تاثیر افزایش قیمت بنزین بر نرخ تورم

یک اقتصاددان می‌گوید اگر قرار بود قیمت بنزین روی نرخ تورم تاثیر بگذارد، باید در کشور‌هایی که بنزین را ۱۰ برابر گرانتر از ایران می‌فروشند، تورم بسیار بالایی به وجود می‌آمد.

جعفر خیرخواهان در گفتگو با ایسنا به تشریح ضرورت‌های افزایش قیمت بنزین پرداخت و اظهار کرد: قیمت هرکالا درسطح جهانی تعیین شده و خرید و فروش می‌شود. درحال حاضر قیمت بنزین در خلیج فارس حدود ۵۰ سنت است که ما تا چند روز پیش آن را حدود ۹ سنت می‌فروختیم. به عبارت دیگر بنزین با قیمت هزار تومان و با در نظر گرفتن دلار ۱۲ هزار تومانی، برابر با ۹ سنت و بسیار ارزان بود. در کشور‌های همسایه از جمله ترکیه و پاکستان که وضعیت درآمدی آن‌ها تفاوت چندانی با ایران ندارد، بنزین به قیمت ۵۰ سنت به فروش می‌رسد که برای دولت درآمدزایی دارد، زیرا از آن مالیات هم دریافت می‌کند.

این پژوهشگر اقتصادی اضافه کرد: مصرف بنزین در ایران به صورت روزانه حدود ۶۰ میلیون لیتر بود که امروز به ۹۰ میلیون لیتر رسیده است. اگر رویه به همین صورت باشد در چند سال آینده میزان مصرف به بالای ۱۰۰ میلیون لیتر خواهد رسید و در این شرایط باید تمام جاده‌ها به نفتکش‌ها اختصاص پیدا کند تا بتوان بنزین را در سراسر کشور توزیع کرد. بنزین کالایی کمیاب است و در سطح جهانی ارزش زیادی دارد؛ بنابراین اگر با سیاستگذاری جلو رشد هشت درصدی مصرف آن در کشور گرفته نشود، به زودی تبدیل به واردکننده خواهیم شد.

پیامد‌های توزیع سوخت ارزان
خیرخواهان با اشاره به برخی پیامد‌های توزیع سوخت ارزان قیمت گفت: در اقتصاد بخش عمومی گفته می‌شود دولت باید از بخش‌هایی مالیات بگیرد و در بخش‌هایی یارانه پرداخت کند. سوخت بسیار مهم است، اما ارزان بودن آن آسیب بسیاری به همراه دارد. اگر از موضوع قاچاق سوخت ارزان قیمت بگذریم، ازدحام و شلوغی شهر‌ها هم یکی از تبعات آن است. زمانی که سوخت ارزان باشد و خودرو‌ها به راحتی در جاده‌ها تردد کنند به همان نسبت شهر‌ها شلوغ‌تر و هوا آلوده‌تر می‌شود.

اثر کم افزایش قیمت بنزین بر تورم
وی درباره نقش افزایش قیمت بنزین بر تورم بیان کرد: افزایش تورم در کشور ارتباط زیادی با افزایش قیمت بنزین ندارد. برای نمونه می‌توان به این مورد اشاره کرد که اگرچه در یکی دو سال گذشته با تورم بالا روبه رو شدیم، اما قیمت بنزین در چهارسال گذشته ثابت بوده است. اگر قرار بود قیمت بنزین روی نرخ تورم تاثیر بگذارد، باید در کشور‌هایی که بنزین را ۱۰ برابر گرانتر از ایران می‌فروشند، تورم بسیار بالایی به وجود می‌آمد. متاسفانه عده‌ای با استدلال‌های غیرکارشناسانه کار را سخت‌تر می‌کنند.

مترجم کتاب «معمای فراوانی: رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتی» افزود: دولت باید به تدریج قیمت بنزین را افزایش می‌داد تا مردم می‌توانستند خود را با این افزایش قیمت راحت‌تر تطبیق می‌دادند و غافلگیر نمی‌شدند. این تصمیم درست است، اما قیمت تعیین شده آنقدر بالا نیست که بتواند جلو رشد مصرف را بگیرد. در حال حاضر قیمت بنزین در ایران حدود ۲۰ سنت شده است و با این قیمت همچنان جزو کشور‌هایی هستیم که بنزین را ارزان عرضه می‌کنند.

تاثیر قیمت بنزین روی کالا‌ها
خیرخواهان درباره تاثیر قیمت بنزین روی کالا‌های مختلف گفت: سهم بنزین در هزینه‌های حمل و نقل به اندازه‌ای پایین است که در جابه جا شدن قیمت کالا‌ها اثر بسیار اندکی دارد. مردم نباید نگران باشند و بترسند. درابتدا امکان دارد برخی از رانندگان از این موقعیت سوءاستفاده کنند و دنبال بهانه باشند تا قیمت کرایه‌ها را بالا ببرند، اما مردم مطمئن باشند اگر افزایش قیمت کرایه‌ها هم اتفاق بیفتد، به یک نسبت متعادل قیمت بر می‌گردیم.

این اقتصاددان ادامه داد: اگر فرض کنیم که هزینه تولید بنزین برابر با قیمت فروش آن باشد، دولت می‌تواند با دو سه برابر قیمت آن را بفروشد و درآمد حاصل از آن را بین قشر محروم و کم درآمد جامعه توزیع کند. بسیاری از کالا‌ها به دلیل بنزین ارزان از این شهر به آن شهر برده می‌شود و این رویه جاده‌ها را شلوغ و احتمال تصادف را بالا می‌برد. بسیاری از سفر‌ها امکان دارد که ضروری نباشد، اما از آنجا که هزینه حمل و نقل ارزان است، این سفر‌ها انجام می‌شود.

کم اثر بودن قیمت جدید بنزین بر کاهش قاچاق سوخت
وی در پایان درباره تاثیر قیمت تعیین شده بنزین در کاهش قاچاق سوخت گفت: اگرچه قیمت بنزین افزایش پیدا کرده، اما قیمت آن همچنان نسبت به کشور‌های همسایه بسیار پایین است و قاچاق آن برای قاچاقچیان سوخت، جذابیت دارد. متاسفانه اختلاف قیمت بنزین در داخل ایران با دیگر کشور‌ها بسیار زیاد است و افراد را برای قاچاق وسوسه می‌کند. برای نمونه قاچاق سوخت به کشوری مانند ترکیه به ازای هر لیتر ۱۰ هزار تومان برای قاچاقچیان سود داشته و اکنون که این رقم به ۷۰۰۰ تومان رسیده، باز هم سود بالایی است.

بنزین از بامداد ۲۴ آبان سهمیه بندی و قیمت آن اصلاح شد. بر این اساس به خودرو‌های شخصی ماهانه ۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای به قیمت هر لیتر ۱۵۰۰ تومان تعلق خواهد گرفت و قیمت هر لیتر بنزین آزاد نیز ۳۰۰۰ تومان و بنزین سوپر ۳۵۰۰ تومان تعیین شده است. درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین نیز به حساب حدود ۱۹ میلیون خانوار که شامل ۶۰ میلیون نفر می‌شود واریز خواهد شد؛ به صورتی که به خانوار‌های تک‌نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان واریز می‌شود.

مددجویان کمیته امداد، بهزیستی، زنان سرپرست خانوار، بازنشستگان، مستمری بگیران، معلمان، روستاییان و عشایر، کارگران، کارمندان و اقشار کم درآمد جامعه هدف کمک حمایتی دولت را تشکیل می‌دهند.