فرارو گزارش میدهد:
با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، سیاست آمریکا در قبال ایران به دو روایت متضاد تقسیم شده است: جریانهای ضدایرانی بر شکست دیپلماسی و لزوم فشار حداکثری، از جمله تحریمها و اقدام نظامی تأکید دارند، در حالی که برخی تحلیلگران بر کارآمدی دیپلماسی و هزینههای بالای رویارویی نظامی هشدار میدهند. در این میان، ایران با تقویت بازدارندگی، توسعه دیپلماسی و بهرهگیری از اختلافات داخلی آمریکا تلاش میکند راهبردی متوازن برای مقابله با این چالشها را اتخاذ کند.
انتصاب ویتکاف؛ تمایل به دیپلماسی یا همسویی با سیاستهای اسرائیل
با آغاز دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ، سیاستهای وی درباره ایران دوباره مورد توجه قرار گرفت. با خروج از برجام و اعمال فشار حداکثری در دوره اول، ترامپ اکنون ترکیبی از دیپلماسی و تهدید را دنبال میکند. انتصاب استیو ویتکاف و مواضع متناقض ترامپ درباره ایران، تحلیلگران را در پیشبینی اقدامات آینده او سردرگم کرده است. همزمان، با نزدیک شدن به پایان اعتبار برجام، سرنوشت این توافق و برنامه هستهای ایران در هالهای از ابهام قرار دارد.
فریدون مجلسی در گفتوگو با فرارو مطرح کرد:
باید درک کنیم برای رسیدن به نتیجه باید منعطف باشیم و بدانیم کشورهای مختلف، لزومی نمیبینند به خواستهای ما توجه کنند مگر این که قانع شوند ما قصد سازش داریم و این بار برای دید و بازدید نیامدهایم. متاسفانه سبک مذاکرهای که «آقای جلیلی» باب کرد، تا سالها، مسیر مذاکرت را به سمتی غلط و بی حاصل برد. این نوع مذاکرات به جای نتیجه بخشی، «ضد تاثیر» هم داشت. هیچ کشوری علاقه ندارد به جای مذاکره پای نصیحت بنشیند.
کاهش نفوذ نئوکانها در ساختار امنیتی آمریکا؛
دوره دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ با تغییرات در سیاست خارجی و کاهش نفوذ نئوکانها همراه است. دولت جدید ضمن حفظ رویکرد دیپلماتیک با ایران، بر پایان جنگهای منطقهای تأکید دارد. انتصاب شخصیتهایی با دیدگاههای واقعگرایانه و محدودگرایانه، بهجای جنگطلبان قبلی، نشاندهنده تغییر رویکرد کاخ سفید است.
محمدجواد ظریف در اجلاس داووس خواستار مذاکرات جدید با ایالات متحده درباره برنامه هستهای ایران شد و تأکید کرد که ایران هیچ تمایلی به ساخت سلاح هستهای ندارد. وی به فشارهای تحریمی آمریکا و تأثیر منفی آن بر اقشار آسیبپذیر اشاره کرد و بر لزوم گامهای بیشتر در جهت آزادیهای اجتماعی، بهویژه حقوق زنان، تأکید کرد. همچنین، ظریف از حمایت ایران از گروههای مقاومت در منطقه دفاع کرد.
رسانه آمریکایی به نقل از دیپلماتهای اروپایی از خواست تروئیکای اروپایی برای انعقاد توافق هستهای تازه با ایران خبر داد.
عزت الله یوسفیان ملا در برنامه کامنت فرارو مطرح کرد:
عزت الله یوسفیان ملا، نماینده ادوار مجلس به فرارو گفت: «رئیس کمیسیون تخصصی برجام، آقای زاکانی بودند. گزارش آقای زاکانی در مجلس به رای گذاشته شد، اما دشنامش را به آقای لاریجانی دادند. اینها را که میبینیم از برخی مسائل نگران میشویم، اگر چه نمایندگان، کاملا از این موضوع مطلع بودند، اما در بیرون همه حملهها علیه برجام به آقای لاریجانی بود. اکثریت اعضای کمیسیون تخصصی که برای برجام تشکیل شد همگی از نزدیکان و همفکران آقای زاکانی بودند، پس چرا به آقای لاریجانی دشنام داده میشد؟ بعدها آقای رئیسی دنبال اجرای همین برجام بود.»
