گام پنجم ایران، طوری طراحی شده که به مرگ برجام منجر نشود. از همین رو، دولت روحانی اعلام کرد که همکاری کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه خواهد داشت. طبیعتا این همکاری شامل فعالیتهای نظارتی آژانس میشود. چنان که معروف است، برجام دو رکن اساسی دارد. ایران فعلا فقط از برخی محدودیتهای رکن نخست عبور کرده، ولی هیچ تغییری در رکن دوم ایجاد نکرده است. لذا، تماسهای اروپا و ایران پیرامون برجام ادامه خواهد داشت. هر چند که بعد از ترور سردار سلیمانی، حداقل در کوتاه مدت، احتمال موفقیت این تماسها در رفع تحریمها بسیار بعید است.
در این بیانیه آمده است: «ما بر تعهد خودمان در ادامه مبارزه با گروه داعش که یک اولویت است تاکید میکنیم. این ضروری است که ما ائتلاف مربوط به آن را حفظ کنیم. از مقامهای عراق میخواهیم به روند تامین پشتیبانی لازم از این ائتلاف ادامه دهند.»
ایران گام پنجم کاهش تعهدات برجام ی را برداشت و از این به بعد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
«راب مکایر» سفیر انگلیس در ایران: ایران با چالشهای سنگین اقتصادی مواجه است و اقدامات ایران در زمینه هستهای برای جامعه بینالملل نگران کننده است و به حل مشکلات اقتصادی کمک نمیکند. این اقدامات برجام را در معرض خطر بزرگی قرار میدهد.
آملی لاریجانی تصریح کرد: بدانید من به وظیفه ام عمل میکنم. من فکر خودم این است که این مصوبات مجلس قطعی نباشد، معلوم نیست که مصلحت باشد هم چنین چیزی، ولو فوائدی هم دارد. مفاسدی هم دارد. روی ترازو باید گذاشت. به نظر من خطر امنیتی اش بسیار شدیدتر است.
اما آنچه چشم اندازه تنشزدایی میان ایران و آمریکا را بیش از پیش تیره و تار میکند، کمرنگ شدن تحرکات واسطهها است. دولت ژاپن بعد از سفر حسن روحانی به توکیو، سکوت اختیار کرده و سخنی درباره تنشزدایی میان تهران و واشنگتن به میان نمیآورد. فرانسه نیز که همزمان با ژاپن برای وساطت میان ایران و آمریکا تلاش میکرد، شکست وساطت خود را پذیرفته و دیگر امید چندانی به تنشزدایی میان ایران و آمریکا از طریق مذاکره ندارد. ظاهرا مدتی است که مناسبات میان ایران و آمریکا دچار رکود شده است.
برای خروج از برجام شورای عالی نظارت بر اجرای برجام باید تصمیم بگیرد، اما به نظر من تا آنجا که ممکن است ما باید بکوشیم که برجام از بین نرود.
در حال حاضر با توجه به تحولات جاری، چشم اندازی برای کاهش تنشها دیده نمیشود. برخی محافل رسانهای و اندیشکدهای آمریکا بر این باور هستند که سال آینده میلادی، سال پرتنشی خواهد بود. به عنوان نمونه، اندیشکده اطلاعاتی «استراتفور» به تازگی چنین ارزیابی کرده است که سال ۲۰۲۰ میتواند سال تشدید تنشها میان ایران و آمریکا باشد. به طور کلی رسانههای آمریکایی، ایران و خلیج فارس را در لیست مناطقی میدانند که احتمال تنش در آن زیاد است.
عضو شورای راهبردی سیاست خارجی کشور افزود: وزیر خزانهداری آمریکا–"منوچین"-به صراحت بیان میکند با تصویب این کنوانسیون از سوی ایران، میتوانیم مانع دور زدن تحریمها شویم، آنگاه در داخل کشور نیز برخی با تحریمهراسی به دنبال تحمیل فشار بیشتر به مردم و انجام تعهدات یکجانبه هستند.
روز شنبه رییس جمهوری در ژاپن شدیدترین تهدید را بیان کرد و از احتمال تصمیم جدید جمهوری اسلامی برای خروج از برجام در صورت ادامه نقضها و بدعهدیهای طرف مقابل خبر داد.
واضح است که با نزدیک شدن گام پنجم کاهش تعهدات هستهای، معادله جدید و کم سابقهای شکل گرفته که در آن، طبق خواست غربیها، ایران باید برجام را کاملا اجرا کند و در عین حال، توقع آن چنانی در زمینه جبران خسارت تحریمهای آمریکا نداشته باشد. حال که ایران تلاش میکند این معادله را تغییر دهد، اروپاییها چماق مکانیسم ماشه را بالا بردهاند. چماقی که با فرود آمدن آن، شمارش معکوس مرگ برجام آغاز خواهد شد.
