خاورمیانه

اما بزرگ‌ترین پرسش امروز خاورمیانه ، درباره نقش آینده آمریکاست. نگاه‌ها به سوی دونالد ترامپ دوخته شده؛ همه خواهان حمایت آمریکا هستند و همه از این واهمه دارند که اگر رئیس‌جمهور آمریکا جانب رقیب‌شان را بگیرد، چه بر سرشان خواهد آمد.

دولت نتانیاهو با افزایش بودجه دفاعی و تشدید حملات نظامی، هدف جلب حمایت سیاسی داخلی و جلوگیری از پاسخگویی قانونی را دنبال کرده است. در این میان، اقدامات ترامپ در حمایت از سیاست‌های نظامی اسرائیل، تعهد واشنگتن به کاهش تنش‌های منطقه‌ای را زیر سؤال برده و آمریکا را به سوی درگیری‌های گسترده‌تر سوق داده است. در حالی که باید منافع ملی آمریکا اولویت داشته باشد، این رویکرد منابع و اهداف بلندمدت کشور را با خطر مواجه می‌کند.

ترامپ در پی بازآفرینی اقتصاد آمریکا به سبک دولت‌های نفت‌خیز خلیج فارس است؛ دولتی که بر توسعه انرژی، پروژه‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری‌های جسورانه تکیه دارد. اتحاد او با عربستان سعودی، از گلف و هتل‌داری تا پروژه‌های فناورانه و سرمایه‌گذاری‌های کلان، نشان‌دهنده مدل تکنوکاپیتالیسم اقتدارگرایی است که ارزش‌های دموکراتیک را به حاشیه می‌راند. در این رویکرد، اگر چه وعده‌های اغراق‌آمیز و رفتار‌های بی‌ثبات ممکن است سودآور به نظر برسند، اما می‌توانند اعتماد سرمایه‌گذاران و زنجیره‌های تأمین را به خطر اندازند.

سالی که با حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق آغاز شد، در حالی به آخر می‌رسد که احتمال وقوع بحران جدیدی در دریای سرخ و ادامه‌دار شدن تنش در یمن بسیار نزدیک است.

بعید می‌دانم پای ایران به این ماجرا کشیده شود. اگر برخی اینطور تصور می‌کنند که انصارالله نیروی نیابتی ایران است، یک تلقی نادرست است. انصارالله با حمایتی که از مردم غزه انجام می‌دهد همیشه به طور شفاف اعلام کرده هدفش از این اقدام به هم زدن امنیت خطوط دریایی نیست یعنی مسئولانه این موضوع را قبول دارد که خطوط باید امن باشد. تنها هدف انصارالله این بود که اسرائیل را زیر فشار بگذارد که غذا و دارو را از مردم غزه محروم نکند. اتفاقا این به عهده جامعه جهانی بود که در این رابطه اقدامی انجام دهد تا انصارالله مجبور نباشد تا این مرحله پیش برود و به عملیات نظامی رو بیاورد. استفاده اسرائیل از غذا و دارو به عنوان یک اسلحه و تحریم مردم غذه یک جنبه جنایت جنگی دارد و شاهد کم کاری نهاد‌های بین المللی، سازمان ملل و امثالهم هستیم.

جنگ غزه و پیامد‌های آن نظم منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار داده، اما تغییرات بنیادینی ایجاد نکرده است. اسرائیل در تلاش برای تثبیت برتری نظامی، با محدودیت‌هایی روبه‌رو است، ایران باوجود فشار‌ها همچنان نفوذ دارد و ترکیه به‌تدریج موقعیت خود را تقویت می‌کند. بازگشت ترامپ، حمایت آمریکا از اسرائیل را تشدید کرده، اما سیاست کلی واشنگتن دگرگون نشده است. در نهایت، روند‌های کنونی به جای شروع نظمی کاملا جدید، بیشتر استمرار رقابت‌های گذشته می‌باشد.

دیدار وزیران دفاع آمریکا و عربستان سعودی بر تقویت همکاری‌های نظامی و امنیتی متمرکز بود. ریاض در جستجوی تضمین‌های امنیتی بیشتر از واشنگتن است؛ در حالی که تحولات ژئوپلیتیکی، روابط دو کشور را پیچیده‌تر کرده است. عربستان علاوه بر همکاری دفاعی، به‌دنبال بومی‌سازی صنایع نظامی و کاهش وابستگی تسلیحاتی است.

طی ماه‌های گذشته، رژیم جدید دمشق به‌صراحت اعلام کرده که تمایلی به درگیری با اسرائیل ندارد، اما اسرائیل با افزایش اقدامات نظامی و ایجاد مناطق نفوذ در جنوب سوریه، دمشق را به چالش کشیده است. احمد الشرع با مشکلاتی از جمله ضعف نظامی و وضعیت وخیم اقتصادی روبه‌روست و تلاش‌هایش برای همکاری با ترکیه و ایجاد ثبات در کشور، در مقابل مداخلات اسرائیل و تداوم تحریم‌های بین‌المللی به کندی پیش می‌رود.

فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) اعلام کرد که در سه‌شنبه یک مأموریت مربوط به بمب‌افکن را در خاورمیانه اجرا کرده است. سنتکام می‌گوید این عملیات با هدف افزایش هماهنگی با شرکای منطقه‌ای و نمایش قدرت نظامی آمریکا انجام شد. در این مأموریت، یک بمب‌افکن B-۵۲H Stratofortress از پایگاهی هوایی در بریتانیا پرواز کرد و پس از عبور از اروپا وارد محدوده عملیاتی سنتکام شد. این مأموریت شامل سوخت‌گیری هوایی و تمرینات مشترک با نیرو‌های متحد از جمله اسرائیل بود. این سومین مأموریت بمب‌افکن‌های آمریکایی در منطقه طی دو هفته گذشته محسوب می‌شود که نشان‌دهنده ادامه حضور و فعالیت‌های نظامی آمریکا در خاورمیانه است.

