اقتصاد

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که فعالیت در تمامی بخش خدمات روسیه برای پنجمین ماه متوالی در ماه نوامبر و با سریع‌ترین سرعت خود از ژانویه افزایش یافت که ناشی از افزایش سفارش‌های جدید بود.

در چنین شرایطی که در بسیاری از شاخصه‌های رشد اقتصاد ی عقب افتاده‌ایم، برخی آقایان دغدغه دارند که نرخ جریمه بی حجابی چقدر باشد یا بعد از چندبار بی حجابی شخص را زندانی کنند. برخی دیگر هم عامدانه یا از سر تجاهل با هر نوع کم کردن تنش‌ها با غرب و توسعه اقتصاد ی پایدار مبارزه می‌کنند. درواقع عده‌ای در کشور ما کاپیتان‌های گل به خودی اقتصاد ی محسوب می‌شوند و اصلا درکی از این که با محدودیت روابط با اروپا و تحریم‌ها چه به سر معیشت مردم و رشد و توسعه اقتصاد ی کشور آمده ندارند. اکنون بحث کم حجابی مردم را بیشتر در تنگنا قرار می‌دهد یا وضعیت تنگنا‌های معیشتی و مشکلات اقتصاد ی؟

بررسی داده‏‌های قسمت اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نشان می‌‏دهد که دولت بنا دارد از طریق خلق بدهی، خلق ارزش کند، اما وقتی بدهی منشأ خلق ارزش شود، کشور در چرخه‌‏های شوم به اسارت درمی‌‏آید.

صادرات چهارمین اقتصاد بزرگ آسیا پس از افزایش ۴.۶ درصدی در ماه اکتبر، ۱.۴ درصد در نوامبر نسبت به سال گذشته افزایش یافت و به ۵۶.۳۵ میلیارد دلار رسید. این چهاردهمین ماه متوالی بود که صادرات از نظر سالانه افزایش یافت، اما پایین‌ترین نرخ برای این مسیر بود.

در حال حاضر دلار با سهم حدود ۴۰ درصدی در مبادلات کالایی همچنان پرمصرف‌ترین ارز در تجارت بین‌الملل است. دلار از سایر ارز‌ها محبوب‌تر است و گرچه یورو نیز محبوبیت دارد، اما باز هم دلار، قدرت انعطاف بالاتری در مبادلات بین المللی دارد. به استثنای اتحادیه اروپا، هیچ اقتصاد دیگری به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند در متعادل کردن مازاد تجاری انباشته شده جهان مشارکت کند.

«گسترش صنایع تبدیلی علاوه بر چرخاندن چرخ اقتصاد کشور در چرخاندن چرخ اقتصاد روستایی نیز بسیار حائز اهمیت است. در حقیقت توسعه صنایع تبدیلی به ویژه در مجاورت روستا‌ها با محوریت تلفیق صنعت و کشاورزی، فرصت استفاده از از پتانسیل‌های مناطق روستایی را به نحو مطلوبی فراهم می‌سازد.»

جرائم اقتصاد ی سازمان یافته جرائمی هستند که چهره فساد مالی به خود می‌گیرند و نظام اقتصاد ی کشور را در معرض تخریب قرار می‌دهند با این وصف، ارتکاب این قبیل جرائم بدون مداخله و همکاری کارکنان دولت عملا غیرممکن است، همچنین اهمیت این موضوع تا جایی است که یکی از اصول مهم قانون اساسی (اصل ۴۹) به ثروت‌های نامشروع و لزوم تعیین تکلیف در خصوص آنها نیز پرداخته است.

