فرارو- یک دیپلمات پیشین ایران با اشاره به سفر احمدی نژاد به مصر گفت: «در بخش دو جانبه بنده هیچ دستاوردی برای این سفر ندیدم. ممکن است شما صحبت های خیلی مودبانه و دیپلماتیک محمد مرسی را یک دستاورد تلقی کنید؛ اما دنیای سیاست، دنیای واقعیات است و دنیای کلمات پرطمطراق و شیرین، اما بدون محتوا نیست.»
محمود احمدی نژاد سه شنبه هفته گذشته برای شرکت در نشست سران کشورهای اسلامی به مصر رفت و جمعه به تهران بازگشت. این در حالی است که کنفرانس مربوطه روز چهارشنبه آغاز و روز پنجشنبه به پایان رسید. سفر احمدی نژاد به مصر با حاشیه های فراوانی همراه بود. اما آیا ایران توانست از این سفر به اهداف خود دست یابد؟
جاوید قربان اوغلی مدیرکل پیشین آفریقای وزارت خارجه و سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی در گفتگو با فرارو گفت: «ما اصلی در روان شناسی سیاسی داریم که بیان می کند هرگونه اشتیاق بیش از اندازه، خود به خود دافعه ایجاد می کند و نه تنها آن فرد مشتاق را به وصال خود نمی رساند (که اینجا مراد روابط سیاسی است)؛ بلکه ممکن است به عنوان یک عامل منفی عمل کند.»
وی ادامه داد: «در دو سال اخیر و پس از سرنگونی مبارک، ایران اشتیاقی بیش از اندازه به رابطه با مصر از خود نشان داده است که واقعا امری ضروری نبود؛ زیرا ایران کشور بزرگی بوده و وارث انقلاب بزرگی است و شایسته ملت و حکومت ایران نیست که برای برقراری و یا اعاده روابط با کشوری (که هرچقدر کشور بزرگ و مهمی هم باشد) به التماس بیفتد.»
وی افزود: «وقتی سفرهای متعددی که در این دو سال در سطوح مختلف همچون سفر رئیس مجلس، سفر وزیر خارجه برای چندین بار و اخیرا سفر رئیس جمهور به مصر را با سفر مقامات مصر به ایران مقایسه می کنیم می بینیم تنها یکی از مقامات مصری به ایران آمده و آن سفر محمد مرسی بود که تنها برای 4 ساعت و به دلیل سنت تحویل ریاست غیرمتعهدها به کشور بعدی صورت گرفت.»
وی تصریح کرد: «لذا مشاهده می شود توازنی در رفتار سیاسی میان دو کشور وجود ندارد که این توازن می تواند نشان دهنده شان و کرامت دو کشور باشد.»
قربان اوغلی گفت: «بر اساس دکترین سیاست خارجی ایران که از زمان رهبری آیت الله خامنه ای مطرح شده و سه اصل عزت، حکمت و مصلحت را مدنظر قرار می دهد باید گفت در رابطه با مصر این دکترین وارونه شده است.»
وی افزود: «یعنی در حالی که در این دکترین تاکید ایشان ابتدا بر عزت است و سپس بر اساس عزت به حکمت و مصلحت نظر دارند؛ در رابطه با مصر ابتدا به مصلحت توجه شده و در مراحل بعدی نه حکیمانه عمل کردیم و نه عزت کشور را حفظ کردیم.»
مدیرکل پیشین افریقای وزارت خارجه با اشاره به اینکه سفر آقای احمدی نژاد به مصر در جهت برگزاری اجلاس همکاری کشورهای اسلامی بود کفت: «ایشان می توانست بر اساس یک منطق رفتار متقابل در کوتاه ترین زمان ضروری حضور در این اجلاس، در مصر بماند و ضمن پایبندی به اخلاق سیاسی خیلی زود به کشور برگردد.»
وی ادامه داد: «اینکه ایشان یک روز زودتر به مصر بروند تا با مقامات مصری دیدار کنند کار خوبی نیست؛ زیرا در اجلاس های بین المللی وقت کافی برای دیدارهای دوجانبه یا چندجانبه وجود دارد و ضرورتی برای حضور زودتر یک مقام ارشد در کشوری که به سابقه آن هم اشاره شد وجود ندارد.»
قربان اوغلی گفت: «این موضوع بنده را یاد زمانی می اندازد که در آذربایجان زمین لرزه ای شده بود و در حالی که روسای جمهور کشورها سعی می کنند در چنین فضای ملی هرجا هستند زودتر به کشور خود برگردند؛ آقای احمدی نژاد نه تنها برنگشت؛ بلکه در عربستان اقامت گزید و در اجلاس مکه شرکت کرد که دستاورد ناصوابی هم برای ما در برداشت. لذا من فکر می کنم باید به اینگونه مسائل در یک جایی رسیدگی شود.»
