در جریان مراسم درگذشت پاپ فرانسیس که نزدیک به یک هفته ادامه داشت، فرش‌های ایرانی طبق سنتی چندصد ساله مورد استفاده قرار گرفتند.
فرارو- چند روز گذشته تابوت چوبی ساده پاپ فرانسیس در کلیسای سنت پیتر، در میان دریایی از گل‌ها قرار داشت. طرح پیچیده فرشی که در زیر پای او گسترده شده بود، با رنگ‌های سرخ، نیلی و نارنجی، به هیچ‌وجه از سنت‌های هنری ایتالیا الهام نگرفته بود. این فرش پرنقش‌و‌نگار، که دومین مورد از سه فرش استفاده‌شده در مراسم تشییع پاپ بود، از شمال‌غرب ایران آمده است.
به گزارش فرارو به نقل از آرت نیوزپیپر، استفاده از فرش‌های ایرانی در مراسم تشییع پاپ شاید برای کسانی که از تاریخچه طولانی حضور فرش‌های جهان اسلام در آیین‌های مسیحی بی‌خبرند انتخابی غیرمنتظره به نظر برسد. با قرار دادن فرش‌های ایرانی زیر تابوت پاپ فرانسیس در نمازخانه خصوصی او، سپس در کلیسای سنت پیتر و بعد در مراسم تشییع او در میدان سنت پیتر در ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ (۲۶ آوریل ۲۰۲۴)، کلیسای کاتولیک تداوم سنتی را نشان داد که بیش از ششصد سال قدمت دارد. اما چگونه ممکن است زبان بصری فرش‌ها، که نه ایتالیایی هستند و نه ریشه در سنت مسیحی دارند، به نماد زمین مقدس در آیین‌های متبرک کاتولیک تبدیل شده باشد؟
از اواخر قرن چهاردهم میلادی به بعد، فرش‌های وارداتی از آناتولی (و بعدها از شام، مصر و ایران) گران‌قیمت‌ترین کفپوش‌هایی بودند که می‌شد خرید. جایگاه ویژه این فرش‌ها در نقاشی‌های مذهبی به‌وضوح دیده می‌شود، جایی که اغلب زیر پای مریم مقدس یا دیگر شخصیت‌های مهم مسیحی نقش بسته‌اند. یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌ها، تابلوی «ازدواج مریم مقدس» اثر نیکولو دی بوناکورسو است که حدود سال ۱۳۸۰ میلادی در سیِنا کشیده شده است. در این تابلو، یک فرش چشم‌نواز با طرح حیوانات روبروی هم، محدوده متبرکی را مشخص می‌کند که در آن، مریم و یوسف نجار ازدواج می‌کنند (به باور مسیحیان، این ازدواج پس از تولد حضرت عیسی (ع) صورت گرفته است). فرشی بسیار شبیه فرش موجود در نقاشی که اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود، در دهه ۱۹۹۰ کشف شد و به احتمال زیاد محصول قلمرو غربی امپراتوری ایلخانی بوده است.
آندرئا دل وروکیو نیز در سال ۱۴۸۶ از یک فرش آناتولی در تابلوی خود با عنوان «مدونای میدان» (Madonna of the Piazza) استفاده کرد که در آن، مریم و کودک در کنار یحیی تعمیددهنده و اسقف دوناتو دِ مدیچی به تصویر کشیده شده‌اند. این فرش که طرحی عثمانی دارد و نمونه‌های مشابه بسیاری از آن باقی مانده، فضایی متمایز را ایجاد می‌کند که مریم مقدس در آن آرام گرفته است. نزدیکی نسبی دو شخصیت دیگر به مریم و کودک، با قرارگیری آن‌ها روی فرش نشان داده شده است. در حالی که یحیی تعمیددهنده تمام پایش را روی حاشیه فرش گذاشته، دوناتو دِ مدیچی تنها با نوک یک انگشت به این محدوده وارد شده است.
در قرن شانزدهم، فرش‌های سرزمین‌های اسلامی به تعداد بیشتری به اروپا رسیدند؛ برخی به عنوان کالای تجاری، برخی به سفارش مستقیم خریداران و در مواردی، بهترین نمونه‌ها به عنوان هدایای دیپلماتیک. در این قرن، فرش‌های عثمانی بر بازار مسلط بودند، اما در قرن هفدهم، فرش‌های ایران صفوی و بعدها هند گورکانی نیز به این بازار پیوستند. استفاده از فرش به عنوان هدیه دیپلماتیک تا امروز ادامه دارد. در سال ۲۰۱۶، وقتی حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، با پاپ فرانسیس در واتیکان دیدار کرد، یک فرش کوچک بافته‌شده در قم را به عنوان هدیه به پاپ تقدیم کرد.
سه فرشی که در مراسم تشییع پاپ فرانسیس دیده شد، کارکردی مشابه فرش‌های موجود در نقاشی‌ها داشتند. آن‌ها محدوده مقدسی را مشخص می‌کنند که پاپ را از اطرافیان و بازدیدکنندگان جدا می‌سازد. در فضای خصوصی‌تر نمازخانه، دو محافظ سوئیسی در دو طرف تابوت، روی حاشیه فرش ایستاده بودند -صحنه‌ای که یادآور نحوه قرارگیری یحیی تعمیددهنده در تابلوی وروکیو است. در کلیسای سنت پیتر، برای مراسم عمومی، محدوده متبرک با نرده‌هایی تقویت شده بود.
فرش ایرانی دیگری نیز زیر تابوت پاپ فرانسیس در مراسم ختم او در میدان سنت پیتر گسترده شد. این فرش، یک «فرش هریس» بود که آن هم از شمال‌غرب ایران آمده و ظاهراً در دو مراسم تشییع قبلی پاپ‌ها نیز استفاده شده بود: برای پاپ ژان پل دوم در سال ۲۰۰۵ و پاپ بندیکت شانزدهم در سال ۲۰۲۳.
تغییراتی که پاپ فرانسیس در اواخر سال ۲۰۲۴ اعمال کرد، بسیاری از تشریفات مراسم تشییع پاپ‌های قبلی، مثل قرار دادن پیکر در ارتفاع در کلیسای سنت پیتر و سه تابوت مختلف از جنس سرو، سرب و بلوط، را حذف کرد. با این حال، حضور پررنگ فرش‌های ایرانی معنای ویژه‌ای دارد.
