فقر

چند صد کیلومتر ان طرفتر از میناب در یکی از روستا‌های بشاگرد پسرکی زندگی می‌کند که از معلولیت رنج می‌برد. نامش حمیدرضاست و زمین حسن روستای محل زندگی اش در منطقه‌ای واقعا محروم و دور افتاده است. پدری بیمار دارد و و بار زندگی بر دوش مادر است. از کودکی بار‌ها به دلیل معلولیتش دچار حادثه شده از جمله سوختگی بدنش در آتش سوزی، افتادن در چاه و خانواده برای جلوگیری از تکرار حوادث پا یا گردن او را با طنابی می‌بندند! / منبع: شفقنا

با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان تخلیه تورمی به دلیل جهش‌های قیمتی در بازار‌های سرمایه‌ای مانند ارز و سکه را مهم‌ترین دلیل بالا رفتن قیمت در سایر بازار‌ها و به وی‍ژه خوراکی‌ها می‌دانند، اما به نظر می‌رسد نفت بیش از آنچه فکر می‌کنیم نقش مهمی در حیات اقتصادی کشور دارد.

لیست کالا‌های اساسی که از سبد مصرفی اقشار آسیب‌پذیر حذف شده‌اند، هر روز طولانی‌تر می‌شود؛ روز گذشته نیز دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران از حذف تن‌ماهی خبر داده بود. به راستی طبقه متوسط و آسیب‌پذیر با کالا‌های باقیمانده‌ای که از عهده خریدش بر می‌آیند، چه غذا‌هایی می‌توانند برای خود تهیه کنند؟

در سه دهه اخیر جزیره کیش به عنوان منطقه آزاد اقتصادی، گردشگری دارای رشد بسیار زیادی در توسعه امکانات و زیر ساخت‌ها بوده است. این رشد سریع باعث شهرت این جزیره به قطب گردشگری جنوب کشور شد. اما این شهرت ظاهری، دارای باطنی از بی عدالتی در توسعه و رشد مناطق بومی نشین است. جزیره کیش در زیر پوست خود محله‌ای دارد که دیده نمی‌شود و مردمانش محروم از ابتدایی‌ترین امکانات و زیرساخت‌های شهری زندگی می‌کنند. محله صفین قدیم محله‌ای به دور از تجملات و چراغانی‌های جزیره کیش است. محله‌ای که بومیان و کیشوندان قدیمی در آن زندگی می‌کنند. خانه‌هایی که چندین خانوار با کمترین امکانات در آن زندگی می‌کنند و دیوار‌های آن در حال ریزش است. بوی متعفن فاضلاب و خیابان‌ها و کوچه‌های کثیف آن از چشم مسئولین و گردشگران مخفی شده است. توسعه‌ای که قربانیان آن به حاشیه رانده شده و به حال خود رها شدند.

نتایج یک گزارش رسمی از بررسی وضعیت جمعیت مبتلا به فقر مسکن در کشور نشان می­‌دهد: جمعیت محروم از «مسکن مقرون به صرفه» در ایران ۸/ ۱ برابر متوسط جهان است. این مطالعات وضعیت بحرانی « فقر مسکن» در استان‌های کشور را نشان می‌دهد.

طی سال‌های اخیر، کاهش تعداد روز‌های کاری در هفته از ۵ روز به ۴ روز در برخی از کشور‌های جهان مطرح شده و این در حالی است که همه گیری کرونا، فرصت مناسبی ایجاد کرده که این طرح در عمل به اجرا گذاشته شود. به این ترتیب، کشور‌هایی مانند ایسلند، سوئد، اسپانیا، نیوزیلند و ژاپن، هفته کاری ۴ روزه را به معرض آزمون گذاشته اند و ظاهراً نتایج هم مثبت بوده اند. اما آیا اساساً اجرای چنین طرحی در ایران هم ممکن است؟

توانایی کمتر در میان کودکان خانواده‌های کم‌بضاعت‌تر حکایت از شرایط خانوادگی پرفشار و بی‌انگیزه‌کنندۀ برآمده از فقر دارد. ضعف‌های شناختی که در پژوهش‌های مربوط به کودکان خانواده‌های فقیر مشاهده می‌شود به‌وضوح نشان می‌دهد که این ضعف‌ها اکتسابی هستند، نه ذاتی و تغییرناپذیر.

گرسنگی و بحران غذا در یمن در حال افزایش است. شش سال از آغاز حملات ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی به یمن می‌گذرد و این کشور اکنون با بدترین بحرانی انسانی در میان کشور‌های جهان روبروست. ۲۰.۷ میلیون یعنی ۷۱ درصد از جمعیت ۲۸ میلیونی یمن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. همچنین بیش از سه میلیون نفر ازجمله ۱.۵۸ میلیون کودک در این کشور آواره شده اند.

شاخص‌ها و آمار‌های مختلف نشان می‌دهند که ما ایرانی‌ها روز به روز فقیرتر می‌شویم. همین اواخر، رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی گفته بود حدود ۳۰ درصد از ایرانی‌ها زیر خط فقر مطلق قرار گرفته اند. بر اساس تعاریف سازمان ملل متحد، این یعنی این دسته از ایرانی‌ها می‌توانند روزانه کمتر از ۲.۱۹ دلار (حدود ۵۰ هزار تومان) برای خود هزینه کنند و این یعنی احتمالاً تنها از پس هزینه خورد و خوراک خود بر می‌آیند. اما فقر تبعات دیگری هم دارد.

