اجارهنشینی در مناطق مصرفی پایتخت
به گفته برخی از مشاوران بنگاههای معاملات ملکی، یکی از مهمترین عوامل ثبات بازار اجاره در مناطق ۴ و۵ بهعنوان مناطق مصرفی پایتخت کاهش انتظارات تورمی و رکود حاکم بر بازار است.
در منطقه یک خانههای با متراژ بالای ۲۰۰ متر، رهنهایی بالای دو میلیارد دارند و اگر مالکی رهن را در حدود یک میلیارد تعیین کرده باشد، اجاره بها بالای ۴۰ میلیون تومان است. برخی مالکان برای اطمینان از پرداخت اجاره شرط پرداخت ۳ ماه اجاره را به طور یک جا در اول قرار داد مطرح میکنند. یکی از فایلهای اجاره در الهیه با متراژ ۳۹۵ متر ۳ میلیارد تومان رهن و ۵۰ میلیون اجاره ماهیانه پیشنهاد شده است.
فرجام نرخ دستوری برای اجاره آپارتمان؛ هم مستاجر باخت هم موجر
به جای اینکه بازار اجاره با نرخ ۲۵ درصد تنظیم شود تزئین شده است، چراکه از یکسو یک نوع امیدواری کاذب برای مستاجران جهت جلوگیری از افزایش بیرویه اجارهبها ایجاد کرد و از سوی دیگر به دلیل ایجاد یک نوع بازدارندگی برای موجران برای افزایش نرخ اجاره به میزان موردنظر، منجر به بیرغبتی آنها به عرضه واحد مسکونی به بازار اجاره شد.
قیمت املاک پس از خروج عنصر نااطمینانی چه جهتی میگیرد؟
من فکر میکنم در طول یکسال پیش رو (حداقل) امکان ندارد اتفاق خاصی در این زمینه بیفتد (افزایش وام مسکن). در این مدتی که از کار این دولت باقی مانده با توجه به شرایط کرونا و هزینههای اقتصادی آن، دولت فرصتی برای تحول اساسی در بخش مسکن نخواهد داشت. دولت بعدی هم تا مستقر شود و بخواهد کاری کند چند ماهی خواهد گذشت. این خبر خوبی برای خانه اولیها نیست، اما یک واقعیت است. ترمیم قدرت خرید وام مسکن احتیاج به اقدامات بلندمدت دارد. در صورتی میشود مشکل مسکن تقاضای مصرفی را حل کرد که ثبات به اقتصاد کلان برگردد. وامهای بلندمدت و قابلتوجه در شرایط بیثباتی (تورم بالا)، امکان پرداخت ندارد.
افزایش تمایل به تمدید اجاره و کم شدن نسبی مستاجر در بازار باعث شده تا در بسیاری از موارد موجرانی که با انگیزه دریافت اجاره بیشتر با مستاجر خود فسخ قرارداد میکنند در نهایت مجبور شوند حتی ملک خود را با «اجارهبهای کمتری» نسبت به «تمدید با مستاجر قبلی» فایل کنند؛ بنابراین در این مقطع از زمان در بسیاری از موارد، نرخ رشد اجاره برای مستاجران جدید کمتر از نرخ رشد اجاره برای تمدید قرارداد با مستاجران شده است.
تابستان و پاییز سال ۹۸ هر سه ماه حدود هفت درصد به مبلغ رهن و اجاره اضافه شد، اما در فصل زمستان صاحبخانه تنها توانستند اجارهخانه را چهار درصد افزایش دهند که نشان میدهد قدرت چانهزنی آنها برای دریافت اجاره بیشتر در زمستان به کلی از بین میرود. این مورد در سالهای گذشته هم اتفاق افتاده. میانگین مبلغ اجاره خانه در سه ماه فصل تابستان سال ۹۷ حدود ۹.۱ درصد و در فصل پاییز ۸.۵ درصد افزایش پیدا کرده، اما تورم فصلی در سه ماه زمستان تنها ۲.۹ درصد بوده و این یعنی صاحبخانهها در این فصل نتوانستهاند بر سر مبالغ چندان بالاتری نسبت به فصل پاییز با مستاجرها توافق کنند
بررسی جستجویهای اینترنتی نشان میدهد ساکنان استانهای لرستان، ایلام، خراسان شمالی، کرمانشاه و کردستان بیشتر از بقیه نقاط کشور واژه وام ودیعه مسکن را جستجو کردهاند و احتمالا تعداد متقاضیان این وام در این استانها بیشتر است. کرمانشاه تنها کلانشهری است که نام آن در فهرست بیشترین جستجوی اینترنتی وام ودیعه مسکن قرار دارد. احتمالا قدرت چشمگیر وام ۳۰ میلیونی در این شهر که میتوان تا ۹۳ درصد رهن کامل یک خانه معمولی را تامین کند، باعث شده علاقه به دریافت چنین وامی در کرمانشاه بیشتر باشد
تشدید دودستگی نرخها در آپارتمانهای اجارهای، ریسک «انتخاب بد» برای مستاجرها را افزایش داد. نحوه رشد اجارهبها در کشور طی تابستان امسال مشخص میکند: موجرها برای «تمدید قرارداد» توقع خیلی بالا -به دو علت- برای تعیین اجارهبها دارند؛ درحالیکه صاحبخانهها در «قراردادهای جدید»، تحت تاثیر رکود معاملات و سقف مجاز نرخ رشد، نرمش نشان میدهند. رقم نرخ رشد اجارهبها در دسته اول ۴/ ۱ برابر دسته دوم شده است. وضعیت موجود بازار اجاره میگوید برخلاف گذشته، گزینه تمدید بهترین گزینه محسوب نمیشود.
مغایرت مصوبه «تمدید اجباری قراردادهای اجاره» با اصلهایی از قانون اساسی، بندهایی از قانون مالک و مستاجر و مفادی از قانون مدنی شناسایی شد. بررسیها درباره مشکلات طرفین معامله اجاره و همچنین فرآیند رسیدگی به این نوع از اختلافات ملکی نشان میدهد با اجرای مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، عملا قانون مالک و مستاجر برای توافقات، در حالت تعلیق است.
بازار اجاره آپارتمانهای بزرگمتراژ با سایر گروههای متراژی قدری متفاوت است. در این بخش از بازار نه مستاجران نیاز چندانی به مدارای موجران دارند و نه موجران خود را پایبند محدودیتهایی که برای حمایت از قشر مستاجر در شرایط شیوع کرونا توسط دولت پیشبینی شده است، میدانند.
واکاوی علل افزایش قیمت مسکن در سالهای اخیر
ورود مستقیم دولت محمود احمدی نژاد به بازار مسکن به جای سیاست گذاری در این حوزه، به هم ریختگیهای در بازار ایجاد کرد که تاکنون ادامه داشته است. دولت احمدی نژاد با اجرای طرح مسکن مهر، به جای تسهیل سرمایه گذاری در حوزه مسکن، عملاً معادل حدود ۴۰ درصد از نقدینگی کشور در آن زمان را به سمت بازار مسکن منحرف کرد و این سیگنال را به عامه مردم ارسال کرد که قرار است این بازار بسیار داغ شود.
