یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با تأکید بر اینکه باید هر چه زودتر غائله مذاکرات را تمام کنیم تا بتوانیم دست خود را از نظر دیپلماسی در منطقه باز نگه داریم، گفت: این توافق بی ارتباط با مسائل منطقه نیست. باید آن را جدیتر پیگیری کرده و اجازه ندهیم طولانی شود.
عبدالرضا فرجیراد در گفتگو با ایسنا در ارزیابی خود نسبت به عدم تمدید توافق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: به طور قطعی نمیتوان مطرح کرد که ایران در حال اجرا کردن تصمیم دیگری است. تصور اولیه بنده این است که ایران احساس میکند خواسته هایش در مورد رفع تحریمها عملی نشده و آمریکاییها در این مراحل آخر مقاومت میکنند.
وی افزود: بنابراین از نظر ایران بهتر این است که با آژانس تمدید نکند و آنها تحت فشار قرار گیرند تا با خواسته طرف ایرانی موافقت کنند، زیرا همین طور که ایران تمدید میکند آنها به جای عملی کردن خواستهها مقاومت میکنند. در واقع ایران به این نتیجه رسیده تا تمدید نکند، نگرانیهایی در طرف مقابل به وجود آید و زمانی که دوربینهای آژانس کار نکنند و نظارتی هم نداشته باشند آنها تصمیم دیگری اتخاذ میکنند.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان کرد: بعید میدانم که نظر ایران عوض شده باشد که مذاکرات را ادامه ندهد و دنبال کار برجام را نگیرد. البته خواستههایی که ایران در مورد تحریمها داشته هنوز محقق نشده و طرف آمریکایی موافقت نکرده است. البته این خواستهها مربوط به برجام و خروج از برجام نیست. به همین دلیل است که ایران برای بار سوم با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری نکرد تا آنها در اجرای خواستهها تعجیل کنند.
وی در ادامه اظهار کرد: شرایط پیرامونی ما شرایط خاصی است و در منطقه یکسری اتفاقاتی در حال رخ دادن است مانند تحولات افغانستان که گمان میرود حتی توطئههایی در رابطه با ما هم وجود داشته باشد. در واقع آمریکا اعلام میکند که به افغانستان کمک میکند، اما اصلا بحث نظامی و ادامه جنگ مطرح نیست مداوم حرفهای بشردوستانه میزنند.
فرجی راد تصریح کرد: از سوی دیگر سعودیها به گونه دیگری فعال هستند، پاکستانیها هم علائم دخالت آنها وجود دارد لذا این نگرانی مطرح است که برای افغانستان برنامه ریزی میکنند. همه اینها بدشان نمیآید که دولت در کابل سقوط کند.
این استاد دانشگاه افزود: ممکن است خدایی ناکرده در افغانستان یک روزی موشک بیاورند که به نوعی امنیت ما را تهدید کند و بعد بخواهند از این طریق ما را تحت فشار قرار دهند، در نظر بگیرید سفر وزیر خارجه اسرائیل به امارات را نباید دست کم گرفت. افتتاح دفتر سفارت و سرکنسولگری در دوبی بهانه است. مسائل و گفتگوها هر چه که انجام میشود عمدتا به ایران مربوط است.
وی همچنین اظهار کرد: پیامی هم که ولیعهد عربستان برای نخست وزیر اسرائیل ارسال کرده که با ایران مبارزه کنید نشان میدهد که همه این مسائل با یکدیگر پیوستگی دارد و من نگران هستم که اسرائیل هم غیرمستقیم در مسائل افغانستان با کمک اماراتیها و سعودیها دخالت داشته باشد.
فرجی راد خاطر نشان کرد: با توجه به این مسائل در رابطه با مذاکرات باید هر چه زودتر این غائله را تمام کنیم حالا صددرصد هم نشد ۹۰ درصد را به دست بیاوریم و مقداری دست خودمان را از نظر دیپلماسی و فعالیت در منطقه باز کنیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: این توافق بین ارتباط با مسائل منطقه و آنچه که در حال رخ دادن است نمیتواند باشد.
این دیپلمات پیشین کشورمان یادآور شد: در دوره اولی که طالبان پیروز شد بی نظیر بوتو نخست وزیر سابق پاکستان طی مصاحبهای که در لندن داشت گفت پیروزی طالبان یک پروژه بود که آن را انگلیسیها طراحی کرده، آمریکاییها مدیریت کردند، سعودیها حمایت مالی داشته و پاکستان اجرا کرد لذا ممکن است پروژه دوم هم بدون سروصدا اتفاق افتد که بعد هم دردسرش برای ایران بماند.
وی تأکید کرد: بنابراین نباید مسئله وین را طولانی کنیم و اجازه بدهیم مثل استخوان در میان زخم بماند. باید در نظر داشته باشیم که آمریکاییها در دوره بایدن، با نتانیاهو دشمن بودند، اما اکنون با اسرائیلیها کار میکنند و دولت آمریکا تحت فشار قرار دارد. ما باید مسئله مذاکرات را که جدی گرفته ایم، جدیتر بگیریم و از این طریق و با این توافق بتوانیم مسئله حوزه پیرامونی را حل و فصل کنیم.