امانوئل مکرون اعلام کرد مذاکرات «مثبت و سازنده‌ای» میان مقامات اروپایی، آمریکایی و اوکراینی برای پایان درگیری‌ها در اوکراین برگزار شده است. در حالی که فرانسه و بریتانیا برای تشکیل نیروی اطمینان و تضمین امنیت اوکراین تلاش می‌کنند، روسیه با استقرار نیرو‌های خارجی مخالف است. توافق ۳۰روزه برای توقف حملات هنوز به کاهش خشونت‌ها منجر نشده و حملات موشکی اخیر تنش‌ها را تشدید کرده است. همزمان، زلنسکی رویکرد آمریکا را مورد انتقاد قرار داده و خواستار رویکردی عدالت‌محور در مذاکرات شده است.
فرارو- آدام تیلور تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل روزنامه واشنگتن پست
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز پنج‌شنبه از برگزاری گفت‌و‌گو‌هایی «مثبت و سازنده» میان مقامات ارشد اروپایی، آمریکایی و اوکراینی خبر داد؛ مذاکراتی که با هدف دستیابی به توافقی با روسیه برای پایان دادن به درگیری‌ها در اوکراین ترتیب یافته است. با این حال، هنوز نشانه‌ای از تحقق یک پیشرفت فوری و چشمگیر در دست نیست. این گفت‌و‌گو‌ها که تنها یک روز پیش و به‌طور غیرمنتظره اعلام شد، بخشی از تلاش تازه و هماهنگ اروپا برای ایفای نقش فعال‌تر در روندی است که تاکنون تحت هدایت ایالات متحده دنبال شده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که ابتکار عمل دولت ترامپ برای نزدیکی به مسکو، موجی از نگرانی را در سراسر اروپا برانگیخته است.
پس از پایان نشست‌ها، امانوئل مکرون در پیامی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد: «ما تعهد اروپایی خود و تمایل به همکاری نزدیک با ایالات متحده را به نمایش گذاشته‌ایم.» او این روز را «روز بسیج دیپلماتیک» توصیف کرد. به گفته رئیس‌جمهور فرانسه، این گفت‌و‌گو‌ها قرار است هفته آینده در لندن ادامه یابد؛ با این حال، هنوز مشخص نیست آیا روسیه که در دور نخست مذاکرات حاضر نبود در مرحله بعدی مشارکت خواهد داشت یا خیر. نشست‌های پاریس در حالی برگزار شد که تنش‌ها میان واشنگتن و اروپا بر سر موضوعاتی، چون آینده برنامه هسته‌ای ایران و پیامد‌های سیاست تجاری تهاجمی دولت ترامپ بر منافع اقتصادی اروپا در حال افزایش است.
دیپلماسی روز پنج‌شنبه، به‌نوعی، بازتابی از تلاش فزاینده رهبران اروپایی برای ایفای نقشی مستقیم‌تر در روند مذاکراتی بود که می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی آینده قاره را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، اشتیاق امانوئل مکرون بلافاصله با استقبال مقامات آمریکایی روبه‌رو نشد. تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، در واشنگتن به خبرنگاران گفت: «اینکه فرانسوی‌ها خوشحال هستند، فوق‌العاده است، اما آنچه اهمیت دارد، نتیجه نهایی است.»
در این مذاکرات که در کاخ الیزه برگزار شد، هیأت آمریکایی به ریاست مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده حضور داشت. کیث کلوگ، نماینده ویژه آمریکا در جنگ اوکراین و استیو ویتکاف، نماینده ویژه‌ای که به‌تازگی از سفر به مسکو بازگشته، نیز او را همراهی می‌کردند. با این حال، هیچ‌یک از اعضای هیأت آمریکایی پس از پایان نشست روز پنج‌شنبه، اظهارنظر علنی نکردند.
