فرارو- «رویاپردازی» پدیده‌ای است که احتمالاً همه ما انسان‌ها آن را تجربه کرده باشیم و امری کاملاً طبیعی محسوب می‌شود، اما یک مطالعه جدید علمی نشان می‌دهد که این پدیده وقتی به حالت طولانی مدت ظهور کند و به اصطلاح به «رویاپردازی ناسازگارانه» بدل شود، می‌تواند یک اختلال روانپزشکی خاص و متمایز را عرضه کند.
به گزارش فرارو، رویاپردازی یک پدیده طبیعی است که در آن ذهن در یک محیط خیالی غوطه ور می‌شود. برای اکثر افراد، این یک سرگرمی و حواس پرتی کوتاه از دنیای واقعی است، اما برای برخی دیگر، رویاپردازی می‌تواند بیش از حد باشد و حتی ساعت‌ها طول بکشد. در واقع، برخی از افراد می‌توانند تا نیمی از ساعات بیداری خود را در دنیای درونی خود بگذرانند که بی شک این امر می‌تواند حضور در زندگی روزمره را دشوار کند. اکنون یک مطالعه جدید می‌گوید برخی از افراد مبتلا به اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه یا ADHD با «خیال‌پردازی ناسازگارانه» مرتبط هستند.
رویاپردازی ناسازگار (MD) در حال حاضر به تنهایی یک اختلال روانپزشکی در نظر گرفته نمی‌شود و در عوض، تأثیر مشخصه آن بر توجه به این معنی است که معمولاً به عنوان نشانه‌ای از اختلالاتی مانند ADHD ظاهر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد در میان افرادی که MD را تجربه می‌کنند، حدود ۷۷ درصد به ADHD نیز مبتلا هستند. اما فقط به این دلیل که این شرایط همپوشانی دارند، به این معنی نیست که آنها یکسان هستند. روانشناسان اخیراً شواهدی یافته اند که MD در واقع یک اختلال مشخص و متمایز است.
اختلال ADHD معمولاً با یک «سیستم توجه نامنظم» مشخص می‌شود که می‌تواند منجر به دوره‌های تمرکز بیش از حد و به ظاهر بی توجهی شود. از سوی دیگر، رویاپردازی ناسازگار تا حدودی بیشتر شبیه یک اعتیاد رفتاری است که ذهن را به حالت‌های پیچیده و واضح تخیل می‌کشاند. بر همین اساس، در میان یک گروه کوچک از ۸۳ نفر مبتلا به ADHD، محققان دریافتند که بیش از ۲۰ درصد نیز معیار‌های MD را دارند. این بسیار کمتر از درصد افراد مبتلا به MD است که معیار‌های ADHD را نیز دارند. همین امر نشان می‌دهد که این دو اختلال واقعاً از یکدیگر متمایز هستند.
نویسندگان توضیح می‌دهند: «اگر نرخ‌های متقارن بالایی از MD را در میان بزرگسالان ADHD پیدا می‌کردیم، منصفانه بود که ادعا کنیم مفهوم جدیدتر MD بیهوده است، زیرا تقریباً معادل تشخیص قبلی ADHD است. با این حال، عدم تقارن یافت شده در این مطالعه با ادعای نظری ما موافق است که MD یک پدیده ذهنی مستقل است که اغلب به عنوان یک عارضه جانبی، کمبود توجه ایجاد می‌شود. به هر حال، تحقیقات بیشتری برای حمایت از ایده MD به عنوان یک اختلال روانپزشکی متمایز مورد نیاز است، اما شواهد حاصل از این مطالعه کوچک نشان می‌دهد که MD اساساً با ADHD معمولی متفاوت است.»
دانشمندان می‌گویند، شرکت‌کنندگانی که معیار‌های رویاپردازی ناسازگار در پرسشنامه‌ها را پاسخ می‌دادند، گفتند تا زمانی که یک رویاپردازی کامل نشده باشد، در توجه کامل به یک کار مشکل داشتند، اما نه به همان روشی که توسط افراد مبتلا به ADHD توصیف شده است. شرکت‌کنندگان همچنین گفتند که رویا‌های خود را خودشان هدایت می‌کنند، و خود را در موقعیت‌های واضح و خیال‌انگیز جذب می‌کنند که تمرکز بر کار‌های بیرونی را دشوار می‌کند. به نظر می‌رسید از دست دادن توجه به اجبار آنها، رویاپردازی ثانویه باشد.
نویسندگان نتیجه گیری می‌کنند: «ما معتقدیم که تشخیص ADHD به اندازه کافی مشکل را در چنین مواردی توصیف نمی‌کند. این فرضیه بیشتر با این واقعیت پشتیبانی می‌شود که شرکت‌کنندگانی که معیار‌های MD و ADHD را داشتند، سطوح بیشتری از ناراحتی روانی را نسبت به افرادی که فقط معیار‌های ADHD را داشتند گزارش کردند.» به گفته نویسندگان، این نشان می‌دهد که خیال پردازی بیش از حد می‌تواند ریشه در تمایل به فرار از افکار افسردگی، اعتماد به نفس پایین یا تنهایی داشته باشد.
این یافته مهم است، زیرا اگر MD و ADHD مکانیسم‌های زمینه‌ای متفاوتی داشته باشند، ممکن است به مداخلات درمانی یکسان پاسخ ندهند. دانشمندان می‌گویند: «اگر ADHD افراد ناشی از سرگردانی عمومی با حواس‌پرتی‌های دائماً در حال تغییر است (که مشخصه ADHD معمولی است)، ممکن است به درمان متفاوتی نیاز داشته باشد تا زمانی که به طور اجباری درگیر فانتزی‌های پیچیده، روایی، واضح و بسیار احساسی باشید که در اصل مشخصه MD می‌باشد. اگر نشانه‌ها مربوط به این مورد دوم است، پیشنهاد می‌کنیم به دنبال کمک روان‌شناختی باشید و مفهوم MD را که در سال‌های گذشته تحقیقات گسترده‌ای در خصوص آن انجام شده، اما هنوز کاملاً ناشناخته است، را به پزشک خود معرفی کنید.»
نویسندگان می‌افزایند؛ بدون درک درست از MD، حتی مشخص نیست که بدانیم چند نفر ممکن است این اختلال را داشته باشند. در طول قرنطینه‌های ناشی از اپیدمی COVID-19، به نظر می‌رسد MD به یک مسئله بزرگ‌تر تبدیل شده است، و به این ایده دامن می‌زند که خیال‌پردازی راه ذهن ما برای مقابله با آسیب است و نه صرفاً افراط در افکار سرگردان. نتایج این مطالعه در نشریه Journal of Clinical Psychology منتشر شده است.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو
