دریاچه ارومیه

مردم تهران در سیزدهمین روز از نوروز ۱۴۰۲ که روز طبیعت و سیزده بدر نامیده می شود با حضور در پارک جنگلی و دریاچه چیتگر و پارک ملت دل به طبیعت سپرده و خاطرات شیرینی را در آخرین روز تعطیلات سال نو رقم زدند.

فیلمی در فضای مجازی منتشر شده که از برخاستن توفان نمک در قست‌های آبگیری نشده‌ دریاچه ارومیه حکایت دارد.

دریاچه ارومیه از جاذبه‌های طبیعی ایران است که عنوان ششمین دریاچه آب شور جهان، بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه و بزرگترین دریاچه ایران را با خود یدک می‌کشد. علاوه بر این، دریاچه ارومیه محل زندگی بسیاری از حیوانات مهاجر و بومی از جمله فلامینگو، پلیکان، حواصیل و اردک بوده و سالانه صد‌ها گردشگر را به خود جلب می‌کند که ضمن تماشای این دریاچه زیبا به دنبال استفاده از خواص درمانی لجن و آب دریاچه هستند. وجود سواحل زیبای ماسه‌ای، صخره‌ای و لجنی در دور دریاچه، حدود ۱۰۲ جزیره منحصربه فرد، انواع گوناگون پرندگان و پستانداران و... بخشی از جاذبه‌های اکوتوریستی این منطقه است. در اثر بارش‌های اخیر و اجرای طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه در اواخر سال گذشته، تراز دریاچه افزایش یافته و وسعت آن از ۹۳۰ کیلومتر مربع در مهرماه گذشته به یک هزار و ۲۴۱ کیلومتر مربع رسیده است.

تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ و بهتر شدن شرایط دریاچه زیبای ارومیه به‌عنوان نگین فیروزه‌ای آذربایجان شرایط حضور گردشگران در این منطقه را فراهم کرده است. این دریاچه از سالیان دور همیشه در اولویت اول گردشگران نوروزی در آذربایجان‌غربی بوده است.

پر آبی و حیات دریاچه ارومیه همواره یکی از مهمترین عوامل جذب گردشگر به استان آذربایجان غربی بوده و در حال حاضر نیز انتقال آب از سد کانی سیب، موجب خوشحالی مردم آذربایجان و جذب گردشگران بیشتری شده است. طرح تونل انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه متشکل از تونل ۳۶ کیلومتری و کانال ۱۱ کیلومتری است و قابلیت آبرسانی حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال به دریاچه ارومیه را دارد. یونسکو در برنامه جهانی «انسان و بیوسفر» (انسان و زیست کره) ۹ نقطه ویژه را برای حفاظت برگزیده که دریاچه ارومیه یکی از آنها است. زیست کره یا بیوسفر به آن بخش یا لایه از کره زمین گفته می شود که در آن زندگی وجود دارد.

با گذشت دو هفته از افتتاح پروژه آبرسانی به دریاچه ارومیه توسط رییس جمهور و با رسیدن آب به مقصد؛ تراز دریاچه ارومیه با ۶ سانتی متر افزایش به یک هزار و ۲۷۰ متر و ۲۱ سانتی‌متر و وسعت دریاچه به یک هزار و ۴۰ کیلومتر مربع رسیده است. با بهره برداری از ابر طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به پیکره دریاچه ارومیه طبق پیش بینی سالانه ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از طریق تونل ۳۶ کیلومتری از سد پیرانشهر به رودخانه گدار و سپس به دریاچه وارد می‌کند تا در مسیر احیای آن نقش آفرینی مهمی داشته باشد.

تراز دریاچه ارومیه به یک هزار و ۲۷۰ متر و ۲۱ سانتی متر رسیده که نسبت به دی ماه بیش از ۶ سانتی متر افزایش را نشان می‌دهد.

پس از افتتاح طرح بزرگ انتقال آب به دریاچه ارومیه توسط رییس جمهور در هفته گذشته، آب رها شده از این تونل پس از چند روز وارد دریاچه ارومیه شد. این طرح یکی از ۲۶طرح مصوب برای احیای دریاچه ارومیه است.

ابراهیم رییسی صبح امروز وارد ارومیه شد.

پروژه تونل انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه که متشکل از تونل ۳۶ کیلومتری و کانال ۱۱ کیلومتری است و قابلیت آبرسانی حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه را در سال دارد؛ روز جمعه پنجم اسفند با حضور سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور،به بهره برداری می رسد. این سامانه بزرگ‌ترین طرح زیست محیطی خاورمیانه است که سرآغازی خواهد بود بر کمک به احیای دریاچه ارومیه و پس از بهره‌برداری از این طرح، سایر طرح‌های ۱۹ گانه ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز به تدریج وارد فاز عملیاتی خواهند شد.

