تکرار تراژدی تلخ "نمره" در دانشگاهها

چانه زنی و اعتراض دانشجویان پس از اعلام نمرات پایان ترم همیشه و در تمام ترمها تکرار می شود، گاه استاد قانع می شود که نمره ای بدهد و گاه دانشجو گله مند از نمره ندادن استاد، به زعم عده ای این سازشهای مسالمت آمیز درباره نمره، باعث افت کیفیت می شود اما از سوی دیگر با نگاهی عمیق تر به ماجرا، باید دلایل ریشه ای تر درس خواندن برای نمره و چانه زنیهای دانشجویان بر سر نمره قبولی را پیدا و مشکل را حل کرد.

به گزارش خبرنگار مهر، هنوز هم می توان استرس امتحانات پایان ترم را در چشمان دانشجویان دید چرا که حالا باید منتظر آمدن نمره هایشان باشند. نمراتی که نتایجش سه راه بیشتر برای دانشجویان باقی نمی گذارد؛ دانش آموخته می شوند یا به ترم بالاتر می روند یا اینکه باز هم باید آن درس را بگذرانند.

در این میان، سالهاست سیستم اعتراض به نمرات در تمام دانشگاههای کشور رواج یافته تا شاید راهگشای حل معضلات نمرات پایین باشد.

این گزارش تراژی تلخ درس خواندن برای نمره، چانه زنی برای کسب نمره قبولی و از همه مهمتر مشکلات سیستم اعتراض به نمره برای دانشجویان و استادان را مرور می کند.

اعتراض کنید نمره کم می کنیم
دانشجویان این گزارش را دانشگاههای شهریه پرداز و دولتی تشکیل می دهند اما با وجود کمی تفاوت در سیستم آموزشی هر کدام از این دانشگاهها، اعتراض کردن به نمره به اذعان اکثر دانشجویان حتی برخی استادان، در 99 درصد مواقع موثر واقع نمی شود.

مجید شعاعی - دانشجوی لیسانس صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این باره، می گوید: سیستم اعتراض به نمرات از این دانشگاه به آن دانشگاه هیچ تفاوتی ندارد، وقتی قرار باشد استادی نمره ای را تغییر ندهد پس اعتراض کردن هم بی فایده است.

وی به نقل از استادانش می گوید که اگر اعتراضی وارد نباشد حتی از دانشجویان نمره هم کم می شود.

در همین باره، پرویز مصلی نژاد - مدیر گروه مترجمی خبر دانشکده خبر که وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی است، بر این باور است که روش فعلی اعتراض به نمرات کارایی لازم را برای جلوگیری از اعتراض دانشجویان دارد.

دردسرهای بررسی دوباره برگه های امتحان برای استادان
وقتی استادی برگه امتحان را تصحیح و نمره را در لیست وارد می کند، تعهد می دهد که این برگه را با کمال دقت تصحیح کرده و نمره وارده، کاملاً درست است. در صورتی که قرار باشد یک بار دیگر با اعتراض دانشجو این برگه تصحیح و نمره ای کم یا زیاد شود، لازم است در فرمی از پیش آماده شده اعلام کند که در محاسبه نمره امتحان این دانشجو اشتباه کرده و همین اقدام استاد کارت زردی در پرونده اش درج می کند.

به گفته یکی از استادان دانشگاه، در برخی واحدهای دانشگاهی از جمله دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب در صورتی که استادی چهار بار کارت زرد دریافت کند، از ترم بعد به او کلاس نمی دهند.

برخی دانشجویان هم هستند که نمره قبولی در اعتراض نمی خواهند. آنها این نمره را فقط برای جلوگیری از مشروطی می خواهند و گاهی برخی استادان این نمره را می دهند اما با درج در پرونده شان؛ با این حال تمام استادان به این صورت در حق دانشجو لطف نمی کنند.

