تستوسترون: هورمون مردانگی و نشانه‌های کمبود آن

فرارو- تستوسترون هورمون جنسی است که با مردانگی ارتباط دارد البته زنان نیز مقدار کمی از آن را دارند.

به گزارش فرارو، اگر مردی دچار کمبود تستوسترون شود نشانه‌های آن می‌تواند شامل اختلال نعوظ و کاهش توده استخوانی و میل جنسی باشد. 

این هورمون وظایف بی‌شماری نظیر موارد زیر را بر عهده دارد که عبارتند از: 
• تقویت رشد استخوان‌ها و عضلات
• ضخیم شدن صدا، رشد مو و عوامل دیگر مرتبط با ظاهر
• تولید اسپرم

تولید تستوسترون می‌تواند از سرعت روند پیری بکاهد، بسیاری از مردان با ظاهر پیرتر نسبت به سن، علائم کمبود تستوسترون را تجربه می‌کنند. 

انجمن اورولوژی آمریکا کمبود تستوسترون کمتر از ۳۰۰ نانو گرم (ng) در هر دسی لیتر خون مشخص کرده است. گزارش‌ها حاکی از آن هستند که تقریبا از هر ۱۰۰ مرد ۲ نفر کمبود تستوسترون دارند. 

۱۲ نشانه کمبود تستوسترون

در این مقاله علائم و نشانه‌های کمبود تستوسترون در مردان بیان شده است. تعدادی از زنان نیز ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه کنند. 

۱ - اختلال در نعوظ

کمبود تستوسترون ممکن است مشکلاتی در زمان ایجاد یا نگه داشتن نعوظ به همراه داشته باشد. 

تستوسترون بافت آلت تناسلی را تحریک می‌کند و منجر به افزایش تولید اکسید نیتریک می‌شود که چندین واکنش را به همراه دارد و در نهایت موجب نعوظ می‌شود. 

چنانچه سطح هورمون در مردی بسیار پایین باشد این امکان وجود دارد که نعوظ صورت نگیرد. 

عوامل دیگری که ممکن است موجب اختلال نعوظ شوند عبارتند از: 

• استعمال دخانیات
• اختلالات تیروئیدی
• کلسترول بالا
• استرس یا اضطراب
• مصرف الکل
• دیابت
• فشار خون بالا

۲ - ریزش مو

تعداد کثیری از آقایان ریزش مو را به عنوان بخشی از طبیعت افزایش سن تجربه می‌کنند، ریزش مو مربوط به افزایش سن ممکن است برای زنان نیز اتفاق بیفتد. 

نویسندگان گزارشی در سال ۲۰۱۲ دریافتند که کاشت تستوسترون، به رشد دوباره مو در برخی از زنان که درمانی برای علائم کمبود هورمون جنسی اتخاذ کرده بودند، تامین می‌کند. 

۳ - کاهش حجم استخوانی

تستوسترون به تولید و حفظ بافت و توده استخوانی کمک می‌کند. 

کمبود تستوسترون موجب کاهش حجم و توده استخوانی می‌شود که می‌تواند شرایط را کمی بدتر کند و استخوان‌ها را بیشتر در معرض شکستگی قرار دهد. 

۴ - کاهش اندازه بیضه

تستوسترون پایین می‌تواند یک مرد را متوجه کاهش سایز بیضه‌های خود کند و هیچ ارتباطی نیز به سرمای هوا ندارد. 

حتی ممکن است کیسه بیضه نرم‌تر از حالت معمول باشد. 

۵ - کاهش میزان اسپرم

مایع منی متشکل از اسپرم است و به اسپرم کمک می‌کند تا موثرتر به سوی تخمک حرکت کند. 

تستوسترون به معنایی موجب تحریک و تولید مایع منی می‌شود، کاهش مقدار منی می‌تواند حاکی از کاهش تستوسترون باشد؛ و این مسئله می‌تواند موجب اختلالاتی در بارداری شود. 

۶ – اختلال در خواب

مردانی که ازمسئله کمبود تستوسترون رنج می‌برند ممکن است حتی به سختی به خواب روند یا در اکثر مواقع بیدار باشند. 

بسیاری از مردان که دچار کمبود تستوسترون هستند، آپنه خواب دارند. این اختلال با لقوه شدید در حین خواب موجب می‌شود تنفس فرد مرتبا قطع شود و در نهایت در خواب فرد اختلال ایجاد کند. 

۷ - کاهش میل جنسی

معمولا مردان با تستوسترون پایین اغلب دچار کاهش میل جنسی می‌شوند. 

با افزایش سن، از میزان میل جنسی نیز کاسته می‌شود، اما هنگامی که مسئله کمبود تستوسترون باشد، فرد متوجه کاهش قابل توجهی در میل جنسی خود خواهد شد. 

۸ - کاهش توده عضلانی

تستوسترون نقش اساسی در رشد توده عضلانی ایفا می‌کند، کاهش سطح هورمون‌ها می‌تواند موجب کاهش توده‌های عضلانی شود. 

اگر چه، آزمایش‌های انجام شده در سال ۲۰۱۶ نشان دادند کمبود تستوسترون منجر به کاهش حجم عضلات می‌شود، اما از عملکرد و قدرت عضلانی کاسته نمی‌شود. 