دولت در بودجه سال آینده، ۵۰ درصد به مالیات‌ها افزوده و این در حالیست که در ۲ سال گذشته، دولت رئیسی هم هر سال حدود ۴۰ الی ۵۰ درصد به مالیات‌ها می‌افزود، اما به نظر نمی‌رسد دولت فعلی در سال آینده بتواند این ۴۰ درصد را اضافه کند چرا که ظرفیت مالیات دهندگان نیز به اتمام رسیده است، مگر این که بتوانند فرار‌های مالیاتی ابرثروتمندان را کشف کنند یا آن موسسات و بنگاه‌هایی را که معاف از مالیات بوده اند، مکلف به مالیات دهی کنندف مگرنه اگر بخواهند از همین بخش تولید و مصرفی که تا به حال مالیات گرفته اند باز هم فشار بیشتری وارد کنند، حقیقت این است که چیز بیشتری برای مالیات گرفتن باقی نمانده و این وضعیت نیز باعث فقیرتر شدن مردم و کاهش تولید می‌شود. منابع دیگر نیز که شامل مواردی مثل فروش اموال دولتی می‌شود نیز به ته ظرفیت خود رسیده اند.

یک روزنامه اصولگرا در ارزیابی عملکرد اقتصاد ی دولت می‌گوید که بسیاری از اقدامات سه ماهه دولت چهاردهم در حوزه اقتصاد به نفع یک اقلیت بسیار کوچک و پرسروصدا و به زیان اکثریت مردم بوده و دولتی که قرار بود صدای بی‌صدایان باشد با تحمیل گرانی‌ها، همان صدا‌های ضعیف را هم نشنید.

هفتاد و هفتمین جلسه‌ی حکمت سیاسی اسلام در قرآن با موضوع همایش یک جهان فرصت، برای رشد ۸ درصدی، شامگاه سه‌شنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۳ با حضور سعید جلیلی؛ نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی و جمعی از دانشجویان در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

 وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل کمیته مشترک را راهکار حل چالش‌های موجود عنوان کرد و افزود: با تشکیل این کمیته هر فصل یک چالش را برطرف کنیم و در این مسیر بلندپروازی نکنیم، زیرا امکان پذیر نیست. به عنوان نمونه از انبوه مشکلاتی که مطرح شد اتاق به نمایندگی اعلام کند که در زمستان ۱۴۰۳ می‌خواهیم یکی از چالش‌ها را حل کنیم.

اساساً دولت سیزدهم گمان می‌کرد که اقتصاد از رکود خارج شده و شرایط بهبود پیدا کرده است. درحالی‌که علت این رشد، اصلاحات نهادی و ساختاری نبود. در واقع محیط کسب‌وکار، اقتصاد کلان، رقابت‌پذیری اقتصاد ملی، دانش‌بنیانی اقتصاد ، سرمایه‌های اجتماعی و عدم مهاجرت نخبگان بهبود پیدا نکرد. همه این مباحث حکایت از عدم رشد اقتصاد ی و سرمایه‌گذاری است؛ بنابراین نمی‌توانیم با آمار خام اقتصاد را تحلیل کنیم.

وقتی دولت بخواهد به شکلی سیاست‌های پولی و مالی را اعمال کند که سرمایه گذاری و تولید کم شود، درواقع منبع اصلی رفاه مردم را از بین می‌برد. وقتی تولید کم می‌شود تورم بیشتر مردم را تحت فشار قرار می‌دهد و به مردم آسیب مضاعف وارد می‌کند که اثری چندبرابر حالت معمول دارد. تورم با رشد اقتصاد ی پایین، غیرقابل تحمل می‌شود. در سال‌های مختلف، دیده ایم که گاهی تورم ۱۵ درصد بوده، اما رشد اقتصاد هم ۶ یا ۷ درصد بوده؛ بنابراین مردم شرایط را تحمل کرده اند، اما وقتی تورم ۴۰ درصد و رشد صفر شود به شدت به مردم فشار وارد می‌شود. حتی با تورم ۱۵ درصدی هم وقتی رشد اقتصاد ی صفر باشد و جبران دستمزد‌ها هم به اندازه تورم نباشد، باز هم مردم تحت فشار خواهند بود.