در چنین شرایطی، روحانی پیشنهاد جدیدی برای برداشتن تحریمهای آمریکا به آبه داد. آمریکا هنوز واکنشی درباره این پیشنهاد نشان نداده و روزه سکوت گرفته است. با این حال، سابقه وساطت فرانسه و همچنین ناتوانی ژاپن در اعمال فشار بر آمریکا جهت رفع تحریمهای ایران نشان میدهد که نباید نسبت به موفقیت وساطت آبه بیش از حد خوشبین بود. دقیقا مانند طرح ماکرون، موفقیت طرح آبه هم مستلزم همراهی و رضایت آمریکاست. اما باید دید که آیا آمریکاییها حاضر میشوند چماق تحریم را زمین بگذارند و اگر این کار را بکنند، چه امتیازی در ازای آن، خواهند خواست؟
کشورهای اروپایی در بند پایانی این بیانیه، به تکرار ادعاها درباره فعالیتهای موشکی ایران پرداخته و از آن ابراز نگرانی کردهاند: «ما شدیداً درباره یافتههای دبیر کل سازمان ملل در خصوص فعالیتهایی از ایران که با ضمیمه B. قطعنامه ۲۲۳۱ ناسازگارند نگرانیم. این مسئله، ادامه فعالیتهای موشک بالیستیک ایران از جمله آزمایش و پرتاب این موشکها را شامل میشود.»
ویدئوی منتشرشده در فضای مجازی نشان میدهد «کلی کرافت»، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بعد از اتمام جلسه شورای امنیت به سمت هیئت ایرانی رفته و با آنها صحبت میکند.
نماینده انگلیس گفت: لندن مراتب تأسف خود را در خصوص اقدام آمریکا در خروج از برجام را به مقامهای ارشد این کشور ابراز کرده و اثراتی را که تحریمهای آمریکا بر اقتصاد ایران دارد درک میکند.
یک سناتور ارشد جمهوریخواه با حضور در نشست «دوحه» به انتقاد از توافق هستهای با ایران پرداخت و گفت همراه با یک سناتور دموکرات در حال تدوین طرحی برای جایگزینی برجام با یک توافق منطقهای است.
پرسشی که اکنون بیپاسخ مانده، این است که چنانچه وساطت ژاپن میان ایران و آمریکا این بار موفق شود، واکنش اروپاییها به این امر چه خواهد بود و در پرتو چنین وساطتی، آیا اروپاییها حاضر خواهند بود برای نجات برجام ، منافع اقتصادی ایران را تضمین کنند؟ این پرسش از این منظر حائز اهمیت است که خود اروپاییها در ماههای گذشته سعی کردند میان ایران و آمریکا وساطت کنند، ولی هیچکدام موفق نشدند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: زنده نگهداشتن توافق هسته ای وظیفه جمعی است، اما تا زمانی که مسیر کنونی در بعد هستهای بازنگردد، این توافق پایدار نخواهد بود.
میگویند پنج قطعنامه را از بین بردیم/ شهید شهریاری ۶ کشور را پای میز مذاکره آورد/ دولت سایه نه حزب است و نه دکان
جلیلی اضافه کرد: اینجا باید دانشگاه سوال کند که این ۱۰۰ حق چیست؟ قبل از توافق به روحانی نامه نوشتیم و ایرادات را بیان کردیم. رسانهای هم نکردیم چون میخواستیم کمک کنیم. طرف مقابل از نظارت هستهای میگوید ما عضو انپیتی بودیم چرا پروتکل الحاقی و فراتر از آن را پذیرفتید؟ مگر چه مابهازای بیشتری به شما دادند. بعد هم دیدید که رئیسجمهور در همین دانشگاه میگوید چرا دانشگاهیان جواب نمیدهند.
روحانی در جمع دانشجویان دانشگاه فرهنگیان؛
رئیس جمهور با اشاره به اینکه اگر بگوییم فلان فرد، مخالفین را بیشناسنامه خوانده است، حرف نادرستی است، افزود: در یک مراسم سخنرانی فردی سخنی بر زبان آورد که مردم و ملت اینچنین میگویند و من گفتم از طرف مردم نگویید، بلکه بگویید، نظر حزب من این است و منظور من از شناسنامه این بود و اینکه نه به عنوان کل ملت ایران، سخن بگویید.