۹ - گُر گرفتگی

در حالی که در اکثر افرادگر گرفتگی با تغییر سطح استروژن همراه است و در طول یائسگی دچار نوسان می‌شود، اما سطح پایینی از تستوسترون نیز می‌تواند علائمی مشابه را ایجاد کند. 

۱۰ - کاهش انرژی

کمبود تستوسترون می‌تواند منجر به کاهش سطح انرژی و خستگی شود. 

حتی فرد ممکن است پس از استراحت کافی نیز احساس خستگی داشته باشد یا امکان دارد علاقه‌اش را نسبت به ورزش یا فعالیت‌های فیزیکی که قبلا انجام می‌داده از دست بدهد. 

۱۱ - افزایش چربی بدن

کاهش تستوسترون ممکن است با افزایش توده چربی همراه باشد. 

در برخی موارد در مردان مبتلا به کمبود هورمون تستوسترون، مشاهده شده که دچار ژنیکوماستی می‌شوند که علت بزرگی سینه‌ها در آن‌ها می‌باشد. 

۱۲ - تغییر در خلق و خو یا نوسانات اخلاقی

تعدادی از شواهد نشان می‌دهند که آقایان مبتلا به کمبود تستوسترون، به احتمال قوی از مسائلی نظیر اختلال در تمرکز، تحریک‌پذیری و افسردگی رنج می‌برند. 

چه زمان باید به ملاقات پزشک بروید! 

کمبود تستوسترون همیشه با علائم نام برده ظاهر نمی‌شوند، برخی افراد ممکن است بعد از انجام آزمایش خون متوجه مشکل شوند. 

اگر چه هر فردی که یک یا چند مورد از این نشانه‌های لیست شده در بالا را تجربه می‌کند باید یک پزشک را ملاقات کند. 

جهت تشخیص کمبود تستوسترون، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و نشانه‌ها و علائم شخص را بررسی خواهد کرد. پزشک ممکن است تست و آزمایش‌هایی هم برای مشخص کردن علائم دیگر تجویز کند. 

به عنوان نمونه تست تراکم استخوانی می‌تواند کاهش حجم و توده استخوانی را نشان دهد که در نهایت مشخص می‌کند کمبود تستوسترون وجود دارد یا خیر. 

درمان

اغلب درمان‌های تستوسترون درمان جایگزین تستوسترون (TRT) است. 

پزشک معمولا تنها در شرایطی تست TRT را تجویز خواهد کرد که فرد چند مورد از علائم کمبود تستوسترون را طبق نتایج حاصل از آزمایش خون داشته باشد. 

چندین روش برای رساندن TRT به بدن وجود دارد که عبارتند از: 

• پچ پوستی
• ژل‌ها
• قرص‌هایی که در دهان حل می‌شوند
• تزریق
• جراحی و کاشتن ایمپلنت هورمون در بدن که موجب آزاد شدن هورمون‌ها می‌شود

اکثر افراد علائم‌شان طی ۴ تا ۶ هفته پس از درمان جایگزین تستوسترون، از بین می‌رود و شرایط بهبود می‌یابد. 

روش‌های طبیعی افزایش هورمون تستوسترون

کاهش وزن و ورزش در اغلب موارد می‌تواند موجب آزاد شدن تستوسترون شود. 

تغییر در سبک زندگی و تغذیه به تنهایی نمی‌توانند میزان تستوسترون را افزایش دهند، اما تا حدودی به بهبود شرایط کمک می‌کنند. 

این مسئله مهم است که به یاد داشته باشید مردان معمولا با افزایش سن دچار کمبود تستوسترون می‌شوند و به مرور زمان فواید بالقوه تغییر در سبک زندگی به تدریج کاهش می‌یابد. به عنوان نمونه ورزش و فعالیت فیزیکی، نتایج قابل ملاحظه‌ای را در اکثر جوانان نشان داده است. 

برای حمایت و تقویت سطح تستوسترون، رژیم غذایی باید غنی از مواد مغذی باشد. بهتر است که مواد غذایی نام برده شده در زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، این مواد شامل: 

• گوشت گوساله
• صدف چروک
• غلات غنی شده
• تخم مرغ
• تن ماهی
• شیر غنی شده با ویتامین D. 
• لوبیا
• حلزون صدف دار

از مصرف مکمل‌های غذایی که شعارهایی جهت افزایش تستوسترون دارند، اجتناب کنید. درست است که ممکن است به بدن آسیب نرسانند، اما نتیجه مطلوبی را نیز به ارمغان نمی‌آورند. 

پزشک می‌تواند روش‌های مطمئن‌تری را برای تقویت تستوسترون به شما پیشنهاد دهد. 

کلام پایانی

انجمن اورولوژی آمریکا گزارش کرده است که از هر ۱۰۰ مرد ۲ نفر از کمبود تستوسترون رنج می‌برند. احتمال ابتلا به این مسئله با افزایش سن بیشتر می‌شود اگرچه اکثر مردان به طور طبیعی با افزایش سن، میزان تستوسترون در بدن‌شان کاهش می‌یابد. 

در بیشتر موارد کمبود تستوسترون قابل درمان است و آگاهی از علائم و نشانه‌ها می‌تواند به شخص برای تجربه درمانی به موقع و موثر کمک قابل توجهی کند.