حشمت الله فلاحت پیشه در گفتگو با فرارو مطرح کرد:
تجربه سالهای اخیر نشان داده که شعارهای تند و طرح مسائلی مثل رسیدن به بمب هستهای نه تنها سودی برای کشور نداشته، بلکه فضای دیپلماسی را به ضرر ایران، تنگتر کرده است. افرادی که در ایران روی هوا شعار میدهند، در خارج از کشور یک دیپلماسی یک جانبه را به مسئولان کشور تحمیل کرده اند، به شکلی که در گام اول، نمایندگان وزارت خارجه، فقط باید در خصوص بلوفهای پیشین، روشنگری کنند و این یکی از آفات سیاست خارجی است که دولتهایی که به اسم تغییر در سیاست خارجی سر کار میآیند، در نهایت مرعوب جریاناتی میشوند که در سیاست خارجی فقط شعار میدهند و هزینه شعارهای آنان از منافع ملی داده میشود و در نتیجه مذاکرات پیش رو، یکی از انفعالیترین مذاکراتی خواهد بود که در تاریخ چند سال اخیر، ایران انجام داده است.
«فرصت سوزی در این میان به نفع هیچ کس نیست و رسیدن به مراحل حساس میتواند از طرفی ایران را دوباره در چاه فصل هفت منشور سازمان ملل و قطعنامههای شورای امنیت بیندازد و طرف مقابل را نیز با اجرای تهدیدات ایران مبنی بر خروج از ان پی تی و حتی تغییر دکترین هستهای مواجه کند. هیچ کدام از این گزینهها مطلوب هیچ یک از طرفین غیر از تندروها نیست.»
علی لاریجانی مطرح کرد؛
علی لاریجانی گفت: چون شنیدم دولت جدید ایالات متحده گفته «ما آن برجام را اصلاً قبول نداریم ... آن وحی منزل نیست، خب بیایید سر موضوع جدید: شما میگویید «ایران هستهای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود عیب ندارد!»؛ ما غنیسازی در این حد داریم، خب بیایید توافق کنید.
خطر بازگشت ایران به شورای امنیت
مسیر اجرای اسنپبک از طریق مکانیزم حل اختلاف مندرج در برجام است. اگر عضوی از اعضای این توافق به این نتیجه برسد که عضو دیگری از توافق به تعهداتاش ذیل برجام پایبند نیست، میتواند این موضوع را در کمیسیون مشترک برجام مطرح کند. سپس اگر بعد از ۳۵ روز این موضوع در کمیسیون مشترک برجام حل نشد، مسئله به شورای امنیت ارجاع خواهد شد.
حشمت الله فلاحت پیشه در گفتگو با فرارو مطرح کرد:
خروج ترامپ از برجام به فرضیه بی تاثیر بودن انتخابات آمریکا و سیاستهای خارجی ایران خط بطلان کشید و نشان داد بسته به این که چه کسی سر کار باشد، مناسبات سیاست خارجی آمریکا و ایران تحت تاثیر قرار میگیرد. بر همین اساس است که معتقدم اگر هریس سر کار بیاید، ایران و آمریکا میتوانند با ساز و کارهایی از جمله ابتکار مسقط، مذاکرات محرمانه و حتی توافقهای نانوشته که در گذشته اجرا میشد، دوباره وارد گفتگو شوند، اما اگر ترامپ رئیس جمهور بعدی ایران باشد، معتقدم او عملا سیاست تحویل توافق را در دستور کار قرار میدهد.
در گفتگوی فرارو با کارشناسان حوزه سیاست خارجی و اقتصاد بررسی شد:
در عالم سیاست هم سخنان و تبیین نظری و مسائل مشابه مهم است و هم رفتارهای عملی. طبیعتا همه بازیگران سیاسی در ارزیابیهای خود از شرایط، فقط به اظهارات مطرح شده اکتفا نمیکنند، آنها میخواهند متوجه شوند پشت پرده چه خبر است و از گزارشهای نهادهای نظامی و امنیتی خود استفاده میکنند. درواقع آنها میخواهند بررسی کنند که آن چه پشت تریبون سازمان ملل مطرح میشود تا چه حد عملی شده است. درواقع مجموع همه اینها همان رویکرد محتاطانه است که اشاره کردم
عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
همانطور که دکتر عراقچی، گفته اند، متن برجام باید باز شده و صفحه به صفحه ورق زده شود تا ببینند در کدام بخشها میتوان به توافق رسید و در کدام بخشها نمیتوان. آیا ایران میپذیرد که دوباره به غنی سازی ۳.۶۷ برگردد؟ آن هم با این حجم از هرینه تحریم که در آیت چند سال داده است. بعید میدانم ایران بپذیرد. آیا ایران میپذیرد مطالبی که در متن برجام آمده و غربیها تعهد کردند بعد از چند سال فضا برای ایران باز شود منطقی است؟ بعید میدانم ایران بپذیرد
در سال ۲۰۲۲، ارمنستان و آمریکا، یک توافقنامه درباره همکاریهای هستهای در زمینه غیرنظامی امضا کردند.
