توافق هسته ای

قرار نیست مذاکراتی که در دست انجام است، به یک توافق جامع منتهی شود. بلکه قرار است که این مذاکرات، درواقع به نوعی فضا را آرام کرده و مانع تشدید تنش بین ایران و امریکا شود و این کنترل تنش تا انتخابات امریکا ادامه پیدا کند و پس از آن هر دو طرف تصمیم بگیرند که به چه نوع توافق جامع‌تری دست پیدا کنند. به عبارت دیگر قرار است مذاکرات فعلی با یک توافق شواهی و غیرمکتوب و احتمالا محرمانه به پایان برسد و یک الی یک سال و نیم نیز ادامه پیدا کند. پس از ان، طرفین تصمیم می‌گیرند، توافق بلند مدتی که مایلند انجام دهند، چگونه باشد. یعنی در توافق بلند مدت مشخص می‌شود که تا چه حد به برجام فعلی استناد می‌شود، تا چه حد به موضوعات منطقه‌ای مورد اختلاف بین ایران و امریکا پرداخته می‌شود و بنابراین، ابهامی که اکنون وجود دارد این است که اگر بایدن در آمریکا رای نیاورد، نتیجه این مذاکرات فعلی و توافقی که احتمالا انجام خواهد شد، چیست. آیا جمهوری‌خواهان به چنین توافقی پایبند خواهند بود یا خیر.

«بلومبرگ» مدعی شد، محتوای گزارش آتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «کاهش سرعت غنی‌سازی ۶۰ درصدی» را نشان خواهد داد.

رئیس‌جمهور فرانسه می‌گوید: ما می‌خواهیم در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران شفافیت داشته باشیم و به توافق هسته‌ای بازگردیم.

معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: ما به هرگونه توافقی در زمینه هسته ای با ایران نزدیک نیستیم و موضوع تبادل زندانیان از سایر مسائل کاملا جدا است.

اظهارات بلینکن درباره اسرائیل از اهمیت بسزایی برخوردار است. حدود ۶ ماه پیش آمریکایی ها، رویکرد جدیدی ارائه کردند که سابق بر این دیده نمی‌شد. این رویکرد، ابتدا در سخنان سفیر آمریکا در اسرائیل دیده شد، سپس جیک سالیوان و در نهایت بلینکن، این سخنان را تایید کرد. تا پیش از این امریکا با هر نوع اقدام یک جانبه اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران مخالف بود، اما از شش ماه پیش این گفته توسط مقامات آمریکایی تکرار می‌شود.

سالیوان افزود: «ما با ایران هم تماس‌های غیرمستقیمی در این زمینه داشته‌ایم تا به توافقی در زمینه آزادی آن‌ها دست پیدا کنیم. متاسفانه در حال حاضر به تفاهم نرسیده‌ایم.»

پرونده هسته‌ای ایران یکی از چالش‌برانگیزترین و پرفرازونشیب‌ترین و پیچیده‌ترین مذاکرات دیپلماتیک تاریخ بوده است.

نخستین بار زمستان ۱۴۰۰ همزمان با زمزمه‌های توافق برای رفع تحریم‌ها بود که محمود نبویان، نماینده مجلس و یکی از چهره‌های نزدیک به جریان پایداری به بیان جزئیاتی از توافق احیای برجام پرداخت و با بیان اینکه دوستان ضعیف ظاهر شده‌اند، تاکید کرد «در توافق جدید هیچ چیز لغو نمی‌شود».

اگرچه توافق بالقوه بین ایالات متحده و ایران می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل عملی کوتاه‌مدت تلقی شود، اما برای واشنگتن در نهایت راهی برای خرید زمان تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده خواهد بود. شرایط گزارش‌شده چیزی نزدیک به یک راه‌حل جامع برای حل‌وفصل مسائل عمیق بین دو طرف نخواهد بود.

کاردار ایران در لندن گفت: ما محتاطانه خوشبین هستیم که این توافق در آینده نزدیک محقق شود. وی تصریح کرد که هرگونه توافقی مستلزم «یک متن عینی روی میز است تا درباره آن صحبت و امضاء شود.»