امپراطوری استادان بر دانشجویان!
دانشجویان یکی از واحدهای دانشگاه آزاد، عنوان می کنند که استادان این واحد دانشگاهی در واقع امپراطوری می کنند! یکی از استادان با ارسال یک ای میل به دانشجویانش، ابتدا نمره نهایی آنان را به اطلاعشان می رساند اما اعلام می کند در صورتی که به این نمره اعتراض کنند، نمره شان کم می شود! داستان "نمره ندادن استادان به زعم دانشجویان "داستان قدیمی است که تازگی ندارد.

دانشجویی در این باره به خبرنگار مهر، می گوید: از درس آمار سه بار افتاده ام. ترم آخرم که به جز پایان نامه هیچ درس دیگری نداشتم باز هم این درس را گرفتم اما استاد برای سومین بار من را با نمره 11 انداخت و در نهایت مشروط شدم. حال مانده ام بار دیگر این درس را بگیرم یا انصراف بدهم.

در مقابل استادی در گفتگو با خبرنگار مهر، از شیوه خاصش برای نمره دادن می گوید. عبداله علی اسماعیلی در این باره، بر این اعتقاد است که نمره دانشجوهایش را به جایی می رساند تا جایی برای اعتراض آنها نباشد اما اگر دانشجویی اعتراض کند، برگه امتحانی این دانشجو را مقابل خودش یک بار دیگر تصحیح می کند چون وقتی نمره در سایت وارد شد دیگر قابل تغییر نیست.

سازش مسالمت آمیز دلیل افت کیفیت آموزش
مدیر گروه یکی از دانشگاههای کشور بر این باور است که در این سالها، سازش مسالمت آمیزی میان دانشجویان و استادان بر سر نمره شکل گرفته است. همین موارد است که کیفیت آموزشی را کاهش می دهد و دانشجو هم صرفاً برای گرفتن نمره ای در حد قبولی درس می خواند و اگر هم نمره نیاورد دل به اعتراض خوش می کند.

استادان را هم باید جریمه کرد
از سوی دیگر برخی استادان دانشگاه در نیمسال دوم تحصیلی که مصادف با تعطیلی کلاسهای درس می شود به مسافرت خارج از کشور می روند و به گفته دانشجویان تا حدی امکان اعتراض به نمره با این سفر از آنان گرفته می شود.

در همین باره، صدیقه ببران - مدیر گروه ارتباطات تهران مرکز دانشگاه آزاد به خبرنگار مهر، می گوید: بیشترین مشکل اعتراض به نمرات را می توان در ترم دوم تحصیلی شاهد بود. در اکثر مواقع استادان هنوز نمره دانشجویان را اعلام نکرده به مسافرت خارج از کشور می روند و دسترسی به آنان بسیار سخت می شود. در این شرایط نه تنها نمره دانشجو اعلام نمی شود بلکه حتی از مهلت اعتراض در صورت هر گونه انتقاد احتمالی می گذرد و دانشجو و حتی دانشگاه هیچ دسترسی به استاد ندارند و می مانیم چه کنیم.

ببران، جریمه نقدی را برای این دسته از استادان پیشنهاد و تاکید می کند که لازم است این موضوع به صورت بخشنامه توسط معاونت آموزشی دانشگاه آزاد تدوین شود، در واقع شیوه های تشویقی و تنبیهی لازم برای اعلام نمرات توسط استادان در دستور کار قرار گیرد.

در 93 درصد موارد اعتراض وارد نیست
این استاد دانشگاه، درباره رسیدگی به اعتراض دانشجویان در خصوص نمرات، تاکید دارد که دانشگاه حتماً به این اعتراضات رسیدگی می کند اما در 93 درصد مواقع اعتراضات وارد نیست و از دانشجویان نمره کم می شود و صرفاً بین 7 تا 8 درصد اعتراضها وارد است. چون اکثر دانشجویان معترض معمولاً به دنبال اعتراض نیستند بلکه قصد دریافت نمره قبولی دارند.

وی برخی دانشجویان را دچار توهم می داند که به نمراتشان اعتراض می کنند. به گفته وی، وقتی نمره ای در سیستم و آموزش کل وارد شد دیگر امکان اعتراض و تغییر نمره وجود ندارد.

