رشد نقدینگی؛ غول خفته در حال بیدار شدن است!

فرارو- به نظر می‌رسد رشد حجم نقدینگی شتاب گرفته و این غول خفته دوباره در حال بیدار شدن است، حال در چنین شرایطی باید دید کدام بازار پذیرای سیل نقدینگی خواهد بود و آیا التهابات سال گذشته در بازار‌های مختلف دوباره تکرار خواهد شد؟

به گزارش فرارو، آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که در تابستان سال جاری ۲ واحد درصد به رشد نقدینگی افزوده شده و در پایان این فصل رشد آن به رقم ۱/ ۲۷ درصد رسیده است. این رقم نسبت به ابتدای سال جاری نیز افزایش ۴واحد درصدی را ثبت کرده است. کارشناسان معتقدند جهش تورمی در سال گذشته باعث شده بود که بخشی از انرژی نهفته نقدینگی در سال‌های اخیر رها شود، اما به نظر می‌رسد سد نقدینگی دوباره در حال آبگیری است.

از سویی اگر این روند به مرور در قیمت‌های مصرف‌کننده تخلیه نشود و روند رشد نقدینگی نیز دوباره تداوم داشته باشد، می‌توان انتظار داشت سطح عمومی قیمت‌ها، این بار در آینده نزدیک با افزایش ناگهانی روبه‌رو شود. از سوی دیگر، آمار‌ها نشان می‌دهد در مرداد ماه رشد نقطه به نقطه پایه پولی به مقدار ۶/ ۲۵ درصد گزارش شده است. براساس آمار‌ها طی یک سال و نیم اخیر ۶/ ۶ واحد درصد به سطح پایه پولی افزوده است، موضوعی که نشان می‌دهد موتور تورم هنوز به خوبی گذشته کار می‌کند.

 

در حال حاضر نقدینگی به بیش از ۲۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است
وحید شقاقی شهری رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی در گفتگو با فرارو با بیان اینکه رشد نقدینگی می‌تواند تبعات تورمی بسیاری را به بار آورد، گفت: با توجه به اینکه رشد نقدینگی در نظام پولی کشور یکی از پایه‌های مهم افزایش تورم است، اگر مهار نشود، می‌تواند اثرات بسیار مخربی را به دنبال خود داشته باشد، این در حالی است که در سال‌جاری نرخ رشد نقدینگی حدود ۲۷ درصد بوده است.

وی افزود: در حالیکه حجم نقدینگی در سال ۹۲ برابر با ۴۶۰ هزار میلیارد تومان بوده، اما امسال این رقم به بیش از ۲۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده، بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌کنید طی شش سال گذشته نقدینگی با رشد بیش از چهار برابری روبرو بوده است، از سویی پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی در سال جاری بین منفی نه تا ده درصد باشد، که این امر نیز نشانه خوبی به هیچ وجه نیست.

شقاقی اظهار داشت: از سوی دیگر با توجه به محدویتی که برای واردات در نظر گفته شده، از میزان تقاضا برای واردات کم می‌شود و در حالی که این نقدینگی می‌توانست مقداری از آن صرف واردات شود، اما این اتفاق نیز رخ نخواهد داد، بنابراین این نقدینگی سرگردان می‌تواند اثرات بسیار مخربی را به دنبال خود داشته باشد.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه نسبت تعدیل شده حجم نقدینگی به میانگین نرخ دلار در سال ۹۶ بالغ بر ۳۸۰ میلیارد دلار بوده است، بیان داشت: این نسبت در سال گذشته و با احتساب دلار ۱۰ هزارو ۵۰۰ تومان در حدود ۱۷۰ میلیارد دلار بود، این در حالی است که نسبت تعدیل شده حجم نقدینگی به میانگین نرخ دلار طی سالجاری و با توجه به دلار ۱۲ هزار تومانی، حدود ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد بود.

وی اضافه کرد: از سویی اگر نرخ دلار و رشد نقدینگی با همین سرعت امسال حرکت کنند، می‌توان پیش‌بینی کرد سال آینده نیز این نسبت باز هم افزایش پیدا خواهد کرده و بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار باشد، از سویی حجم نقدینگی نیز تا پایان سال برآورد می‌شود بالغ بر ۲۴۰۰ هزار میلیارد تومان باشد.

 

بانک‌ها اصلی‌ترین عامل خلق نقدینگی در اقتصاد هستند
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با تاکید بر اینکه بانک‌ها اصلی‌ترین عامل خلق نقدینگی در اقتصاد هستند، گفت: آن‌ها با توجه به سودی که هر ماهه به سپرده گذاران خود می‌دهند، نقدینگی عظیمی را وارد جامعه می‌کنند، این در حالی است که نرخ سپره همیشه بالا بوده است.

وی با تاکید بر اینکه ناترازی بانک‌ها همیشه برای اقتصاد کشور مشکل آفرین بوده است، گفت: یک زمانی خود بانک مرکزی عامل افزایش نقدینگی بود از طریق چاپ اسکناس، به طوری که دولت از بانک مرکزی استقراض می‌کرد و در مقابل آن بانک مرکزی مجبور بود اسکناس چاپ کند و این امر به دلیل آن‌که پشتوانه نداشت، منجر به افزایش نقدینگی می‌شد.

شقاقی ادامه داد: از یک جایی به بعد بانک مرکزی جلوی این کار را گرفت، اما بانک‌ها به دلیل ناترازی خود اقدام به خلق نقدینگی کردند، به بیان دیگر آن‌ها با توجه به میزان سود هنگفت و زیادی که به سپرده‌گذاران خود می‌دهند، به تولید نقدینگی می‌پردازند، از سوی دیگر به دلیل اینکه دارایی‌ها بانک‌ها نیز به طور صحیح اعلام نمی‌شود، در ترازنامه بانک‌ها همیشه بین بدهی‌ها و دارایی‌ها همخوانی وجود نداشته و این ناترازی در نهایت رشد نقدینگی را سبب شده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه بانک‌ها به دلیل این ناترازی اقدام به ایجاد درآمد‌های موهومی می‌کنند، گفت: بخشی از درآمد و دارایی‌های بانک‌ها فریز شده است، بدین‌معنا که آن‌ها به برخی از اشخاص تسهیلات داده‌اند، اما این وام‌ها تبدیل به معوقات شده، اما مدیران بانک‌ها این تسهیلات وسود آن را جزء درآمد‌های بانک حساب می‌کنند، در صورتی که به بانک چنین پولی نیامده، یا اینکه بانک‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری در بخش‌های گوناگون کرده‌اند، اما آن‌ها سودده نیستند یا توانایی نقدشوندگی ندارند.

وی با اشاره به اینکه نقدینگی اگر به طرف بخش‌های مولد اقتصادی برود، می‌تواند بسیار مثمر ثمر واقع شود، اظهار داشت: در کشور‌های پیشرفته افزایش نقدینگی برای آن‌ها بسیار مفید است، اما در کشورمان به دلیل اینکه فضای کسب و کار مساعد نیست نمی‌توان نقدینگی سرگردان را به بخش مولد و تولیدی کشور هدایت کرد و به جای آن نقدینگی در بازار‌های مختلف سرازیر شده و اثرات مخرب زیادی را به دنبال خود دارد که مهم‌ترین آن‌ها افزایش تورم ناشی است.