طی چند سال اخیر برخی از مراکز تجاری چندمنظوره از دو قلاب برای جذب مصرفکنندگان به بازدید از این مراکز استفاده میکردند که یکی از آنها ایجاد کاربریهایی نظیر رستوران، کترینگ، سینما و نظایر آن بود. اما این قلاب با توجه به شیوع کرونا و ضرورت پرهیز از حضور جمعی در فضای بسته عملا کارکرد خود را از دست داده است. قلاب جاذب مشتری دیگر که اصطلاحا «پاخور» مالها را افزایش میداد نیز راهاندازی شعب سوپرمارکتهای بزرگ در این مجموعهها بود که این مورد هم به دلیل شیوع کرونا و تبدیل شدن شکل اغلب خریدهای روزمره از «حضوری» به «اینترنتی» بیفایده است
شاخص کرایه مسکن در شهر تهران و در کل مناطق شهری در آخرین گزارش بانک مرکزی به ترتیب حدود ۲۷ و ۳۰درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش پیدا کرده است. گزراشهای میدانی این عدد برای برخی مناطق تهران، به دو برابر رشد هم میرسد. این در شرایطی است که از ابتدای امسال تاکنون بارها دولت روی ممنوعیت افزایش بیش از ۲۵درصد اجارهبها در تهران و بیش از ۲۰درصد در کلانشهرها و بیش از ۱۵درصد در سایر شهرها تاکید کرده بود
محدودیتهای درنظر گرفته شده و حذف قیمتها از سایتهای اینترنتی و اپلیکیشنها موبایلی، امسال مستاجران را با دردسر روبرو کرده. آنها بهسختی قادر هستند برآوردهای اولیه را انجام دهند و متوجه شوند در مناطق مشهور پایتخت برای رهن کامل یا اجاره هر مترمربع مسکن به چقدر بودجه نیاز دارند
رهن کامل یک واحد ۱۰۰ متری دوخوابه در محله شمسآباد در منطقه ۴ با قیمت ۴۲۰ میلیون تومان آگهی شده است؛ این پول معادل ماهانه ۱۲ میلیون تومان اجاره است. هر طور به آن نگاه کنید گران است. این واحد در طبقه سوم یک آپارتمان پنج طبقه قرار گرفته که در سال ۹۵ ساخته شده و هر واحد پارکینگ و انباری جداگانه دارد، کف واحد پارکت و کابینتهای آشپزخانه MDF است. میبینید؟ هیچچیز عجیب غریبی به چشم نمیخورد و واحد مورد نظر کاملا معمولی است
در یکی از تماسها یکی از فروشندگان وام در واتس اپ به سوالات ما پاسخ داد. او قیمت وام ودیعه مسکن در تهران را ۸ میلیون تومان و در کلان شهرها ۵ میلیون تومان اعلام کرد. وقتی از او میپرسم که چطور این وام را که فقط به حساب صاحبخانه واریز میشود به فروش میرساند، میگوید: «یکی از شرایط فروش این وام همین است که شما مالک ساختمان باشید و ما با استفاده از کد ملی ثبت نام کنندههای وام و کدپستی منزل شما کد رهگیری میگیریم و ضامن وام گیرنده را هم شما باید معرفی کنید.»
تعداد آپارتمانهایی که اجاره پیشنهادی آنها «ارزی» است، بسیار کمتر از آپارتمانهایی است که اجاره آنها ریالی تعیین شده است. میانگین ارزش رهنی هر مترمربع آپارتمان در محلههای مختلف منطقه یک حدود ۵ تا ۶ میلیون تومان است
جزییات دقیقی از نحوه محاسبه و دریافت مالیات خانههای خالی در دسترس قرار گرفته که کمک میکند با شجاعت درباره موضوع اظهارنظر کنیم، بترسیم یا نگران شویم. تا الان مشخص شده افرادی که تا شهریور واحدهایشان را عرضه کنند از معافیت مالیاتی برخوردار خواهند شد. همچنین صاحبخانههایی که تمایل دارند، قراردادهای اجاره را سهساله امضا کنند علاوه بر مالیات خانههای خالی از سایر مالیاتهای بخش مسکن معاف میشوند. بهنظر شما این طرح میتواند به بازار اجاره را سر و سامان دهد؟
پرداخت وام مستاجران طرح بدی نیست؛ حداقل بعد از این قضیه میتوان امیدوار بود که مالکان به خاطر در اختیار گرفتن مبلغ تسهیلات مدت زمان قرارداد اجاره را تا دوسال افزایش دهند اما خودتان که بهتر میدانید، هر چیزی عیب و ایرادی هم دارد. بهطور کلی با توجه به آنچه تا الان مشخص شده بهتر است اصلا منتظر مشخص شدن مبلغ و زمان پرداخت وام مستاجران نمانیم. چون این وام قرار است تنها به بخشی از مستاجران با شرایط خیلی خاص پرداخت شود. امیدواریم این نوشته باعث عصبانیت شما نشود
بازار اجاره مسکن در منطقه ۵ تهران بهعنوان پرمعاملهترین، منطقه این شهر نشان می دهد که می توان با پرداخت حداقل 50 میلیون تومان خانه ای را در این منطقه رهن کرد.