اقتصاد

علی قنبری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است نقد عملکرد همتی بدون در نظر گرفتن بن بست‌های سیاست خارجی اشتباه خواهد بود و باید به مشکلات متعدد زیرساختی توجه کنیم؛ اما عبدالمجید شیخی اقتصاد دان می‌گوید همتی با افکار نئولیبرالیستی خود، اقتصاد کشور را فلج کرده است.

عبدالله باباخانی، کارشناس بین المللی انرژی، در برنامه کامنت فرارو گفت: «۴ گروه، مخالف مدیریت انرژی کشور هستند. گروه اول، مدیران سنتی انرژی هستند که ۴۵ سال است به روال قبلی مدیریت را ادامه می‌دهند. این روز‌ها مدیران بیشتر طلبکار هستند تا پاسخگو. گروه دوم، مافیای انرژی است. وضعیت بحرانی انرژی ما به مافیا اجازه می‌دهد در بخش صادرات به سرمایه‌های سرشار برسند و به دنبال سلطه بر بازار واردات هم هستند و نمی‌خواهند مدیریت یکپارچه انرژی حاکم شود. گروه سوم، رقبای ما در کشور‌های شمالی و جنوبی هستند که می‌خواهند ما را از بازار حذف کنند و گروه چهارم مردمی هستند که اعتماد خود را از دست داده‌اند. مردم می‌گویند چطور ممکن است ما که دومین منبع گاز جهان و چهارمین منبع نفت جهان هستیم، فقط ۲ ماه از سال کسری انرژی کمتری داریم؟»

کسانی هنوز فکر می‌کنند اگر با سیاست کاری نداشته باشند، سیاست هم با آنها کاری نخواهد داشت؛ و کسانی دیگر می‌دانند بی‌تفاوتی هزینه دارد؛ گاهی به قیمت یک گوشی، گاهی به قیمت جان.

معمولا سیاست‌گذاران سعی می‌کنند از طریق برنامه هایی، فشار التهابات سیاسی را کاهش دهند. عمده این تلاش‌ها از طریق دخالت در سیاست‌های پولی، مالی و اقتصاد ی است. ما در دوره‌های گذشته هم تجربه این دخالت‌ها یا بسته‌های مداخله‌ای را داشته‌ایم، اما متاسفانه در بسیاری از موارد، تجربه‌های موفقی نبوده‌اند. خواه در حوزه مدیریت نرخ ارز و خواه در حوزه مدیریت نرخ بهره و قیمت گذاری دستوری کالا‌ها و امثالهم، در نهایت مکانیسم عرضه و تقاضا کار خود را کرده است و شاهد تورم‌هایی بوده‌ایم که برخی را می‌توان کاملا «افسار گسیخته» نامید. همه این‌ها در نهایت به کاهش تولید ناخالص داخلی منتهی شده است.

وقتی طبقه محروم افزایش پیدا کند، میزان تقاضا در جامعه کاهش پیدا می‌کند؛ چرا که طبقه محروم نمی‌تواند خرید کند و تقاضا‌ها محدود به نیاز‌های اساسی می‌شود. این نیاز‌های اساسی معمولا تعداد کمی از کالا‌ها را شامل می‌شود؛ بنابراین تقاضا کاهش پیدا می‌کند و همین موضوع هم زمینه ساز رشد رکود در کشور می‌شود. به اعتقاد من مسئولان باید این شکاف طبقاتی را بسیار جدی گرفته و برای تامین کسری بودجه از مخارج کشور بکاهند و برای کسب درآمد‌ها، منابع متفاوتی را نسبت به منابع سنتی همیشگی انتخاب کنند؛ چرا که اولین قربانیان کسری بودجه و افزایش تورم، مردم هستند.

یک اقتصاد دان گفت: «اکنون ذیل عنوان توسعه دریامحور بحث می‌کنند که ما مزیت‌های خام فروشانه داریم، باید به آنها گفت که شما صد سال است که این مزیت را داشته‌اید، چه آبی از آن برایت گرم شده که فکر کرده‌اید می‌توانید به آن در سطح منطقه هم عمق ببخشید؟! خطر بسیار بزرگی که دقیقا این کارکرد خام فروشی دارد این است که ژست صنعتی بگیرید، اما تماما مونتاژکاری کنید. شما به این که ادبیات آسیب شناختی خام فروشی و مونتاژکاری‌های مشکوک را با دقت زیر ذره بین بگذارید. برای اینکه ببینید تا همین امروز از طریق این آدرس‌های غلط، چه کلاه گشادی بر سر ما رفته است به سایت بورس نگاهی بیندازید!.»

رئیس انجمن انبوه سازان در حالی معتقد به افت بیش از ۵۰ درصدی تولید مسکن در کشور است که افزایش نرخ ارز تهدیدی برای نهاده های تولید مسکن و قیمت تمام شده است.