یکی از استادان دانشگاه خوارزمی در گفتگو با خبرنگار مهر همانند برخی دانشجویان تاکید می کند که برخی استادان خود را سلطان می دانند و گاه متاسفانه از موقعیتی که دارند به ضرر دانشجویان هم سوءاستفاده می کنند.

این استاد دانشگاه می گوید: در مواقعی که خیلی ضروری باشد به دانشجویانش در نمره دادن کمک می کند.

اعتراض به نمره دانشگاه دولتی و غیردولتی ندارد
عده ای بر این عقیده هستند که بی سامانی در اعتراض به نمرات در اکثر موارد شامل حال دانشگاههای شهریه پرداز می شود این در حالیست که یک دانشجو از دانشگاه صنعتی شریف، نظر یکسانی در خصوص سیستم اعتراضی دانشگاهش دارد.

این دانشجوی فوق لیسانس هوافضا در دانشگاه صنعتی شریف شیوه اعتراض به نمره را در این دانشگاه همانند سایر دانشگاهها می داند و می گوید: استادان به اعتراضات ترتیب اثر نمی دهند و حتی نمره هم کم می کنند. در نتیجه دانشجویان از این شرایط ناراضی هستند.

به گفته برخی دانشجویان در دانشگاه پیام نور هم همین روند وجود دارد، با این تفاوت که دانشجویان حق دارند برای نمرات دروس تشریحی اعتراض کنند که در صورت وارد نبودن، نمره کم می شود! اما در نمرات امتحانات تستی هیچ حق اعتراضی وجود ندارد.

سخنی با مسئولان امر
از کمک استادان به دانشجویان برای پاس شدن و رهایی از مشروطی و اخراجی و ضعف و معضلات سیستم اعتراض که بگذریم، نکته مهمتر این است که علت اصلی اعتراضات را باید در خود دانشجویان و مشکلات ریشه ای تری جستجو کرد. در کشوری که مدرک گرایی حرف نخست را می زند و اکثر دانشجویان صرفاً برای گرفتن مدرک به دانشگاه می آیند با این قبیل مشکلات بیشتر مواجه خواهیم بود.

بدیهی است که بیشتر اعتراضات، برای کسب نمره قبولی مطرح می شود از این رو ضعف دانشجویان در درس خواندن را باید یکی از عوامل اصلی بروز چنین مشکلاتی دانست.

در اینکه ایران کشوری دارای رشد علمی بالاست، شکی نیست اما این رشد علمی صرفاً در اختیار تعداد معدودی است و اکثر دانشجویان گویا برای نمره و گرفتن مدرک درس می خوانند و نه ارتقاء علمی و آموزشی. اینکه باید تا چند سال آینده صبر کرد که رسم درس خواندن برای نمره از دانشگاهها رخت بربندد، سوالی است که شاید هیچ گاه پاسخی به آن داده نشود.

این روزها در عرصه آموزش عالی کشورمان سخن از ارتقاء کیفیت است اما اینکه برای مسئولان آموزشی کشورمان کفه ارتقاء کیفیت سنگین تر است یا کمیت، هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. متاسفانه هنوز هیچ کدام از مسئولان مرتبط با آموزش کشور درباره جزئیات ارتقاء کیفیت آموزش عالی، اظهار نظر صریحی نکرده اند. اینکه صرفاً به تولیدات علمی نگاهی داشته باشیم نمی شود کیفیت علمی و ارتقاء. همه ما و از جمله مسئولان می دانیم که در گوشه گوشه دانشگاههای کشورمان عدم کیفیت بیداد می کند.

البته شکی نیست که مدرک گرایی و درس خواندن تنها برای کسب نمره قبولی که سالها گریبانگیر دانشگاهها است، ضعفی نیست که تنها به دست اندرکاران آموزش عالی مربوط باشد و حیطه وسیعتری را دخیل می کند.

به سخن دیگر این مشکل اساسی و ریشه ای تر از آن است که مقصرش تنها دانشجو و دانشگاه باشد و پای نهادهای زیادی را به ماجرا باز می کند.