یک رسانه آمریکایی اعلام کرد استفان ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، سفر خود به خاورمیانه را به دلیل مذاکرات بر سر راه حل صلح آمیز درباره جنگ روسیه و اوکراین به تعویق انداخت.

نخست وزیر رژیم صهیونیستی در اظهاراتی بار دیگر اذعان کرد که این رژیم به‌دنبال تغییر خاورمیانه است.

«مایکل والتز» ضمن تکرار ادعا درباره جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، گفت که با حضور ترامپ جنگ اوکراین و خاورمیانه به‌زودی پایان می‌یابد.

دور نخست ریاست‌جمهوری ترامپ با تصمیمات جنجالی در سیاست داخلی و خارجی همراه بود. از اعمال تعرفه‌های تجاری سنگین و تعلیق کمک‌های خارجی تا تلاش برای تغییر نام خلیج مکزیک و تهدید متحدان، سیاست‌های ترامپ باعث تنش‌های دیپلماتیک و اقتصادی گسترده شد. او با اخراج هزاران کارمند فدرال، بازنگری در اولویت‌های داخلی و پیشبرد جنگ تجاری جهانی، نارضایتی عمومی و هزینه‌های اقتصادی را افزایش داد. این رویکرد‌ها فاصله‌ای آشکار با وعده‌های انتخاباتی او ایجاد کرد و با مقاومت‌های داخلی و خارجی رو‌به‌رو شده است.

تیم ضربتی بمب‌افکن آمریکا «با هدف نمایش قابلیت‌های استقرار و ارسال نیرو و تجهیزات در منطقه» ماموریتی را در خاورمیانه انجام داده است.

یک استاد ژئوپلتیک گفت: «اولین سفر آقای روبیو به خاورمیانه بعد از انتصاب ایشان به سمت وزارت خارجه به تل‌آویو صورت گرفته است. این سفر نشان‌دهنده هماهنگی امریکا و اسرائیل در سطوحی بالاست و به نوعی دو بازیگر به‌دنبال جنگی روانی علیه دیگر کشور‌های منطقه هستند. این در حالی است که سیاست‌های آمریکا در دوره‌های مختلف تغییراتی داشته است.»

رهبران کشور‌های عربی در شرایطی قرار گرفته‌اند که باید میان حفظ روابط با آمریکا و مقابله با طرح جابه‌جایی فلسطینی‌ها تعادل ایجاد کنند. این طرح، با پیامد‌های انسانی و سیاسی جدی می‌تواند ثبات داخلی، اتحاد منطقه‌ای و هویت عربی را تهدید کند. کشور‌های وابسته به کمک‌های آمریکا، در صورت همراهی با این طرح، با چالش‌های داخلی و بحران‌های امنیتی بیشتری رو‌به‌رو خواهند شد. از سوی دیگر، رد این طرح مستلزم بازآرایی گسترده نظم سیاسی در خاورمیانه است.

مدیر مرکز پیش‌بینی هواشناسی با اشاره به افزایش دمای موقتی هوا طی روز‌های آینده گفت که ایران بعد از آن شاهد یک سردچال قطبی و سرمای شدید هوا خواهد بود.

طرح ترامپ برای اخراج فلسطینی‌ها از غزه و تبدیل آن به منطقه‌ای تفریحی، اقدامی غیرمنطقی و خطرناک است که نظم منطقه را بر هم می‌زند. این طرح واکنش‌های شدید جهانی را برمی‌انگیزد و حتی برای اسرائیل نیز پیامد‌های منفی خواهد داشت. تیم ترامپ با دیدگاهی محدود و تحت تأثیر جناح راست افراطی اسرائیل عمل می‌کند. راه‌حل واقعی، بازسازی تشکیلات خودگردان، نیروی حافظ صلح عربی و مذاکرات دو کشوری است.

دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ با آشفتگی شدید همراه شده و حتی حامیانش را سردرگم کرده است. طرح او برای تبدیل غزه به یک منطقه تفریحی، نشانه‌ای از بی‌ثباتی سیاست‌هایش تلقی شده است. هم‌زمان، ایلان ماسک با نفوذ گسترده در حوزه فناوری، رسانه و سیاست جهانی، به بازیگری کلیدی تبدیل شده است. این وضعیت تضاد عمیقی در نقش رهبران سیاسی و چالش جدیدی برای دموکراسی ایجاد کرده و دولت ترامپ را به مضحکه‌ای بین‌المللی بدل ساخته است.

طرح ترامپ برای غزه که شامل جابه‌جایی فلسطینیان و تبدیل منطقه به یک «ریویرا» است، با مخالفت گسترده‌ای از سوی کشور‌های عربی، جامعه بین‌المللی و حتی برخی متحدان آمریکا روبه‌رو شده است. این طرح نه‌تنها موجب تشدید تنش‌ها در منطقه می‌شود، بلکه احتمال فروپاشی معاهدات صلح اسرائیل با مصر و اردن را افزایش می‌دهد. در عین حال، این سیاست می‌تواند به تقویت مقاومت فلسطینی، بی‌ثباتی کشور‌های عربی و کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه منجر شود.