دیپلمات ارشد روسیه، گفت: شانس احیای توافق در حال حاضر «اندک» است و توپ در زمین غربیهاست.
حشمتالله فلاحتپیشه در گفتگو با فرارو:
مهم ترین بحثی که در موضوع آژانس مطرح است، این است که آژانس باید در حد همان توافقات ایران و آمریکا، نظارتهای خود را انجام دهد و در نتیجه معتقدم گروسی که تا کنون نقش سیاسی را ایفا کرده، اکنون نیز نباید ناراحت باشد که یک کارویژه سیاسی برای وی تعریف شده است. با توجه به این که دیگر طرفین نیز به حاشیه رانده شده اند، بر اساس نوع منافعی که از این شرایط میبرند، تعیین موضع میکنند. به عنوان مثال، کشورهای اروپایی و به ویژه تروئیکا، شامل آلمان، فرانسه و انگلستان سعی میکنند بیانیهای انتقادی و گزارشاتی تند علیه ایران مطرح کرده و مواضعی آتشین علیه ایران اتخاذ کنند.
فریدون مجلسی در گفتگو با فرارو بررسی کرد:
هر کشوری در منطقه در درجه اول به فکر منافع خود است. همانطور که چین و کشورهای عرب منطقه به دنبال توسعه و تثبیت روابط خود هستند. در حال حاضر مهمترین مسئله در کشور ما، اقتصاد است. این باید اولویت روابط ما باشد که در سایه توسعه دیپلماسی، به تجارت و صادرات و واردات رونق ببخشیم و ارزش پول ملی را افزایش دهیم. ما باید به عرصه سیاست بین الملل برگردیم و با زیرکی مهرههای خود را جوری بچینیم که به راحتی از صحنه روابط بین الملل حذف نشویم.
مهدی ذاکریان در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
فراموش نکنیم که کشوری در منطقه خاورمیانه وجود دارد که نزدیک به ۲ دهه تلاش کرد تا اجماع امنیتی علیه ایران را در دنیا ایجاد کند. این کشور، اسرائیل است. متاسفانه کارشکنیها تا حدی به نتیجه رسیده است. حتی در تنشهای قفقاز نیز، ردپای اسرائیل را میبینم؛ بنابراین مروری بر شرایط نشان میدهد ما باید تلاش کنیم همه این اجماعهای امنیتی را بشکنیم. کاری که برجام میکرد همین بود. ما باید بتوانیم فعالیت و تلاش اسرائیل علیه کشورمان را خنثی کنیم، دقیقا همانطور که در برجام پیشین موفق شدیم.
جلال ساداتیان در گفتگو با فرارو:
دولت بایدن (به دلیل نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری)، بسیار محتاط حرکت میکند و مراقب است هیچگونه امتیاز بیش از حدی به ایران ندهند، حزب دموکرات در انتخابات میان دورهای مجلس تعدادی از کرسیهای خود را از دست داده و در نتیجه مجلس نمایندگان را نیز از دست داد، هر چند که هنوز ریاست مجلس سنا را در دست دارد؛ بنابراین شرایط رفتار با ایران برای بایدن بسیار حساس است. در نتیجه، کاملا بعید است، دولت آمریکا، محتوای گفتگوهای پنهانی که با ایران دارد، به راحتی افشا کند. حداقل انتظار میرود نتایج گفتگوها، پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده اعلام شود. هر حرکت دولت بایدن زیر ذره بین جمهوری خواهان است و او نمیخواهد به جمهوری خواهان امتیازی بدهد.