سعید حجاریان

من نمی‌دانم چرا کرونا را ویروسی دموکرات نامیده‌اند. لابد، چون «غنی و فقیر» ‏و «وضیع و شریف» نمی‌شناسد و همه را به یکسان درگیر می‌کند. اگر فقط این‌ها ملاک باشد من معتقدم می‌توان ده‌ها شاخص ‏دیگر به کرونا نسبت داد تا جباریت آن اثبات شود.

اینکه بگوییم صندوق رأی برای من استراتژیک است یا نه؛ من قبلاً در چندین مقاله در این‌باره بحث کرده‌ام. صندوق رأی می‌تواند تابوت رادیکالیسم باشد و آن را دفع کند و یا برعکس می‌تواند جعبه پاندورا باشد و پر از مار و مور. شما افغانستان را نگاه کنید؛ بعد از سه ماه یعنی از ماه «میزان» تا «عقرب»، هنوز نتوانسته‌اند ۸/۱ میلیون رأی را بشمارند!

واقعیت آن است چنانچه قوانین کشور تأویل‌پذیر و هر کلمه آن به‌اصطلاح کش‌دار باشد، در جملگی افعال شهروندان اعم از اظهارنظر فردی، کنش‌های اجتماعی و حتی فعالیت اقتصادی اختلالاتی عمیق پدید می‌آید و ریسک فعالیت افزایش پیدا می‌کند.

ژاپن در جنگ دوم جهانی آه در بساط نداشت، اما سرمایه اجتماعی داشت. پس به‌نظرم این جمله منسوب به داریوش که می‌گوید «خداوند این سرزمین را از دروغ و خشکسالی دور نگه دارد» همچنان راهگشاست. بدون نفت و فساد می‌شود کشور را اداره کرد، اما با دروغ نمی‌شود.

متافور خدا: در این چارچوب تشبیه با نمونه‌هایی مواجه هستیم که افراد ضمن ترویج خود، در مقام تشبیه از حدود بشری فراتر رفته و ادعای خدایی کرده‌اند. به‌عنوان نمونه در بیست‌و‌چهارمین آیه سوره النازعات با نوعی طغیان و عبور از مرز‌های بشری مواجه هستیم؛ أناَ رَبُّکُمْ الأعْلی. همچنین با نمونه‌هایی دیگر مانند مهدی سودانی از یک سو و کیم ایل سونگ از سوی دیگر مواجه هستیم که در عالم ترویج دینی و همچنین پروپاگاندای سیاسی خودخداپنداری پیشه کرده‌اند.

سیاست‌ورزی تنها از مسیر کنش‌های جمعی می‌گذرد و نمی‌توان از سیاست‌ورزی تک‌نفره سخن گفت. اما با وجود این هزینه‌های سیاست‌ورزی روی عده‌ای قلیل و حتی سیاست‌ورزان شناسنامه‌دار بار می‌شود هر چند فردای پیروزی‌ها، مفت‌سواران سیاسی می‌آیند و میوه کنش‌های جمعی را می‌چینند. مثلاً در انقلاب یا حتی انتخابات این دغدغه مطرح است. انقلاب یا انتخابات اندکی جان بر کف دارد که بار اصلی را به دوش می‌کشند؛ به قول مولانا «از هزاران اندکی زین صوفیند/ باقیان در دولت او می‌زیند» ...، اما به هر تقدیر، فایده را عده‌ای دیگر می‌برند و حتی در این راه به جعل سابقه دست می‌زنند. این مسأله‌ای مهم است؛ ما نمی‌توانیم مفت‌سواری را برچینیم و اذهان را یک به یک اصلاح کنیم، اما باید همگان را درگیر سیاست کنیم و درنهایت هزینه کار سیاسی را روی عده بیشتری سرشکن کنیم. از این جهت سیاست را باید به پیک‌نیک پرزرق و برقی تشبیه کرد که بسیار پرهزینه است و راهی جز پرداخت حق‌السهم نیست.

صادق زیباکلام گفت: «اگر بخواهیم گفته‌های سعید حجاریان را تفسیر کنیم، تفریطی‌ها که حامی حفظ وضع موجود هستند، در صورتی به پیروزی می‌رسند که بدنه فعال اجتماعی اصلاح‌طلبان که همیشه خواهان تغییر وضع موجود و بهبود اوضاع هستند، دیگر انتخابات شرکت نمی‌کنند و به نوعی عرصه برای تفریطی‌ها محیا خواهد شد تا به مجلس راه پیدا کنند.»

صادق زیبا کلام با اشاره به اینکه سخنان اصلاح طلبان بیشتر تعلیق به محال کردن است، اظهار داشت: «زعمای اصلاحات از آقای خاتمی گرفته تا آقایان حجاریان، تاج زاده، نبوی، محمدرضا خاتمی و... باید بنشینند و بگویند در انتخابات مجلس چه روی داد، چرا فراکسیون امید این عملکرد ضعیف را از خوبرجای گذاشت، چرا دولت با حمایت اصلاح طلبان روی کار آمد، ولی به شعار‌های وعده داده شده پشت کرد.»

سعید حجاریان می گوید: «اکنون، مردم به جریان‌های سیاسی بی اعتماد هستند و هر نوع لغزش و اشتباه تاکتیکی و استراتژیک به مثابه مرگ یک جریان است، امروزه برخی از مردم می‌گویند شما گفتید به روحانی رأی بدهید تا شرایط سامان شود؛ اما این طور نشد، فلذا دیگر با طناب شما به چاه نمی‌رویم.»

