كميته حقيقت‌ياب مجلس برای كولبرها

کميته‌اي از نمايندگان مجلس به همين زودي به نقاط مرزي سفر خواهند کرد تا از نزديک جوياي حال کولبران باشند و گزارشي مستند از زندگي روزمره آنها تدوين کنند. رئيس مجلس در نامه‌اي به چهار نماينده مأموريت داده تا به نقاط مرزي سفر کنند و گزارش‌شان را به مجلس بياورند.

به گزارش شرق، چهار کولبر چندي پيش زير آوار بهمن ماندند و جان باختند. شغل کولبري، دودهه‌اي مي‌شود که مجوزدار شده و شهروندان مناطق مرزي با شرط زندگي در ١٥کيلومتري مرز و داشتن کارت پايان خدمت، مي‌توانند براي ثبت‌نام و اخذ مجوز کولبري اقدام کنند. تعداد کولبران مجوزدار در پيرانشهر حدود شش هزار نفر و در سردشت نزديک به چهار هزار نفر برآورد مي‌شود. در همين حال، مرکز پژوهش‌هاي مجلس در حال تدوين گزارش مستندي از جزئيات زندگي کولبران است.

حالا برخي نمايندگان در نامه به علي لاريجاني خواهان رسيدگي به وضعيت کولبرها شده‌اند؛ به‌ويژه اينکه چند روز پيش در صحن علني مجلس خبر آمد که تيراندازي هنگ مرزي، موجب مرگ و زخمي‌شدن چند کولبر ديگر شده است. براي رسيدگي به اين مسئله، عبدالکريم حسين‌زاده، نماينده نقده و اشنويه، به همراه جلال محمودزاده، نماينده مهاباد، در نامه به علي لاريجاني خواستار رسيدگي به ابعاد مختلف اين مسئله شدند. علي لاريجاني با خواسته آنها موافقت و دستور مساعد صادر کرده و حالا بناست، شهروز برزگر و مصطفي کواکبيان از کميسيون امنيت ملي مجلس، رسول خضري از کميسيون اجتماعي و منصور مرادي از کميسيون برنامه و بودجه، در سفري به نقاط مرزي اطلاعات و مستندات لازم را دراين‌زمينه تدوين کنند.

صدور حکم مأموريت براي ٤ نماينده از سوي لاريجاني
علي لاريجاني در پاسخ به درخواست اين دو نماينده نوشته: «با سلام لطفا براي کواکبيان، خضري، برزگر و مرادي حکم مأموريت صادر شود». در متن اين نامه آمده: «امروز افرادي به عنوان کولبر در مناطق مرزي به امر کولبري مشغول بوده و با مشکلات عديده اقتصادي و اجتماعي روبه‌رو هستند. در همين راستا جناب‌عالي (رئيس مجلس) به‌کرات به اهميت حل عقلاني و درست موضوع تأکيد اساسي داشته‌ايد.

مي‌دانيد حل عاقلانه اين مسئله نياز به شناسايي ابعاد مختلف و بازديد و پيمايش ميداني دارد؛ بنابراين در راستاي انجام وظايف نظارتي مجلس و به منظور شناسايي ابعاد موضوع و دلجويي از مردمان استان‌هاي آذربايجان غربي (پيرانشهر و سردشت) و کردستان (مريوان)، پيشنهاد داريم تيمي از همکاران نماينده به مناطق مرزي اعزام شوند». بناست نمايندگان اعزام‌شده گزارش دقيق بازديد را برای تصميم‌گيري‌هاي بعدي به شخص رئيس مجلس و نمايندگان و کميسيون‌هاي مرتبط ارائه دهند.

زندگي سخت مردمان پيرانشهر
دم ساختمان هنگ مرزي رديفي از پيرانشهري‌ها ايستاده‌اند تا جوياي نامشان باشند؛ روي برگه‌اي که روي در نصب شده و هر بار اسامي مجوز کولبري براي برخي صادر مي‌شود. همه سن‌وسالي بين‌شان ديده مي‌شود. بي‌کاري در اينجا درد بزرگي براي مردان است؛ زنان که جاي خود دارند. کشاورزي غيرمنسجم و به‌گِل‌نشسته حالا موجب شده کولبري يکي از راه‌هاي اصلي امرارمعاش مردمان مرزنشين شود؛ با ميانگين درآمدي ٥٠٠هزارتوماني براي هرماه. يکي از پيرانشهري‌ها که پي‌جوي نامش در فهرست تازه‌اعلام‌شده است، مکث مي‌کند و به همراه کناري‌اش مي‌گويد: «امروز هم خبري از اسم من نيست»؛ اما باز هر دو مي‌ايستند و دقايق ديگري خودشان را همان‌جا مشغول نشان مي‌دهند. دليل تداوم حضورشان زماني مشخص‌تر مي‌شود که بداني همين حضور و پي‌جوري نام و نشان‌شان براي دريافت مجوز کولبري هم براي آنها شکلي از مشغله کاري به شمار مي‌آيد. گويي دلشان نمي‌آيد دست خالي روانه خانه شوند.

