط موجود سخن گفته و این گزاره که مترو همین حالا به ۲ هزار واگن جدید نیاز فوری دارد، چیز جدیدی نیست. با این حال تامین این تعداد واگن از قدرت مالی شهرداری تهران خارج است و روی کمک دولتی برای این منظور حساب کرده است.

اما فرآیند انعقاد قرارداد تامین ۶۳۰ واگن با تامین مالی از سوی دولت بیش از یک سال به طول انجامید و به نظر می‌رسد هیچ‌یک از قطار‌های این قرارداد تا پایان دوره کنونی مدیریت شهری به خطوط تزریق نخواهد شد. این در حالی است که تامین واگن کافی و کاهش سرفاصله قطارها، مسیر سرراست و اثربخش برای افزایش جذابیت مترو، کاهش سفر با خودروی شخصی و به دنبال آن کاهش مصرف سوخت، بهبود کیفیت هوا، کاهش ترافیک و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تهران است.

رئیس پارلمان شهری تهران اگرچه از تلاش برای بازگشایی خط هفت مترو با امکانات و تجهیزات به مراتب کامل‌تر نسبت به یک سال و نیم قبل و اولین افتتاح آن در دوره گذشته مدیریت شهری تقدیر کرد، اما در عین حال خطر خوشحالی کاذب مدیران شهری را نیز به آن‌ها گوشزد کرد. وی با بیان اینکه زمانی که تازه‌کار بودیم با افتتاح یک ایستگاه نیز خرسند می‌شدیم، گفت: اکنون نباید افتتاح یک قطعه از خطوط مترو یا چند ایستگاه ما را خوشحال کند؛ بلکه زمانی وقت خوشحالی است که بتوانیم از تمام ظرفیت خطوط موجود بهره‌مند شویم.

تراز خوشحالی برای مدیران شهری از دیدگاه هاشمی زمانی است که بتوان از تمام ظرفیت خطوط مترو استفاده کرد و روزانه ۵ میلیون سفر شهری از طریق شبکه مترو انجام شود. این در حالی است که اکنون تعداد سفر‌های روزانه با مترو در بهترین حالت بین ۲ تا ۵/ ۲ میلیون سفر برآورد می‌شود.

بازگشایی بخش شمالی خط هفت مترو

 ۲۲ کیلومتر از طول ۲۷ کیلومتری خط هفت متروی تهران یک بار در پایان دوره قبلی مدیریت شهری افتتاح شده بود. این در حالی است که در آن زمان فقدان ایمنی و تجهیزات کافی نظیر سیگنالینگ، هواکش و هواساز، مسیر نجات و عدم راه‌اندازی پست برق سبب شد تیم جدید مدیریت شهری با اولویت‌بخشی به ایمنی شهروندان این خط را موقتا متوقف کند. چندی بعد یک قطعه ۶ کیلومتری از این خط با پنج ایستگاه در تیرماه امسال به بهره‌برداری رسید و روز گذشته نیز قطعه دوم از آن به طول ۵/ ۷ کیلومتر مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

به این ترتیب اکنون ۵/ ۱۳ کیلومتر از این خط با هشت ایستگاه در حال مسافرگیری است. در حال‌حاضر روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار سفر با استفاده از ظرفیت کنونی خط مترو انجام می‌شود، این در حالی است که این خط در صورت تکمیل و تامین واگن کافی قابلیت پوشش روزانه معادل نیمی از کل ظرفیت فعلی مسافرپذیری مترو با امکانات موجود را دارد و می‌تواند میزبان یک میلیون سفر باشد.

محسن هاشمی درباره علت توقف فعالیت خط هفت مترو گفت: سال گذشته بهره‌برداری از خط هفت به چهار دلیل متوقف شد؛ مساله اول هواکش‌ها و مسیر نجات و فرار بود، مساله دوم فعال نبودن سیستم سیگنالینگ، مساله سوم کمبود و قرضی بودن واگن‌های این خط و مساله چهارم عدم راه‌اندازی پست برق مستقل بود. اما اکنون بنابر گزارش‌های ارائه شده، بخش عمده این مسائل حل شده و باید موضوع هواکش‌های میان‌تونلی هم به‌صورت ویژه پیگیری شود.

ماجرای هواکش‌های خط هفت، اما در چند روز اخیر حاشیه‌ساز شد. به‌رغم اینکه یکی از اشکالات خط هفت در زمان توقف سرویس‌دهی فقدان هواکش اعلام شده بود، این مشکل هنوز به‌طور کامل برطرف نشده و با وجود این تیم جدید مدیریت شهری نسبت به بازگشایی قطعه دوم خط هفت اقدام کرد. این موضوع واکنش محسن هاشمی را در پی داشت، طوری که وی صراحتا اظهار کرد در این زمینه از مدیران شهری انتظار بیشتری داشته است.