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه یکی از مهم ترین حواشی سفر احمدی نژاد به مصر دیدار ایشان با شیخ الازهر بود گفت: «ظاهرا آقای احمدی نژاد خود را نه در قامت یک مسئول سیاسی، بلکه در حد و قواره یک رهبر دینی می بیند؛ چنانکه ایشان در نامه ای که به اوباما نوشته بود از منظر یک پیام آور دینی صحبت کرده بود؛ در حالی که ایشان در نهایت یک مسئول سیاسی است.»
وی ادامه داد: «اگر از نفس ملاقات ایشان با شیخ الازهر بگذریم باید به نکاتی که شیخ الازهر در این دیدار مطرح کرد اشاره کنیم که نباید از سوی رئیس جمهور یک کشور پذیرفته شود. مطالبی که دخالت در امور داخلی و سیاست خارجی ایران محسوب می شود.»
وی افزود: «مسئله بحرین چه ربطی به شیخ الازهر دارد یا مسئله شیعه گری که مطرح کردند و من نمی دانم واکنش آقای احمدی نژاد چه بوده است.»
قربان اوغلی گفت: «از همه مهم تر اینکه آقای احمدی نژاد نه با شیخ الازهر که قاعدتا به لحاظ سیاسی در اندازه رئیس جمهوری نیست؛ بلکه با مشاور وی کنفرانس مطبوعاتی برگزار می کند که به قدری این کنفرانس مطبوعاتی افتضاح می شود که خود آقای احمدی نژاد تهدید به ترک کنفرانس می کند. واقعا چه ضرروتی برای انجام این کنفرانس مطبوعاتی وجود داشته است؟»
وی خاطرنشان کرد: «به نظر من علت همه این مسائل به یک تصمیم غلط بر می کردد و آن اشتیاق بیش از حد دولت برای برقرای رابطه با مصر است.»
قربان اوغلی درباره دستاوردهای سفر احمدی نژاد به مصر گفت: «دستاوردهای این سفر را می توان در دو سطح بررسی کرد. یکی مسائل دوجانبه است و دیگری شرکت در کنفرانس سران اسلامی می باشد.»
وی ادامه داد: «در بخش دو جانبه بنده هیچ دستاوردی برای این سفر ندیدم. ممکن است شما صحبت های خیلی مودبانه و دیپلماتیک محمد مرسی را یک دستاورد تلقی کنید؛ اما دنیای سیاست، دنیای واقعیات است و دنیای کلمات پرطمطراق و شیرین اما بدون محتوا نیست.»
وی افزود: «در سطح چندجانبه هم باید گفت همانند اجلاس مکه که با حضور ایشان اخراج سوریه از کنفرانس اسلامی تصویب شد که با حضور یک معاون وزیر هم اتفاق می افتاد، اما وزن سیاسی و آبرویزی کمتری صورت می گرفت؛ در اجلاس قاهره هم من نمی گویم چرا ایشان شرکت کرد، اما به واقع دستاوردی که برای ایران مهم باشد اتفاق نیفتاد.»
مدیرکل پیشین افریقای وزارت خارجه گفت: «مصر اکنون دچار یک تلاطم سیاسی است و تلاطم سیاسی از چند مسئله ناشی می شود. مسئله اساسی وجود یک معارضه نیرومند در مصر است. معارضه ای نیرومندی که اکنون حدود یک ماه حکومت مصر را به چالش کشیده و تعدادی از مردم در خیابان ها کشته شدند.»
وی ادامه داد: «مطالبات معترضین مشخص است و مهم ترین خواسته آنها مخالفت با قدرت مطلقه ای است که مرسی قصد دارد در اختیار خود بگیرد و همچنین مخالفت با قانون اساسی ای است که دست پخت متحدین اصلی مرسی در احزاب اخوان المسلمین، حزب سلفی النور و احزاب موتلف تندرو می باشد.»
قربان اوغلی گفت: «ما به عنوان کشوری که همواره با تندروی های سیاسی و مذهبی مخالف هستیم شایسته نیست که اکنون بخواهیم برای برقراری رابطه با حکومتی که چنین وضعیتی دارد و از ثبات و اقتدار لازم برخوردار نیست و معارضه نیرومندی هم دارد چنین به تکاپو بیافتیم.»
وی در پایان تاکید کرد: «مصر سر جای خود است و هرگاه آنها یک قدم به سمت ما برداشتند طبیعی است که ما هم یک قدم به سمت آنها برداریم.»