رديف اسامي کولبران مجروح در  روستاهاي مرزي
با برخي ديگر که به گفت‌وگو مي‌ايستيم، به مشکلات کولبرها بيشتر اشاره مي‌کنند. بيمه ندارند و شکستگي استخوان‌ها و سُرخوردگي روي برف، در کمين خيلي از آنها ايستاده است. اسماعيل امام ٣٤ساله است و چندي پيش زير بار بيش از صدکيلويي تاب نياورد و روي زمين افتاد. دو مهره کمرش شکسته و آن‌طور که پزشک معالجش گفته، تا آخر عمر نمي‌تواند باري روي دوش بگذارد. براي خيلي از کولبرها، اين يعني پايان درآمدزايي و آغاز خانه‌نشيني. اسماعيل، همسر و دو فرزند کوچک دارد. زندگي‌شان از طريق کولبري اداره مي‌شد و حالا اميدي به همين درآمد اندک نيست.

مشابه اسماعيل، خانواده‌هاي ديگري در پيرانشهر اسير تبعات ناشي از جراحات کولبرانه هستند؛ تعدادشان هم کم نيست. يکي‌ از آنها چهار سال پيش كشته شد و سه بچه يتيم دارد که حالا نزد پدربزرگ‌شان زندگي مي‌کنند. رحيم، کولبري که پشتش شكسته، عزيز دچار شکستگي از ناحيه  پا شده و سيدکمال هم از شکستگي کمر رنج مي‌برد.

توي روستاهاي مختلف پيرانشهر اسامي‌شان رو به افزايش است؛ سليم، سيد عزيز، علي، عثمان، احمد، لقمان و... اسامي گويي تمامي ندارد؛ احمد، کمال، حسن، اسماعيل، يوسف، رحمان، رحيم، سعيد، سيروان، قادر، خضر، مصطفي و... اينها تازه اسامي برخي از کولبران آسيب‌ديده در چند روستاي مرزي پيرانشهر است. شايد آن‌سوتر در سردشت و مريوان و ديگر نقاط مرزي، اعداد و نام‌ها بيشتر از اينها باشد. پشت هر نام و شکستگي البته وضعيت دشوار خانواده‌اي است که ديگر همان منبع درآمد اندک را هم از دست داده‌اند.

برنامه مجلس
مجلس مدتي است که مدام به نام کولبران مزين مي‌شود. هرچند نمايندگان مي‌گويند مسئله کولبري نه پديده تازه‌اي است و نه دردها و رنج‌شان تازگي دارد. مسعود پزشکيان تعارف را کنار گذاشته و مي‌گويد: «کولبرها در کردستان مي‌ميرند؛ اما تلويزيون چيزي نمي‌گويد». نقد او به طور مستقيم حواله برنامه تلويزيوني «بيست و سي» است که به گفته پزشکيان هرجايي دوربينش فعال مي‌شود ولی اين‌بار خبري از پوشش خبري زندگي کولبران نيست. شنبه همين هفته نيز رسول خضري، محمدقسيم عثماني، جلال محمودزاده و عبدالکريم حسين‌زاده به وزير کشور درباره علت تيراندازي به کولبران از سوی هنگ مرزي و نيروي انتظامي - با وجود تأکيد مسئولان کشوري در زمينه تعرض‌نکردن به کولبران - تذکر دادند.

از اينها گذشته، نمايندگان مجلس طرحی دوفوريتي تدوين کرده‌اند که براساس آن، بناست تسهيلات بيمه‌اي و کارآفريني در نقاط مرزي در نظر گرفته شود. همه اينها تا به اينجاي کار روي کاعذ است و در حد حرف. بايد ديد در ماه‌هاي آينده و به‌ويژه سال ٩٦ براي کولبرهاي مرزنشين اتفاق مثبتي روي خواهد داد يا نه؟ مردماني که با حمل بار از صد تا ١٧٠ کيلو و دريافت هزينه صد تا ١٥٠ هزارتومان براي هر بار سفر با پاي پياده به آن سوي مرز، گذران زندگي مي‌کنند.