آسیب شناسی شبکه بانکی حکایت از این دارد طی سال‌های گذشته چندین مرتبه بر مهار ناترازی نظام بانکی تاکید شده، اما نه تنها بهبودی در این مسیر حاصل نشده، بلکه وضعیت ناترازی در برخی از بانک‌ها رو به وخامت گذاشته است. بطوریکه به گواه آمارها، بخش قابل توجهی از افزایش پایه پولی، نقدینگی و تورم، در نتیجه همین تشدید ناترازی در بانک‌ها بوده است و تداوم وضعیت موجود بسیار خطرناک است. در اقتصاد ایران مفهوم نهاد بانک به درستی درک نشده و بانک را با شرکت سرمایه‌گذاری اشتباه می‌گیرند. به همین دلیل باید به مسئله بانک بصورت ریشه ای و عمیق پرداخته شود و نقشه راه اصلاح مشخص و زمان دار برای نظام بانکی ارائه شود. 

«ناترازی انرژی در ایران نیز از مسائلی است که طی دهه‌های اخیر به‌شدت بر اقتصاد فشار آورده و موجب هدررفت منابع شده است. از آنجا که یارانه‌های انرژی در کشور به‌طور گسترده‌ای تخصیص یافته، قیمت انرژی نسبت به سطح جهانی بسیار پایین است و همین امر، موجب مصرف بی‌رویه و اتلاف منابع انرژی شده است. این مصرف بی‌رویه نه تنها موجب هدررفت منابع طبیعی کشور می‌شود، بلکه هزینه‌های سنگینی را بر دوش دولت گذاشته که تامین آن به ویژه در شرایط تحریم و کاهش درآمد‌های نفتی بسیار دشوار است.»

«پول کاغذی امروزی یا صورت دیجیتال آن (پول موجود در کارت بانکی) هم خالی از مشکلات نبوده و نیست. مهم‌ترین مشکل پول این است که این نوع ورق مبادله (پول فیات) را می‌شود به‌راحتی و بدون داشتن پشتوانه تعهد چاپ کرد. به همین دلیل نیز پولی که مبنای آن بر تعهد انسانی نباشد، خیلی زود از معنا تهی شده است و دچار افت ارزش می‌شود. چاپ پول بدون پشتوانه (تعهد فی‌مابین) نیز نه تنها موجب بروز بلای تورم در اقتصاد می‌شود که نشانه بی‌ارزش شدن این اوراق مبادله هست.»

«‌نمی‌توان مناطق ٢٠، ١۴ و دروازه غار را رها کرد و در جاده سمنان خانه ساخت. چرا دروازه غار را که سرشار از تاریخ است را به دروازه علم تبدیل نکنیم؟ امروز در یک واحد ١۵ خانوار با یک سرویس بهداشتی زندگی می‌کنند. این واحد‌ها با حیاط مرکزی می‌توانند نوسازی شوند. خوشحالیم که یک خانم تصدی وزارت راه و شهرسازی را برعهده گرفته تا به صورت عملی ببینم یک خانم توانایی اداره را دارد و در این باره فلسفه بافی نکنیم.»

مهدی پازوکی، اقتصاد دان به فرارو گفت: پولی که بابت فیلترینگ می دهم، بیش از هزینه برق است. بنابراین در اقتصاد کشور قیمت های نسبی حاکم نیست. باید برای فیلترینگ شبکه های اجتماعی ماهی ۱۸۰ هزار تومان پول بدهم در حالی که قبض برق من ۳۵ هزار تومان است. این ها نشان می دهد بخردانه تصمیم گرفته نمی شود. بخش خصوص را معطل نگه داشته ایم و به علت انحصارات، اجازه ورود به اقتصاد نمی دهیم.

به نظر می‌رسد هر زمان که دولت‌های محلی جاه‌طلب چین نیاز به تقویت اقتصاد را احساس می‌کردند، در پشتی باز می‌شود. حفظ بدهی‌های پنهان آنها نیز در سال‌های اخیر سخت‌تر شده است. رکود اقتصاد ی چین به درآمد‌های مالیاتی لطمه زده و رکود در بازار املاک فروش زمین را تضعیف کرده است. فروش زمین منبع درآمد قابل توجهی برای دولت‌های محلی بود. کاهش درآمد دولت‌های محلی باعث شده است مقامات محلی، خدمات عمومی را کاهش دهند، دارایی‌های دولتی را بفروشند و کسب‌وکار‌ها را برای دریافت مالیات بیشتر تحت فشار قرار دهند.