«هم‌وطنان زرتشتی از یزد به ونک آمدند. خانه‌هاو باغ‌های بی‌شماری همچنان در محله ونک وجود دارد که متعلق به زرتشتیان است. باغ گرشاسب و باغ شاهرخی از جمله آنهاست. ارباب گشتاسب فیروزگربا خرید دو و نیم دانگ از املاک مستوفی‌الممالک دومین مالک بزرگ اراضی ونک بود که با تلاش خود بیمارستان فیروزگر را ساخت.»
ده ونک، تنها محله ادیان تهران است. فقط کافی است کمی در تاریخ پرماجرای این روستای خوش آب‌وهوا کنکاش کنید تا ردپای حضور پیروان ادیان بزرگ الهی را آنجا ببینید.
به گزارش همشهری، مسلمانان سال‌هاست در کنارهم‌وطنان ارمنی، یهودی و زرتشتی خود در محله ده‌ونک زندگی می‌کنند. ونک تنها محله‌ای است که بسیاری از بزرگان ادیان و مذاهب به آنرفت‌وآمدمی کردند؛ از روحانیون مسیحی و دورهمی یهودیان در این محله تا حضور امامزاده قاضی الصابر (ع) و زیدی مذهبانی که سابقه طولانی در این قریه داشتند.
امامزاده قاضی الصابر(ع) ده ونک
زرگان فرقه صوفیه همچون قلندرشاه و مددعلیشاه هندی نیز سال‌ها اینجا زیسته و بعد از وفات در همین جاآرمیده‌اند.
گورستان ارامنه ونک ، عکس از : دکتر منوچهر ستوده
«مهرشاد کاظمی»، تهران پژوه، دراین‌باره می‌گوید: «کمتر کسی می‌داند که این محله به دلیل تاریخچهو تنوع مذهبی‌اش می‌تواند بحق «محله ادیان» لقب بگیرد. مهمان‌نوازی اهالی ونکو رفتار با سایر ادیان و اقوام مهاجر مثال‌زدنی است. حدود ۲۰۰ سال پیش، در زمان محمدشاه قاجار و به دستور حاج میرزا آغاسی، ۱۳ خانوارارمنی از استان فارس به شرق روستای ونک مهاجرتکردند و به دامداری مشغول شدند. بعدها «میرزایوسف مستوفی‌الممالک» که مالک زمین‌های ونک بود بخشی از زمین‌ها را به ارامنه بخشید. ارامنه خانه‌هایشان را با خشت و گلدرون حصاری به نام قلعه ساختند. »ارامنه ارتباط گسترده‌ای با اهالی ونک داشتند و همواره با آن‌ها دررفت و آمد و دادوستد بودند. آن‌ها قبرستانی بانام قبرستان ارامنه نیز ساختند و فعالیت‌های دینی خود را در دو کلیسای میناس مقدس و صلیب مقدس در ده‌ونک انجام می‌دادند.
کاظمی درباره حضور زرتشتیان در ونک می‌گوید: «هم‌وطنان زرتشتی از یزد به ونک آمدند. خانه‌هاو باغ‌های بی‌شماری همچنان در محله ونک وجود دارد که متعلق به زرتشتیان است. باغ گرشاسب و باغ شاهرخی از جمله آنهاست. ارباب گشتاسب فیروزگربا خرید دو و نیم دانگ از املاک مستوفی‌الممالک دومین مالک بزرگ اراضی ونک بود که با تلاش خود بیمارستان فیروزگر را ساخت.» مرکز دینی آدریان بزرگ در میان باغی بزرگ در ونک قرار دارد که زرتشتیان تهرانی بسیاری از جشن‌ها و برنامه‌های عبادی خود را آنجا برگزار می‌کنند
تصویری از یک خانواده یهودی
کاظمی درباره یهودیان مقیم روستای ونک می‌گوید: «کلیمیان نیز از اقلیت‌های دینی ساکن ونک بودند. آن‌ها نیز باغ‌های متعددی داشتند که مشهورترین خاندان آن‌ها به نام «رب‌النوعی» همچنان در ونک ساکنند. »