«ایران درک کرده که بدون مذاکره، لغو تحریم‌ها امکان پذیر نخواهد بود، اسم این گفتگو‌ها را هم «مذاکره برای پایان دادن به تحریم‌ها» گذاشته اند. آمریکا هم متوجه شده که تحریم‌ها گرچه فشار اقتصادی شدید به ایران وارد می‌کند، اما عملا نمی‌تواند مانع از پیشرفت هسته‌ای ایران باشد؛ بنابراین دو طرف با دو انگیزه متفاوت سر میز مذاکره نشسته اند، اما برای پیشگیری از افتادن در دام فضاسازی‌های رسانه ای، اولا مذاکرات را محرمانه پیش می‌برند و ثانیا خبری از هیچ متن مکتوبی نیست و به شکل نانوشته و تعهد در برابر تعهد پیش می‌رود»

نگرانی اگر وجود داشته باشد به دو گروه مزاحم در آمریکا و ایران مربوط است؛ جمهوریخواهان در آمریکا و کاسبان تحریم در ایران. البته لابی صهیونیستی نیز از کارشکنی‌های این دو گروه حمایت می‌کند. راهکارهائی که برای نوع توافق در نظر گرفته شده می‌تواند جمهوریخواهان آمریکا را ناکام نماید و در ایران نیز مسئولان نظام باید با عزم و اراده ویژه‌ای موضوع را دنبال کنند که موجب ناکامی کاسبان تحریم شود.

منظور از توافق کوچک، اندازه آن نیست بلکه میزان امتیازاتی است که به ایران اعطا می‌شود.یعنی نوع کنترلگری، بزرگ و نوع امتیازات کوچک خواهد بود.

وزیر امور خارجه عمان درباره موضوع احیای توافق هسته‌ای گفت که «جدیتی» از سوی واشنگتن و تهران هم‌زمان با تلاش مذاکره‌کنندگانشان برای احیای توافق هسته‌ای احساس می‌کند.

نتانیاهو با توافق جدید با ایران مخالف است. به نظر می رسد اظهارات او در یک جلسه محرمانه که جزئیات آن، اغلب به مطبوعات درز می کند راهی برای افزایش غیرمستقیم فشار بر دولت بایدن باشد.

مهمترین چالش از ناحیه اسرائیل است که به دلایل متعددی سعی دارد اقدامات ایذایی علیه برنامه هسته‌ای ایران انجام دهد. این نوع اقدامات در سال‌های گذشته نیز در قالب خرابکاری وجود داشته. اما بار اصلی این چالش به دوش آمریکایی‌ها است. اگر اسرائیل اقدام ایذایی علیه برنامه هسته‌ای ایران انجام دهد، احتمال ایجاد یک جهش غیرقابل کنترل در برنامه هسته‌ای ایران وجود خواهد داشت.

به گفته مقامات آمریکایی و صهیونیستی مک‌گورک در تاریخ ۸ مه از مسقط بازدید کرده و همچنین سفری به اسرائیل داشته است تا گفت‌وگویی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونسیتی داشته باشد.

ما به احیای برجام در کنار احیای روابط خود با کشور‌های منطقه احتیاج داریم. همچنین لازم است هر چه سریعتر به بازار‌های پررونق برگردیم. اگر چنین دیدگاهی (احیای برجام) پشت سفر سلطان هیثم نبود، اصلا دلیلی نداشت شخصا به ایران سفر کند؛ بنابراین امیدوارم شاهد تغییراتی در حوزه برجام باشیم. همچنین می‌توانیم آزادی زندانی بلژیکی (الیویه وندکاستیل) و تبادل او با زندانی ایرانی (اسدالله اسدی) با همکاری عمان را مقدمه‌ای مثبت در روابط بین المللی ایران ارزیابی کنیم.

به نظر می‌رسد موضع اروپا و آمریکا هم همین است. این که چرا این کشور‌ها چنین موضعی می‌گیرند یک دلیل فنی دارد؛ آن‌ها می‌خواهند بدانند که آیا با احیای برجام ایران می‌تواند به لحاظ فنی از منطقه گریز هسته‌ای دور شود یا خیر

سفر کوهن به اسپانیا به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که این کشور به زودی ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بر عهده می‌گیردسفر وزیر خارجه اسرائیل به اسپانیا در راستای تلاش‌های این رژیم برای ایجاد یک ائتلاف چندجانبه با کشور‌های اروپایی در مقابل برنامه هسته‌ای ایران است.