برخی از این آقایانی که این روز‌ها نسبت به عملکرد آقای همتی نقد دارند و فریاد استیضاح سر داده‌اند، همان‌هایی هستند یا به همان طیف فکری وابسته‌اند که عامل و بانی وضع موجودند. مسئله کشور ما اصلا اقتصاد ی نیست که وزیر اقتصاد بخواهد با فرمول‌های اقتصاد ی آن را حل کند. اتفاقا من خودم منتقد آقای همتی و آقای فرزین هستم، اما وضعیتی که اکنون در کشور میبینیم، اصلا هیچ ربطی به اقتصاد ندارد و مسئله امروز حاصل همان چیزی است که بخش تندروی جناح اصولگرا رقم زده‌اند؛ سیاست‌های آن‌ها در خارج کشور و عدم شکل دهی توافق است که ما را به این وضعیت رسانده است. در دوران آقای رئیسی انتظار می‌رفت با حضور بایدن در کاخ سفید، تلاش به خرج داده شود تا هر چه سریعتر به یک دستاورد توافقی برسیم، اما متاسفانه، این اتفاق نیفتاد

روزنامه اصولگرا انتقادی تند و صریح از تیم اقتصاد ی حاضر در دولت مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، کرده و نوشته است: «جریان لیبرال و غرب‌زده در مدیریت اقتصاد ی کشور را در دست گرفته است.»

«گروه ویژه اقدام مالی پول‌شویی» اف‌ای تی اف FATF یا Financial Action Task Force در ۱۹۸۹ سازمانی بین‌المللی و بین دولتی است که توسط گروه هفت کشور صنعتی در پاریس با هدف توجه به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پول‌شویی بنیاد شده است. پیوستن کشورمان به آن می‌تواند منافع اقتصاد ی زیادی به همراه داشته باشد.

« اقتصاد مالی و پولی در تخصص وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی و کارشناسان هردو نهاد است، نباید با برخورد‌های سیاسی و امنیتی و جناحی، از منظر تقابل با منافع ملی ارزیابی و تأیید یا تکذیب شود.»

خارج شدن از پوسته های حساس امنیتی در مواجه با مسائل اجتماعی و انعطاف پذیری در امور روزمره و مسائلی که با نیاز مردم سرکار دارد باید در دستور کار قرار گیرد.

«در واقع نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی می‌افتد، این‌که نتیجه مذاکرات چه خواهد بود، نیرو‌های فشار داخلی به چه شکل عمل خواهند کرد و سیاست‌های اقتصاد ی داخلی در چه مسیری حرکت می‌کند. اینها خیلی مهم است. اگر تیم آقای پزشکیان توفیقی به دست نیاورند و نتوانند مساله مذاکرات را حل کنند، ما شرایط اقتصاد ی خوبی نداریم. این وضعیتی که الان قرار داریم، ادامه پیدا می‌کند؛ هم تورم بالا را تجربه خواهیم کرد و هم رشد اقتصاد ی پایین و هم گسترش فقر را.»

«ما در این موضوع خودمان را با کشور‌های دنیا طرف می‌دانیم، موضوع این نیست که با نهاد FATF روابط مالی داشته باشیم، قرار است با کشور‌های دنیا که توصیه‌های این نهاد را پذیرفته‌اند، روابط مالی داشته باشیم؛ وزن FATF اینجا بسیار کمتر است»

بسیاری از اقتصاد خوانده‌ها چشم خود را به شرایط بسته‌اند و فکر می‌کنند ما مثل یک کشور اروپایی آرام با یک دیدگاه بسیار توسعه‌ای نشسته‌ایم و در نتیجه تعدادی فرمول‌های تکراری را که در همان فضا کاربرد دارد را تکرار می‌کنند. همین فرمول‌های غلط است که وضعیت کشور را به این شرایط کشانده است. اخیرا نیز آقای همتی در یک گفتگوی تلویزیونی، سخنانی را مطرح کرده و وعده‌هایی دادند که چندان فضایی برای اجرا ندارد. در حال حاضر فوریت اصلی کشور، تصمیم گیری درباره مذاکراتی است که هر چه سریعتر به نتیجه برسند و فشار‌های اقتصاد ی، گلوی مردم را رها کند.

آزادسازی قیمت‌ها یا سیاست ثبات قیمت‌ها؟ خصوصی‌سازی یا کنترل دولت بر بخش‌های مختلف اقتصاد ؟ نقش دولت در اقتصاد مخرب یا سازنده؟ کم‌هزینه‌بودن دولت در جهت کاهش تورم یا توجیه هزینه‌کرد‌های دولت در جهت افزایش عدالت اجتماعی و خدمات عمومی؟

وضعیت کشور در جذب سرمایه گذاری خارجی، نسبت به ظرفیت و قابلیت کشور، در دنیا تبدیل به بدترین‌ها و آخرین‌ها شود. عمده علت این شرایط نیز، فضاسازی نامناسبی است که وجود دارد. یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، نااطمینانی و رعایت نشدن حقوق مالکیت صاحبان سرمایه و به ویژه سرمایه گذاران خارجی است. وقتی یک سرمایه‌گذار در ایران سرمایه گذاری می‌کند و پول و امکانات زیادی را به کشور ما اختصاص می‌دهد که بتوانیم، فعالیتی تولید محور یا سود محور را راه اندازی کنیم، عده‌ای مانع می‌شوند. این رفتار‌ها فضای کلی سرمایه گذاری در کشور را نابود کرده است و مانع شده است که سرمایه گذاران خارجی رغبتی برای این کار داشته باشند

فراموش نکنیم سینما مقصد نیست. مسیری اجتماعی و هویت ساز است که نقشی کلیدی در رسیدن جامعه به مقصد ایفا می‌کند. موفقیت صنعت سینما به همکاری نزدیک میان دولت، بخش خصوصی، هنرمندان، و مخاطبان بستگی دارد.

در آذرماه سال ١٤٠٣، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۵.۳ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۶.۵ درصدی مواجه شده است. همچنین، شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۲۳.۷ درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش ۱۰.۵ درصدی مواجه شده است.