هاشمی تصریح کرد: خوشبختانه برای سیستم هوارسانی مترو، نیازی به دور زدن تحریم‌ها نداریم و این سیستم، در داخل با هزینه کمی تولید می‌شود، ما تنها به اولویت دادن، پشتکار و دغدغه مدیران نیاز داریم که امیدوارم همانطور که ما و همکاران در زمان ساخت مترو در خطوط مختلف، گلوگاه‌های دشوار را به جهت کاهش ترافیک و تردد در تعطیلات عید به نتیجه می‌رساندیم، در تعطیلات نوروزی خود را وقف مترو کنند و خطوط شش و هفت را به‌صورت واقعی کامل‌تر از زمانی که از دوره گذشته تحویل گرفته شد، به بهره‌برداری برسانند.

البته من نمی‌خواهم این جلسه را تلخ کنم، اما به شهردار محترم تهران و معاون حمل‌ونقل توصیه جدی می‌کنم مسائل مترو را به‌صورت میدانی دنبال کنند و از احتمال رخ دادن حوادث و سوانح غفلت نکنند. به نظر می‌رسد مدیریت شهری تهران می‌توانست با قدری تدبیر از بروز سوءتفاهم جلوگیری کند و با پرداخت هزینه اندک، این نقص خط هفت را نیز برطرف کند تا از حاشیه‌سازی جلوگیری شود.

در جلسه روز گذشته علاوه بر پرداختن به خط هفت، خبر افتتاح فاز اول خط شش مترو در نیمه دوم فروردین ماه پیش‌رو باحضور رئیس‌جمهور نیز منتشر شد. افزون بر این، پیروز حناچی، شهردار تهران از طراحی چهار خط جدید مترو خبر داد که اکنون در قالب نسخه بازنگری شده طرح جامع حمل و نقل ریلی شهر تهران مراحل تصویب در شورای‌عالی ترافیک را طی می‌کند.

به گفته وی، در قالب این خطوط تمام گپ‌های مناطق تهران برطرف می‌شود، به این معنا که مناطق بدون مترو یا مناطقی که به نسبت جمعیت و وسعت، از پوشش ایستگاهی کافی برخوردار نبوده‌اند، در طراحی جدید به‌عنوان مسیر عبور خطوط آتی معرفی شده‌ند.

حناچی مترو را یک پروژه حاکمیتی توصیف کرد که پیشبرد آن بدون حمایت دولت ممکن نیست. وی با بیان اینکه هدف‌گذاری شبکه متروی تهران پوشش هفت میلیون سفر روزانه است، گفت: با تکمیل خطوط شش و هفت مترو و تامین واگن کافی برای رسیدن به سرفاصله ۲ دقیقه‌ای این هدف محقق می‌شود.

وی یکی از ویژگی‌های خطوط شش و هفت مترو که در حال تکمیل هستند را اتصال به تمام خطوط دیگر مترو و پوشش رینگ اطراف شهر تهران در قالب شبکه ریلی توصیف کرد و یادآور شد تمام شبکه‌های متروی کلان‌شهر‌های مهم دنیا نیز دارای خطوطی با این ویژگی هستند که کارآمدی شبکه ریلی را افزایش می‌دهد.

بررسی «دنیای‌اقتصاد» در روز گذشته از پیش‌نویس نسخه بازنگری شده طرح جامع ریلی موقعیت برخی از خطوط آتی شبکه مترو که پس از تصویب این طرح در شورای عالی ترافیک اجرایی خواهد شد را مشخص کرد. از آنجا که تراز جانمایی این خطوط، پوشش گپ‌های شبکه موجود است، یکی از این خطوط از پادگان کوهک در منطقه ۲۲ در غرب تهران آغاز می‌شود و تا شمس‌آباد در شرق تهران ادامه می‌یابد.

خط دیگری هم از ولنجک در شمال شهر تهران آغاز می‌شود و تا میدان بسیج در جنوب شرقی تهران واقع در منطقه ۱۵ امتداد می‌یابد. یکی دیگر از خطوط طراحی شده در این پیش‌نویس نیز از محدوده شمس‌آباد و شمیران‌نو در شرق تهران آغاز شده و تا یافت‌آباد در منطقه ۱۸ (جنوب غربی پایتخت) امتداد می‌یابد. به این ترتیب مناطقی که از پوشش کافی مترو برخوردار نیستند از جمله مناطق ۱۴، ۱۵، ۱۸، ۱۹، ۲۲ و محله‌هایی از مناطق یک و سه در شمال تهران نیز با خطوط جدید پوشش داده می‌شوند.