فرارو- نمودار نرخ دلار در چند روز اخیر به صورتی سهمناک صعودی بود. حالا مشاهدات عینی خبر از آن می‌دهد که دلار «دیوانه» شده است!
صبح امروز بنا به گزارش‌ها این ارز خارجی به قیمت 1600 تومان فروخته می‌شد در حالی که اکنون نرخی سرگردان و بیش از 1530 تومان را تجربه می‌کند.
در حالی که برخی از کارشناسان بی‌انضباطی مالی دولت، تلاطمات سیاسی، تمایل دولت برای کسب کسری بودجه و تحریم‌های موجود را عامل بحران در بازار ارز می‌دانند، یک کارشناس اقتصادی پایین بودن نرخ سود بانکی را عامل اصلی رفتن سرمایه‌های مردم به سمت ارز و طلا می‌داند. دکتر مهدی تقوی در گفتگو با فرارو معتقد است شاخصه‌های اقتصادی در چند ماه اخیر دو چیز را به وضوح نشان می‌دهد: بلعیده شدن پول توسط بازار ارز و سکه و نادرستی سیاست‌های اقتصادی دولت.
دکتر مهدی تقوی در پاسخ به این پرسش که آیا بی‌انضباطی دولت علت اصلی وضعیت موجود در بازار ارز است، گفت: «دولت که همیشه در ایران بی‌انضباط بوده است، اما عامل اصلی وضعیت بازار ارز بی‌انضباطی مالی دولت نیست، عامل اصلی وضعیت بازار ارز این است که نرخ بهره واقعی در اقتصاد منفی است یعنی آن پنج، دوازده و هیجده درصدی که بانک‌ها به شما می‌دهند، پایین‌تر از نرخ تورم است.»
تقوی ادامه داد: «با این شرایط مردم اگر پولشان را در بانک بگذارند، بانک به آنها هجده درصد سود می‌دهد، در حالیکه نرخ تورم بیست و پنج درصد است و یعنی بازده این پولی که در بانک گذاشته می‌شود منفی هفت درصد است. در این شرایط کسی پول خود را به بانک نخواهد داد.»
وی در خصوص اینکه نقش رکود تولید در این میان چه جایگاهی دارد، گفت: «یکی از دلایل رکود تولید هم همین مساله است. در کشورهای توسعه یافته، بخش‌های تولیدی و تجاری احتیاج به منابع مالی دارند، این منابع مالی از بانک‌ها و بورس تهیه می‌شود. آماری که رسانه‌ها ارائه داده‌اند این است که چهار درصد از پس اندازهای اقتصادی به بانک‌ها می‌رود.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «وقتی بانک‌ها هم منابع نداشته باشند نخواهند تواست وام دهند. بنا‌براین تولید نمی‌تواند از بانک‌ها وام بگیرد و دومین عامل این است که یارانه‌ها هدفمند شده و حامل‌های انرژی و غیره چهار برابر شده است و هزینه تولید کننده بالا رفته است.»
تقوی افزود: «اگر در اقتصاد سیاست‌های درست اعمال می‌شد، تولید بالا می‌رفت در حالیکه روز به روز واردات بی‌رویه افزایش یافته و وزارت بازرگانی به کالاهای بی‌کیفیت اجازه ورود می‌دهد. عامل دیگر قاچاق است. همین‌هاست که باعث ضربه خوردن تولید شده است.»
وی تصریح کرد: «برخی از کارخانه‌های کشور تعطیل شده‌اند، کارخانه تولید پیکان وانت در تبریز هم قرار بود تعطیل شود و من نمی‌دانم در این شرایط دلیل آن چیست.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی در پاسخ به اینکه آیتم‌های اقتصادی کشوردر چند ماهه اخیر هشدار‌آمیز بوده‌اند و این نشانه چیست، گفت:«برخی از کارخانه‌های کشور تعطیل شده‌اند، کارخانه تولید پیکان وانت در تبریز هم قرار بود تعطیل شود و من نمی‌دانم در این شرایط دلیل آن چیست.»
این استاد دانشگه ادامه داد: «الان به خاطر اینکه یارانه‌ها را برداشته‌اند و نهادهای تولید مثل انرژی گران شده است، اقتصاد ایران دچار رکود تورمی شده است. یعنی هم هم نرخ بیکاری و هم تورم بالا می‌رود. درمان تورم رکودی این است که منحنی هزینه نهایی را پایین بیاورد تا منحی عرضه بنگاه‌‌ها پایین رود.»
وی افزود: «متاسفانه به علت نداشتن برنامه و عقلانیت در اقتصاد، این گرفتاری‌ها به وجود آمده است و اینها تابع عدم مدیریت علمی است و در صورت تداوم این شرایط اقتصاد به وضعیت ناگوارتری خواهد رسید.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا در این شرایط خرید طلا یک واکنش صحیح اقتصادی است، گفت: «فردی که در شرایط کنونی طلا می‌خرد عاقل است. وقتی نرخ سود در بانک‌ها منفی است، بورس وضعش خراب است، مسکن هم همین‌طور و بانک‌ها پول مردم را جمع نمیکنند و یا زیان‌ده هستند طبیعی است که افراد به سوی بازاری بروند که بازده مثبت داشته باشد.»
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی ادامه داد: «متاسفانه در شرایط کنونی همه سفته باز شده‌اند، شما می‌توانید بروید، یک عده را در صف طلا بخوابانید و کلی سود از آنجا به دست آورید. در بازار ارز هم همین‌طور و این کار چیزی به تولید کشور نمی‌افزاید. کم کم همین مانده است که کارمندهای دولت استعفا دهند و من و شما هم استعفا دهیم و شب‌ها در صف طلا بخوابیم. حقوقی که به همه کارکنان داده می شود قراضه است. اگر در صف سکه و ارز بایستیم، سود به مراتب بیشتری دارد.»
تقوی در پایان گفت: «آن عده‌ای که طلا می‌خرند دیدشان کوتاه مدت است، ممکن است یک سال این وضع ادامه پیدا کند و سود آور باشد، اما دود لطمه‌ای که به اقتصاد می‌زند به چشم خودشان هم خواهد رفت، مگر اینکه این پول‌ها را بردارند و مهاجرت کنند و الا اگر قرار باشد بمانند وضع شان خراب‌تر خواهد شد.»