جناب آقای حجاریان! شما از جمله کارآزمودگان برجسته عملیات روانی هستید- که مظلوم‌نمایی بخش ناچیزی از آن است- از این رو خواهشمندم از این توانمندی در مورد درخواستی که از سر دلسوزی و علاقمندی به خودتان و آحاد ملت بیان شده، بهره نبرید. فلذا مجدداً درخواست خود را تکرار می‌کنم، زیرا معتقدم اگر بتوانیم از طریق بحثهای مکتوب اندیشه‌محور به تعاریف واحدی در مورد موضوعات اساسی نایل آییم به نحو شایسته‌تری از مصالح ملت پشتیبانی خواهیم کرد.

سعید حجاریان چندی پیش نیز در یادداشتی بحث انتخابات مشروط را مطرح کرد که با واکنش‌های زیادی مواجه شد که شاید بتوان آن یادداشت مهم را ادامه گفت‌وگویی دانست که او هنگام معرفی کابینه دولت دوازدهم با سایت «جماران» داشت و گفت: «بضاعت روحانی در مقطع فعلی در همین حد است؛ چراکه ما از اول انقلاب تا به امروز کادرسازی نکرده‌ایم، اگر کادرسازی می‌کردیم، اکنون کابینه بهتری داشتیم.... خود آقای روحانی هم نیرویی بهتر از این وزرای پیشنهادی نداشت. اگر داشت معرفی می‌کرد. مسئله این است که کفگیر به ته دیگ خورده است و نه کسی را باقی گذاشته‌ایم و نه نیرویی تربیت کرده‌ایم».

«در واقع همه نیروهای سیاسی در ایران اصلاح‌طلب هستند» و توضیح داده «راست‌گرایان در معادلات اصلاحی خود، جمهوریت را به هیچ می‌انگارند؛ در برخی قرائت‌ها از امارت اسلامی سخن می‌گویند، در بعضی گرایش‌ها بر خلافت اسلامی تاکید می‌کنند و مابقی حول حکومت اسلامی طرح بحث می‌کنند.»

به هر تقدیر، من نیز شاید مجبور شوم بگویم «اکنون که من حاضرم، بعضی نسبت‌های بی‌واقعیت به من داده می‌شود و ممکن است پس از من بر حجم آن افزوده شود؛ لهذا عرض می‌کنم آنچه به من نسبت داده شده یا می‌شود مورد تصدیق نیست، مگر آنکه صدای من یا خط و امضای من باشد با تصدیق کارشناسان...».

اصلاح‌طلبی نمی‌تواند نسبت به عدالت بی‌تفاوت باشد، اما باید این مقوله را مانند نگاه افرادی همچون جان رالز –که کمابیش آن را در مقاله «منادیان عدالت انسانی» توضیح داده‌ام- به‌لحاظ ساختاری تمهید کرد و ضمن آن فاکتور‌هایی همچون قانون عادلانه، مبارزه با فساد سیستماتیک، نحوه بازتوزیع و… را پی گرفت. اما چرا در این حوزه، «خیابان»، از دستور کار اصلاح‌طلبی خارج است؟

اگر قرار باشد ما مجددا از میان نیرو‌های حداقلی لیست انتخاباتی ارائه کنیم همان بهتر که به هیچ عنوان لیستی از سوی اصلاح‌طلبان منتشر نشود. ما و جامعه نیاز داریم که بتوانی افرادی را راهی مجلس کنیم که علاوه بر جسارت و توانمندی، نگاه درست و منطقی به مشکلات و مسائل جاری کشور داشته باشند

مسئولیت مدیریت بحران برعهده دولت است و سایر نیروها، اعم از مردمی و نظامی باید تابع این مدیریت باشند و تک‌روی را تعلیق کنند. حتی اگر حجم تخریب سیل به حدی بوده است که مدیریت بحران از پس آن برنمی‌آمده، مجوز تعرض دیگران صادر نمی‌شود و دولت باید افراد قوی‌تری را جایگزین کند. حتی در این مواقع، سایر کشور‌ها حاضر به کمک هستند و این کمک‌ها نیز باید تابع ستاد بحران و فرماندهی واحد باشد تا اولویت‌بندی صورت بگیرد و امکانات به‌درستی توزیع شوند.

هاشمی رفسنجانی در واکنش به این نوع صحبت‌ها هفته قبل از انتخابات در تریبون نماز جمعه نسبت به بروز تقلب هشدار داد اما اخیرا موسوی خوئینی‌ها در گفت‌وگویی تحلیلی متفاوت ارائه کرد که واکنش سخنگوی جامعه روحانیت مبارز را در پی داشت.

موسوی لاری در واکنش به اظهارات حجاریان گفته است: "برخی معتقدند جامعه مخاطب اصلاح‌طلبان به‌سمتی که آقای سعید حجاریان و طرفداران عقیده ایشان هستند، گرایش دارند، یعنی گذر از انتخابات و گذر از شکل اصلاح‌طلبی انتخابات؟ من این را قبول ندارم. آنها نگاه اکثریت نیستند".

استعفاء زمانی موثر است که با دست ِبرتر و فرجام آن منجر به قدرت بیشتر برای حل مشکلات کشور شود. امروز شرایط اجتماعی و پایگاه رای روحانی چگونه است؟ پیشنهاد استعفاء به روحانی، خالی کردن میدان و سپردن کامل بازی به مخالفان منافع ملی است، آنهم در زمانی که قدرت پنهان و مسلط برای قبضه کامل قدرت لحظه شماری می‌کند و حتی در جهت خلع ید دولت اقداماتی را تدارک دیده است

محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر سید محمد خاتمی در دولت اصلاحات در قالب یک پست توئیتری از اظهارات اخیر محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی انتقاد کرد.