جدیدترین تصویر ماهواره‌ای دریاچه ارومیه حکایت از خشک شدن تقریبا همه مساحت این دریاچه دارد.

بارش‌های اخیر بر افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه تأثیری نداشته است و بیم آن می‌رود که اگر پمپاژ آب به دریاچه از طریق تونل کانی‌سیب انجام نشود، دریاچه در تابستان سال آینده به‌شکل کامل خشک شود.

طبق اعلام سازمان هواشناسی با وجود فعالیت چندین سامانه بارشی از ابتدای زمستان تا کنون، هنوز تمام شش حوضه آبریز اصلی کشور با کاهش بارش نسبت به شرایط نرمال مواجه هستند. بارش‌های حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه نیز با کاهش حدود ۴۷ میلی متری مواجه است.

رئیس دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز گفت: مطرح شدن موضوع لیتیوم، راهی برای منحرف کردن اذهان عمومی است؛ چرا که اگر قرار بود گروه خاصی به استخراج لیتیوم اقدام کنند، قطعا بی سرو صدا و با هزینه‌ی کم این اقدام را انجام می‌دادند و نیازی نبود میلیون‌ها نفر را از این موضوع آگاه کنند.

یک کارشناس حوزه آب و محیط زیست گفت: دریاچه ارومیه سال ۱۳۷۵، ۳۳ میلیارد متر مکعب آب داشت اکنون این میزان به کمتر از یک میلیارد متر مکعب آب رسیده است، در حال حاضر تقریبا می‌توان گفت ما به بدترین وضعیت رسیده‌ایم، زیرا سطح تراز دریاچه هرگز در سطح کنونی نبوده است.

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچۀ آب شور خاورمیانه، در سال‌های گذشته به دنبال تصمیمات نادرست و تغییرات زیست محیطی ایجاد شده با کاهش سطح آب و خشکسالی روبرو شده است، در این شرایط امسال به دلیل تخصیص ندادنِ حقآبه دریاچه از سدهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه و تکمیل نشدنِ تونل انتقال آب، بخش زیادی از آب خود را از دست داده و در معرض خشک شدن کامل قرار دارد. به گفته رئیس هیئت تحقیق و تفحص ستاد احیای دریاچه ارومیه ، فاز اول پروژه انتقال آب از سد «کانی سیب» به دریاچه ارومیه تا بهمن امسال به پایان می‌رسد. روح‌الله متفکر آزاد گفته در فاز نخست انتقال آب، این اقدام با توان حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال انجام می‌شود، اما این صحبت‌ها در حالی مطرح شده‌اند که رئیس سازمان حفاظت محیط‌ زیست، پیش از این گفته بود «ما در ارومیه شدیدا مشکل داریم و به مرز بحران رسیده‌ایم.»

براساس آخرین تصویر ماهواره‌ای از این دریاچه که توسط سازمان فضایی ایران منتشر شده، مساحت دریاچه ارومیه از آذر ماه سال ۱۴۰۰ تا آذر ماه سال جاری بیش از ۱۵۰۰ کیلومترمربع کاهش داشته و به ۵۳۰ کیلومتر مربع رسیده است!

در راستای احیای دریاچه ارومیه تونل انتقال آب سد کانی‌سیب به طول ۳۶ کیلومتر در ۱۵۰ متر زیر زمین که یکی ازشاهکار مهندسی ایرانی است و تا دهه فجر، فاز اول تونل انتقال کانی سیب به دریاچه با انتقال سالانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب افتتاح می‌شود.

دریاچه ارومیه که از دریاچه های مهم ایران است دچار بی‌آبی شده است. این عکس روایتی‌ست فصیح از احیای « دریاچه ارومیه » و نجات «گوزن زرد ایرانی». دریاچه ارومیه خشک شد و گوزن‌ها زیر نمک مدفون شدند.

نماینده مردم میاندوآب در مجلس با بیان اینکه در حال حاضر ۵۲ درصد آب مورد نیاز دریاچه ارومیه از طریق سد میاندوآب تامین می‌شود گفت: سهم آذربایجان شرقی از تامین آب مورد نیاز دریاچه ۱۲ درصد است و ۲۰ درصد نیز با بهره‌برداری از تونل انتقال آب تامین خواهد شد.