زابل نگران دختران خردسال روستاهایش هم هست که تفریح آن‌ها ایستادن در صف آب است، تا تانکر حمل آب روزی یکبار بیاید و آن‌ها دبه‌های ۲۰ لیتری سهم خانواده را پرکنند.

بررسی‌های صندوق بین المللی پول (IMF) نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۶ میلادی، شهروندان کشور‌هایی همچون گرجستان، جمهوری آذربایجان، ویتنام و مصر، بر اساس شاخص «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» به طور متوسط، از شهروندان ایرانی ثروتمندتر خواهند بود. اما چه شد که ما از فرآیند خلق ثروت جا ماندیم و رقبایِ فقیرمان از ما عبور کردند؟

اینال هندی، نویسندۀ فلسطینی ساکن آمریکا، از مردی سیه‌چرده و لاغر می‌گوید که از روستای پدری‌اش در قدس، به آمریکا، سرزمین فرصت‌ها مهاجرت کرد تا بتواند زندگی بهتری برای خودش بسازد. اما طعم زیتون‌ها و انجیر‌های باغ اجدادی‌اش را هیچ‌گاه از یاد نبرد. مردی که تا دیروقت در یک رستوان فست‌فود کار می‌کرد تا شکم شش بچه‌اش را سیر کند و یک شب، برای ۴۸.۵ دلار به سینۀ او شلیک کردند. مردی که پدرش بود.

عباس عبدی نوشت: بنده کاری به قانونی و غیرقانونی بودن این تغییرات ندارم. حتی فرض کنیم که قانونی باشد. همه می‌دانیم که شرایط کشور و تورم و نقدینگی چگونه است. هر ریالی که به بودجه اضافه شود، به همان نسبت تورم ایجاد می‌کند، چون این ارقام ناشی از تولید و ثروت حکومت و جامعه نیست، بلکه فقط به دلیل انتشار پول است. به معنای دیگر این‌ها دوغ خالص ولی جدیدی نیستند، بلکه آبی است که به دوغ موجود بسته می‌شود و از جیب فقیرترین افراد خارج می‌شود.

سوخت در منطقه قربانیان زیادی می‌گیرد. لال‌خان یکی از این قربانیان است. یک روز که دو هزار لیتر گازوئیل را به طرف مرز پاکستان می‌برد و تحویل می‌دهد، در راه برگشت به خانه تیراندازی می‌شود و یک گلوله به او اصابت می‌کند و بعد از نیم ساعت خون‌ریزی شدید در جاده به بیمارستان منتقل می‌شود. او از ناحیه نخاع آسیب می‌بیند. لال‌خان اکنون دو پایش فلج است.

پدر ۵ قلو‌ها می‌گوید: در این مدت تعداد زیادی وام از بانک‌ها گرفته‌ام، اما چون درآمدی ندارم و هزینه‌های نگهداری بچه‌ها زیاد است نتوانستم قسط وام‌ها را پرداخت کنم و حالا به بانک‌ها بدهکار هستم و نمی‌دانم باید چکار کنم. چند مرتبه حتی به این فکر افتادم که چند فرزندم را به افرادی که توانایی نگهداری‌شان را دارند بدهم، اما دلم نیامد.

تا زمانی که نرخ دلار به ثباتی نسبی نرسد، هر سیاستی مانند آنچه در آبان ۹۸ برای قیمت بنزین اتخاذ شد، به تعمیق فقر و بدتر شدن شرایط به خصوص برای دهک‌های کم‌درآمدی می‌انجامد.

ویدئویی از یک شهروند ساکن در جزیره هرمز در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده است. او در پاسخ به سؤالی درباره نظرش درباره زندگی با خنده می‌گوید زندگی خوبه! می‌گذرد بالاخره، یک روز هست، یک روز نیست، آنچه را که آرزویش را داریم بهش نمی‌رسیم. من چند ساله که گوشت نخوردم. وی می‌گوید که توانایی خرید گوشت گاو را ندارد. میوه هم همینطور فقط آن‌ها را نگاه می‌کنیم. انار، نارنگی و موز .... با این حال این مرد که هویتش منتشر نشده می‌گوید زندگی ام را به خاطر خانواده ام دوست دارم و باید سایه بالای سر آن‌ها باشم و زنده بمانم.

فیض محمد، از شهروندان معترض شهر بنت، با بیان اینکه در ماه اخیر مبلغ فیش برق مصرفی او حدود ۴۰۰ هزار تومان صادر شده است، توضیح می‌دهد: «تنها درآمدم یارانه مستمری حدود ۲۰۰ هزار تومان است که به سختی کفاف خرج و مخارج زندگی‌ام را تأمین می‌کنم. چطور توان پرداخت این مبلغ را دارم؟ تنها وسایل برقی در خانه هم چند تا لامپ و یک کولر گازی است. در این هوای گرم نزدیک ۵۰ درجه مگر می‌شود بدون کولر زندگی کرد».

در اسفندماه تصویری در رسانه‌ها منتشر شد که پروتئین فروشی‌های پایین شهر، پوست مرغ را کیلویی ۶ هزار تومان به مردم می‌فروشند؛ این قیمت البته مربوط به اسفندماه سال قبل است و اخبار نشان می‌دهد که در فروردین ماه پوست مرغ در حاشیه‌های شهر تهران ازجمله شهریار و اسلامشهر کیلویی هشت یا حتی ۹ هزار تومان به فروش می‌رسد.

حاضران در تجمع با بیان اینکه از نمایندگان مجلس درخواست داریم به قانون‌گریزی ورود کنند و اجازه ندهند معاش کارگران بازنشسته تا این حد دچار بحران باشد، خواستار رفع تبعیض و اصلاح احکام حقوقی شدند.