حامیان اصلی اروپایی اوکراین در تلاش‌اند با افزایش فشار‌ها بر مسکو، نقش مؤثرتری در روند تحولات ایفا کنند. این کشور‌ها تصریح کرده‌اند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، همچنان پاسخ روشنی به تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای برقراری یک آتش‌بس کامل ارائه نداده است. در همین راستا، مقامات اروپایی تلاش کرده‌اند نقش میانجی میان واشنگتن و کی‌یف را بر عهده بگیرند و دولت ترامپ را به اتخاذ رویکردی سخت‌گیرانه‌تر در قبال روسیه ترغیب کنند؛ به‌ویژه با توجه به اینکه مهلت توافق ۳۰ روزه برای توقف حملات متقابل به زیرساخت‌های انرژی، به پایان نزدیک می‌شود.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، در جریان این تلاش‌ها با وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان دیدار کرد و همچنین نشستی جداگانه با هیأت اوکراینی به ریاست آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری ولودیمیر زلنسکی و وزرای خارجه و دفاع اوکراین برگزار کرد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز پنج‌شنبه به‌صورت تلفنی با سرگئی لاوروف، همتای روس خود گفت‌و‌گو کرد؛ تماس دیپلماتیکی که پس از پایان نشست‌های پاریس از سوی وزارت خارجه آمریکا اعلام شد. تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «وزیر خارجه همان پیامی را که تیم آمریکایی در پاریس به هیأت اوکراینی و متحدان اروپایی ما منتقل کرده بود، به همتای روس خود نیز ابلاغ کرد: رئیس‌جمهور ترامپ و ایالات متحده خواهان پایان این جنگ هستند و اکنون چارچوب کلی یک صلح پایدار و ماندگار را به تمامی طرف‌ها ارائه کرده‌اند.»
با این حال، آتش‌بس سی‌روزه‌ای که پیش‌تر از سوی واشنگتن پیشنهاد شده بود و هدف آن فراهم‌کردن زمینه برای توقف کامل درگیری‌ها و آغاز مذاکرات صلح بود، تاکنون نتوانسته است منجر به کاهش چشمگیر خشونت‌ها در اوکراین شود. در حمله موشکی روز یکشنبه، شهر سومی هدف قرار گرفت و بر اثر آن ۳۵ نفر جان باختند و بیش از ۱۰۰ تن دیگر که عمدتاً غیرنظامی بودند زخمی شدند.
این حمله به سومِی تنها دو روز پس از سفر اخیر ویتکاف به روسیه روی داد؛ سفری که با دیدار مستقیم او با ولادیمیر پوتین همراه بود. در پی این رویداد، سناتور مارکو روبیو با صدور بیانیه‌ای با قربانیان ابراز همدردی کرد، اما عدم اشاره صریح به نقش روسیه در این حمله، با واکنش منفی برخی از اوکراینی‌ها مواجه شد. در همین حال، توصیف این حادثه از سوی دونالد ترامپ به‌عنوان یک «اشتباه»، موجی از نارضایتی را در میان افکار عمومی برانگیخت. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روز پنج‌شنبه در سخنانی از کی‌یف، بار دیگر از موضع‌گیری ویتکاف انتقاد کرد و او را به پذیرش روایت‌های کرملین متهم ساخت. زلنسکی همچنین از «رهبری» امانوئل مکرون تمجید کرد و اعلام داشت که در همان روز، دو بار با رئیس‌جمهور فرانسه گفت‌و‌گو کرده است.
