بی بی سی عربی مدعی شد
در همین رابطه، یک منبع آگاه دیپلماتیک به بیبیسی عربی گفته است که ظریف در سفر اخیرش به بغداد، از طریق عراق پیام قاطعی از جانب تهران به واشنگتن ارسال کرد؛ مبنی بر اینکه ایران به آمریکا اجازه نمیدهد آن را اصطلاحا «قورباغه آبپز» کند. طبق ادعای این منبع، مفاد پیام ظریف هشدارآمیز بود. همین منبع در توصیف پیام ظریف گفت: ایران «بین جنگ اقتصادی و جنگ نظامی تفاوتی قائل نمیشود و به آمریکا اجازه نمیدهد که روی حرارت کم آن را بپزد و بمیراند.»
از دیدگاه رایت، محاسبه اوباما این بود که حذف خطرناکترین مسئله (توانمندی هستهای) و برقراری یک کانال دیپلماتیک، راه گفتگو بر سایر مسائل مانند برنامه موشکی، نفوذ منطقهای و مسئله حقوق بشر را هموار میکند.
در گرایش دستگاه دیپلماسی ایران به شرق، یک نکته برجسته وجود دارد و آن تاکید ویژه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی با همسایگان است. ۲۶ روز از لغو کل معافیتهای فروش نفت ایران به هشت کشور و اجرای تحریمهای نفتی میگذرد. در این دوره، که با کاهش تعهدات هستهای مصادف شده، پیدا کردن روزنههای جدید اقتصادی، در رأس اولویتهای دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفته است. اقتصاد، اما، تنها هدف وزارت خارجه نیست.
اکثر کشورهایی که برای وساطت میان تهران و واشنگتن به تکاپو افتادهاند، خصوصا عراق، گمان میکنند که آمریکا و ایران بزودی وارد جنگ خواهند شد. این در حالی است که در حال حاضر هیچکدام از دو طرف تمایلی به جنگ ندارند. از این رو، کشورهای واسطه در واقع برای دفع چیزی وساطت میکنند که اساسا در برنامههای دو طرف نزاع وجود ندارد.
یک منبع که برای سالها با نتانیاهو در زمینه مسائل نظامی کار کرده، به المانیتور گفته است که نتانیاهو پشت درهای بسته دعا میکند که بولتون در متقاعد کردن ترامپ به انجام حمله نظامی به ایران موفق شود. اما نمیتواند این را علنی بگوید.
به نظر میرسد تا همین چند هفته پیش، بریتانیا و به طور کلی اروپاییها، فکر میکردند که آمریکا در حال زمینهسازی برای جنگ با ایران است، اما اکنون با شناخت قصد اصلی آمریکا (اعمال فشار اقتصادی بر ایران و ایجاد بازدراندگی نظامی در برابر آن در خلیج فارس)، مواضع خود را تغییر داده و به واشنگتن نزدیک شدهاند. البته آنها هنوز از توافق هستهای حمایت میکنند و از لزوم استمرار آن سخن میگویند.
«قبل از کنار زدن مایک پومپئو و جان بولتون از پرونده، مذاکره نمیکنیم. قبل از آغاز هرگونه تماس با رئیسجمهور آمریکا، از آمریکا میخواهیم که عذرخواهی کند و به توافق هستهای بازگردد و نقش منطقهای ما را بپذیرد و تحریمها را رفع کند.»
مطالبه برخی محافل عربی برای حضور در مذاکرات ایران و غرب، از دیرباز مطرح بوده است. زمانی که دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ با ایران به توافق هستهای رسید، برخی عربها او را متهم کردند که منافع عربی را نادیده گرفته است. این روزها، با اوجگیری تنشها، و نیز مطرح شدن احتمال آغاز دور جدیدی از مذاکرات، بار دیگر، این نگرانی قدیمی مطرح شده است.
وقتی روسیه دیپلماسی را کنار میگذارد
پوتین درباره ایران هم اظهارات قابلتأملی بیان کرده است. او گفت: «من مکررا به شرکای ایرانیمان گفتهام که به عقیده من، عاقلانهتر است که ایران، صرفنظر از هر نتیجهای، در این توافق باقی بماند.»
