در مورد توافق هسته ای در فرارو بیشتر بخوانید

«فرصت سوزی در این میان به نفع هیچ کس نیست و رسیدن به مراحل حساس می‌تواند از طرفی ایران را دوباره در چاه فصل هفت منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای امنیت بیندازد و طرف مقابل را نیز با اجرای تهدیدات ایران مبنی بر خروج از ان پی تی و حتی تغییر دکترین هسته‌ای مواجه کند. هیچ کدام از این گزینه‌ها مطلوب هیچ یک از طرفین غیر از تندرو‌ها نیست.»

علی لاریجانی گفت: چون شنیدم دولت جدید ایالات متحده گفته «ما آن برجام را اصلاً قبول نداریم ... آن وحی منزل نیست، خب بیایید سر موضوع جدید: شما میگویید «ایران هسته‌ای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود عیب ندارد!»؛ ما غنی‌سازی در این حد داریم، خب بیایید توافق کنید.

مسیر اجرای اسنپ‌بک از طریق مکانیزم حل اختلاف مندرج در برجام است. اگر عضوی از اعضای این توافق به این نتیجه برسد که عضو دیگری از توافق به تعهدات‌اش ذیل برجام پایبند نیست، می‌تواند این موضوع را در کمیسیون مشترک برجام مطرح کند. سپس اگر بعد از ۳۵ روز این موضوع در کمیسیون مشترک برجام حل نشد، مسئله به شورای امنیت ارجاع خواهد شد.

خروج ترامپ از برجام به فرضیه بی تاثیر بودن انتخابات آمریکا و سیاست‌های خارجی ایران خط بطلان کشید و نشان داد بسته به این که چه کسی سر کار باشد، مناسبات سیاست خارجی آمریکا و ایران تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بر همین اساس است که معتقدم اگر هریس سر کار بیاید، ایران و آمریکا می‌توانند با ساز و کار‌هایی از جمله ابتکار مسقط، مذاکرات محرمانه و حتی توافق‌های نانوشته که در گذشته اجرا می‌شد، دوباره وارد گفتگو شوند، اما اگر ترامپ رئیس جمهور بعدی ایران باشد، معتقدم او عملا سیاست تحویل توافق را در دستور کار قرار می‌دهد.

در عالم سیاست هم سخنان و تبیین نظری و مسائل مشابه مهم است و هم رفتار‌های عملی. طبیعتا همه بازیگران سیاسی در ارزیابی‌های خود از شرایط، فقط به اظهارات مطرح شده اکتفا نمی‌کنند، آن‌ها می‌خواهند متوجه شوند پشت پرده چه خبر است و از گزارش‌های نهاد‌های نظامی و امنیتی خود استفاده می‌کنند. درواقع آن‌ها می‌خواهند بررسی کنند که آن چه پشت تریبون سازمان ملل مطرح می‌شود تا چه حد عملی شده است. درواقع مجموع همه این‌ها همان رویکرد محتاطانه است که اشاره کردم

همانطور که دکتر عراقچی، گفته اند، متن برجام باید باز شده و صفحه به صفحه ورق زده شود تا ببینند در کدام بخش‌ها می‌توان به توافق رسید و در کدام بخش‌ها نمی‌توان. آیا ایران می‌پذیرد که دوباره به غنی سازی ۳.۶۷ برگردد؟ آن هم با این حجم از هرینه تحریم که در آیت چند سال داده است. بعید می‌دانم ایران بپذیرد. آیا ایران می‌پذیرد مطالبی که در متن برجام آمده و غربی‌ها تعهد کردند بعد از چند سال فضا برای ایران باز شود منطقی است؟ بعید می‌دانم ایران بپذیرد

در سال ۲۰۲۲، ارمنستان و آمریکا، یک توافقنامه درباره همکاری‌های هسته‌ای در زمینه غیرنظامی امضا کردند.

دیپلمات ارشد روسیه، گفت: شانس احیای توافق در حال حاضر «اندک» است و توپ در زمین غربی‌هاست.

مهم ترین بحثی که در موضوع آژانس مطرح است، این است که آژانس باید در حد همان توافقات ایران و آمریکا، نظارت‌های خود را انجام دهد و در نتیجه معتقدم گروسی که تا کنون نقش سیاسی را ایفا کرده، اکنون نیز نباید ناراحت باشد که یک کارویژه سیاسی برای وی تعریف شده است. با توجه به این که دیگر طرفین نیز به حاشیه رانده شده اند، بر اساس نوع منافعی که از این شرایط می‌برند، تعیین موضع می‌کنند. به عنوان مثال، کشور‌های اروپایی و به ویژه تروئیکا، شامل آلمان، فرانسه و انگلستان سعی می‌کنند بیانیه‌ای انتقادی و گزارشاتی تند علیه ایران مطرح کرده و مواضعی آتشین علیه ایران اتخاذ کنند.

هر کشوری در منطقه در درجه اول به فکر منافع خود است. همانطور که چین و کشور‌های عرب منطقه به دنبال توسعه و تثبیت روابط خود هستند. در حال حاضر مهمترین مسئله در کشور ما، اقتصاد است. این باید اولویت روابط ما باشد که در سایه توسعه دیپلماسی، به تجارت و صادرات و واردات رونق ببخشیم و ارزش پول ملی را افزایش دهیم. ما باید به عرصه سیاست بین الملل برگردیم و با زیرکی مهره‌های خود را جوری بچینیم که به راحتی از صحنه روابط بین الملل حذف نشویم.