ولودیمیر زلنسکی در بیانیه‌ای اعلام کرد که دستیابی به صلحی پایدار، «مستقیماً به تحقق عدالت در مواضع دیپلماتیک و اثربخشی ساختار‌های امنیتی» وابسته خواهد بود. همزمان، مقامات روسی هرگونه انتقاد نسبت به نحوه مدیریت مذاکرات از سوی ایالات متحده را رد کردند. کریل دیمیتریف، مذاکره‌کننده ارشد کرملین و رئیس صندوق ثروت ملی روسیه، روز پنج‌شنبه در مسکو با اشاره به تلاش‌های برخی بازیگران برای به‌هم‌زدن گفت‌و‌گو‌ها گفت: «بسیاری از افراد، سازمان‌ها و کشور‌ها در تلاش‌اند تا روند گفت‌وگوی ما با ایالات متحده را مختل کنند. در عین حال، تبلیغات ضدروسی در آمریکا از طریق رسانه‌های مختلف به‌صورت گسترده ادامه دارد.» از سوی دیگر، دیمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس‌جمهور روسیه، ابراز امیدواری کرد که واشنگتن محتوای مذاکرات اخیر میان دو کشور را منتقل کند. او همچنین تاکید کرد: «آنچه از سوی اروپایی‌ها مشاهده می‌کنیم، تمرکزی آشکار بر ادامه جنگ است.»
در حالی که دونالد ترامپ در پی پیشبرد مذاکرات با روسیه است، فرانسه و بریتانیا تلاش‌هایی موازی را برای شکل‌دهی به یک ائتلاف غربی با هدف ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین آغاز کرده‌اند. این دو کشور طی ماه جاری میلادی، تیم‌هایی از برنامه‌ریزان نظامی خود را به اوکراین اعزام کرده‌اند تا مقدمات تشکیل یک «نیروی اطمینان» را فراهم کنند؛ نیرویی با ظرفیت حدود ۲۵ هزار نفر که در صورت دستیابی به توافق، می‌تواند در مناطقی دور از خط مقدم مستقر شود. در کنار این طرح، سناریو‌های جایگزینی نیز در حال بررسی است که بر نقش گسترده‌تر نیرو‌های هوایی و دریایی متمرکز است. بر اساس این طرح‌ها، یک گروه کوچکتر از نیرو‌های اروپایی می‌تواند مأموریت‌های آموزشی و پشتیبانی لجستیکی را برای ارتش اوکراین بر عهده گیرد.
با وجود تدوین این برنامه‌ها و اعلام آمادگی متحدان برای تأمین لجستیک یا تجهیزات، تلاش‌های فرانسه و بریتانیا برای جلب حمایت علنی سایر قدرت‌های اروپایی در اعزام نیرو به اوکراین با چالش‌هایی روبه‌رو شده است. عامل اصلی این تردید، عدم اطمینان نسبت به موضع ایالات متحده و حمایت احتمالی واشنگتن از چنین نیرویی عنوان شده است. در این میان، روسیه به‌صراحت با استقرار نیرو‌های کشور‌های خارجی در خاک اوکراین مخالفت کرده است.
مقامات اروپایی نه‌تنها خواهان حضور آمریکا برای بازداشتن مسکو از اقدام نظامی علیه نیرو‌های اعزامی هستند، بلکه خواستار پشتیبانی اطلاعاتی و هوایی واشنگتن نیز شده‌اند. به گفته آنها، دولت ترامپ تاکنون هیچ‌یک از گزینه‌ها را به‌طور رسمی رد نکرده، اما هنوز تعهدات مشخصی نیز ارائه نداده است. همزمان، دولت ترامپ به‌صراحت تأکید کرده که انتظار دارد اروپا نقش پیشتاز را در تضمین آینده امنیتی اوکراین و دفاع از قاره ایفا کند.
در داخل اوکراین، سطح نارضایتی‌ها از نبود پیشرفت ملموس در مسیر دستیابی به آتش‌بس، به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. آرتم کوزنتسوف، معاون شهردار شهر سومی، در واکنش به حمله اخیر به این منطقه، اظهار داشت که زمانی نسبت به تمایل دونالد ترامپ برای یافتن راه‌حلی فوری به‌منظور پایان دادن به جنگ امیدوار بوده، اما از زمان آغاز به‌کار رسمی او، تغییر محسوسی در لحن و رویکردش مشاهده شده است. کوزنتسوف با اشاره به وضعیت موجود، تأکید کرد که آنچه به‌عنوان آتش‌بس مطرح شده، فاقد نشانه‌های یک آتش‌بس واقعی است.