در حالی که ترامپ تقریبا به طور منظم از بولتون گلایه میکند، نارضایتی او از مشاور امنیت ملی، به سطوح نارضایتیاش از رکس تیلرسون در زمان تصدی وزارت خارجه نزدیک نشده است. علاوه بر ترامپ، برخی مقامات پنتاگون هم رویکرد تهاجمیتر بولتون را دردسرساز توصیف کردهاند.
طی ۱۰ روز گذشته وضعیت به سرعت به سمت تشدید تنش بین دو کشور حرکت کرده است. جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در مورد حملههای احتمالی از طرف ایران هشدار داده اند و اعلام کردند که ایالات متحده هر تحرکی از طرف ایران را در حجم وسیعی پاسخ میدهد.
سناریوی دوم اندکی بدبینانهتر است. بر اساس این سناریو، ترامپ به دیپلماسی پرزرق و برق و گرفتن عکس با رهبرانی که هرگز قبل از او رئیسجمهوری از آمریکا با آنها عکس نگرفته است، علاقه شدیدی دارد. به همین دلیل، مکررا از تمایلش برای «دیدار با سران ایران» سخن میگوید.
پنجره دیپلماسی بسته نشده و ما معتقدیم که ایران با طرفهای مشارکت کننده باقی مانده در برجام مذاکره خواهد کرد و باید دید که نتیجه این مذاکرات چه خواهد شد.
به طور کلی سال ۱۳۹۸، برای دولت و ملت ایران سال سختی خواهد بود. در این سال، امکان وقوع هیچکدام از سناریوها و احتمالات خوب و بد منتفی نیست. حتی اگر ایران و آمریکا در این سال، وارد مذاکرات شوند، احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات و رفع تحریمها و عادیسازی روابط اقتصادی کشور ظرف یک سال، بعید خواهد بود.
به نظر من مشکلی نداشت که ما وارد مذاکره شویم. ما همیشه نشان دادهایم که وقتی دچار اجبار میشویم مذاکره میکنیم چرا باید این گونه باشد؟ ما حتی نتوانستیم طی این مدت اعتماد اروپاییها را جلب کنیم. اروپاییها با ما کار میکنند، ولی به ما اعتمادی ندارند.
در این ویدئو ماجرای تشکیل «گروه اقدام ایران» در وزارت امور خارجه آمریکا را مشاهده میکنید.
موسویان تصریح کرد: " به عنوان یک اقدام اعتمادساز، او (ترامپ) باید خصومتها و نقض برجام را حداقل در دوره مذاکرات متوقف کند".
ظریف:
وزیر خارجه کشورمان گفت: که سوئیس و عمان، پیامهایی برای میانجیگری دادهاند، اما مذاکرهای بین ایران و آمریکا در جریان نیست. اقدامات اروپاییها هنوز در حدی نیست که توقع داشتیم اما معتقدیم در مسیر درست حرکت میکنند. برخی از تحریمهایی که از روز یکشنبه اجرایی شد مانند تحریم اسکناس دلار، از جمله موضوعاتی بوده که امریکاییها همواره و حتی زمانی که عضو برجام بودند، با توجه به شرایط ویژه و میزان اسکناسی که در ایران مورد استفاده قرار میگرفته است، درباره آن مانع تراشی میکردند. لذا از اروپاییها انتظار اقدامات بیشتر داریم با وجود این معتقدیم، اقدامات خوبی برای حفظ برجام داشتهاند.
رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس در واکنش به پیشنهاد ترامپ
فلاحت پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس: دو طرف راهبردی برای جنگ ندارند، از طرف دیگر به دلیل بیاعتمادی تاریخی، کانالهای دیپلماسی میان دو کشور نیز صعب العبور شده است و جالب اینکه سنگهای پیش پای دیپلماسی این دو قدرت بیش از آنکه ایرانی یا آمریکایی باشد، ارتجاعی و صهیونیستی بوده و برای منافع ملی دو طرف هزینه ساز شده است
ابراهیم شهولی
آنچه مورد توجه تحلیلگران است این نکته است که آیا تهدید به انسداد تنگه هرمز صرفاً به منظور کسب امتیاز و عقب نشینی رقیب است یا اینکه ایران از این آبراه به عنوان یک سلاح تحریمی علیه جهان استفاده میکند و نهایتاً به یک جنگ تمام عیار نظامی منتهی میشود؟