فراموش نکنیم که کشوری در منطقه خاورمیانه وجود دارد که نزدیک به ۲ دهه تلاش کرد تا اجماع امنیتی علیه ایران را در دنیا ایجاد کند. این کشور، اسرائیل است. متاسفانه کارشکنی‌ها تا حدی به نتیجه رسیده است. حتی در تنش‌های قفقاز نیز، ردپای اسرائیل را میبینم؛ بنابراین مروری بر شرایط نشان می‌دهد ما باید تلاش کنیم همه این اجماع‌های امنیتی را بشکنیم. کاری که برجام می‌کرد همین بود. ما باید بتوانیم فعالیت و تلاش اسرائیل علیه کشورمان را خنثی کنیم، دقیقا همانطور که در برجام پیشین موفق شدیم.

دولت بایدن (به دلیل نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری)، بسیار محتاط حرکت می‌کند و مراقب است هیچگونه امتیاز بیش از حدی به ایران ندهند، حزب دموکرات در انتخابات میان دوره‌ای مجلس تعدادی از کرسی‌های خود را از دست داده و در نتیجه مجلس نمایندگان را نیز از دست داد، هر چند که هنوز ریاست مجلس سنا را در دست دارد؛ بنابراین شرایط رفتار با ایران برای بایدن بسیار حساس است. در نتیجه، کاملا بعید است، دولت آمریکا، محتوای گفتگو‌های پنهانی که با ایران دارد، به راحتی افشا کند. حداقل انتظار می‌رود نتایج گفتگوها، پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده اعلام شود. هر حرکت دولت بایدن زیر ذره بین جمهوری خواهان است و او نمی‌خواهد به جمهوری خواهان امتیازی بدهد.

قرار نیست مذاکراتی که در دست انجام است، به یک توافق جامع منتهی شود. بلکه قرار است که این مذاکرات، درواقع به نوعی فضا را آرام کرده و مانع تشدید تنش بین ایران و امریکا شود و این کنترل تنش تا انتخابات امریکا ادامه پیدا کند و پس از آن هر دو طرف تصمیم بگیرند که به چه نوع توافق جامع‌تری دست پیدا کنند. به عبارت دیگر قرار است مذاکرات فعلی با یک توافق شواهی و غیرمکتوب و احتمالا محرمانه به پایان برسد و یک الی یک سال و نیم نیز ادامه پیدا کند. پس از ان، طرفین تصمیم می‌گیرند، توافق بلند مدتی که مایلند انجام دهند، چگونه باشد. یعنی در توافق بلند مدت مشخص می‌شود که تا چه حد به برجام فعلی استناد می‌شود، تا چه حد به موضوعات منطقه‌ای مورد اختلاف بین ایران و امریکا پرداخته می‌شود و بنابراین، ابهامی که اکنون وجود دارد این است که اگر بایدن در آمریکا رای نیاورد، نتیجه این مذاکرات فعلی و توافقی که احتمالا انجام خواهد شد، چیست. آیا جمهوری‌خواهان به چنین توافقی پایبند خواهند بود یا خیر.

«بلومبرگ» مدعی شد، محتوای گزارش آتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «کاهش سرعت غنی‌سازی ۶۰ درصدی» را نشان خواهد داد.

رئیس‌جمهور فرانسه می‌گوید: ما می‌خواهیم در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران شفافیت داشته باشیم و به توافق هسته‌ای بازگردیم.

معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: ما به هرگونه توافقی در زمینه هسته ای با ایران نزدیک نیستیم و موضوع تبادل زندانیان از سایر مسائل کاملا جدا است.

اظهارات بلینکن درباره اسرائیل از اهمیت بسزایی برخوردار است. حدود ۶ ماه پیش آمریکایی ها، رویکرد جدیدی ارائه کردند که سابق بر این دیده نمی‌شد. این رویکرد، ابتدا در سخنان سفیر آمریکا در اسرائیل دیده شد، سپس جیک سالیوان و در نهایت بلینکن، این سخنان را تایید کرد. تا پیش از این امریکا با هر نوع اقدام یک جانبه اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران مخالف بود، اما از شش ماه پیش این گفته توسط مقامات آمریکایی تکرار می‌شود.

سالیوان افزود: «ما با ایران هم تماس‌های غیرمستقیمی در این زمینه داشته‌ایم تا به توافقی در زمینه آزادی آن‌ها دست پیدا کنیم. متاسفانه در حال حاضر به تفاهم نرسیده‌ایم.»

پرونده هسته‌ای ایران یکی از چالش‌برانگیزترین و پرفرازونشیب‌ترین و پیچیده‌ترین مذاکرات دیپلماتیک تاریخ بوده است.

نخستین بار زمستان ۱۴۰۰ همزمان با زمزمه‌های توافق برای رفع تحریم‌ها بود که محمود نبویان، نماینده مجلس و یکی از چهره‌های نزدیک به جریان پایداری به بیان جزئیاتی از توافق احیای برجام پرداخت و با بیان اینکه دوستان ضعیف ظاهر شده‌اند، تاکید کرد «در توافق جدید هیچ چیز لغو نمی‌شود».