فضای سیاسی ـ امنیتی سوریه و آینده نامعلوم آن در سایه رقابت‌های ژئوپلیتیکی میان کنشگران قدیم و ظهور اسرائیل به‌عنوان یک بازیگر جدید، شکل و الگوی منازعات احتمالی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. تلاش ترکیه برای احداث پایگاه‌های نظامی در استان حمص در سایه تشکیک و نگرانی‌های اسرائیل نیز به نیات آنکارا اشاره دارد. به ادعای گروهی از ناظران تشدید تنش بین اسرائیل و ترکیه را می‌توان به مثابه فصل جدیدی از سلسله فصول منازعات ژئوپلیتیکی میان کنشگران جدید و قدیم در معادلات سیاسی لوانت تعبیر کرد.
بسیاری از تحلیل‌گران و کارشناسان مسائل جهان عرب، در روز‌های نخست سوریه پسا اسد چنین تصور می‌کردند که تشکیل حکومت جدید می‌تواند ضمن پر کردن خلأ‌های امنیتی موجود در کشور، سوریه را به یک کنشگر تاثیرگذار در منطقه لوانت تبدیل نماید. دیری نگذشت که این سناریوی محتمل بیشتر به یک رویای شبه‌محال مبدل گشت.
به گزارش اعتماد، حکومت جدید حاکم بر دمشق با چالش‌های در هم تنیده سیاسی-امنیتی و اقتصادی و اجتماعی مواجه است که اغلب آنها میراث به جای مانده از ترسیم مرز‌های سایکس-پیکو و معاهدات بعد از آن و درنهایت استعمار فرانسه است؛ دگردیسی دولت-ملت در سوریه متاثر از یک دگردیسی ناقص است و این مساله یکی از علل و عوامل اصلی ساختار سیاسی استبدادی توام با منازعات قومی-فرقه‌ای از دوران پسا استقلال تاکنون می‌باشد.
در جریان جنگ داخلی سوریه تا سرنگونی حکومت اسد، ترکیه یکی از اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین بازیگر منطقه در تحولات سیاسی این کشور بود. نخبگان آنکارا امید داشتند که سوریه پسااسد بستر و شرایط جدیدی را برای تکمیل نفوذ فزاینده ترکیه فراهم می‌کند، اما تنها چند ساعت از سقوط حکومت اسد نگذشته بود که اسراییل به عنوان یک بازیگر جدید وارد عرصه منازعات در سوریه شد. اسراییل با تصرف بخشی از خاک سوریه و هدف قرار دادن تاسیسات و زیرساخت‌های نظامی به جای مانده از حکومت جدید، عملا ترکیه را به چالش کشید.
خبرگزاری العربی در گزارشی بیشتر در تلاش بود تا صحت و سقم ادعای احداث پایگاه نظامی ترکیه در سوریه را مورد آزمون و خطا قرار دهد. این رسانه به سلسله مذاکرات میان حکومت جدید سوریه با ترکیه اشاره کرد که از دسامبر سال گذشته آغاز شده بود. هدف از این مذاکرات و مباحثات دستیابی به یک توافق نظامی و امنیتی جامع میان دمشق و آنکارا بود که به موجب آن حکومت جدید سوریه مسوولیت حفاظت از حریم هوایی کشور و نوسازی ارتش جدید سوریه را به ترکیه واگذار خواهد کرد. همچنین آنکارا متعهد شد که در مبارزه با داعش از حکومت سوریه پشتیبانی نماید.
این خبرگزاری همچنین افزود که در خلال هفته‌های گذشته هیات‌های نظامی ترکیه از فرودگاه‌های نظامی تدمر (پالمیرا) و T-۴ (طیاس) در شرق استان حمص بازدید کردند. این دو فرودگاه نظامی مزبور در مرکز سوریه واقع شدند و می‌توانند نقش لجستیکی را در آینده‌ای نه چندان دور برای تقویت حضور نظامی ترکیه در استان‌های طرطوس و لاذقیه که بر ساحل مدیترانه اشراف دارند را بازی نمایند و چه بسا فرارتر از آن، احداث پایگاه نظامی ترکیه در حمص مقدمه را برای نفوذ تدریجی آنکارا در لبنان را فراهم نماید.
فضای سیاسی-امنیتی سوریه و آینده نامعلوم آن در سایه رقابت‌های ژئوپلیتیکی میان کنشگران قدیم و ظهور اسراییل به عنوان یک بازیگر جدید، شکل و الگوی منازعات احتمالی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
روزنامه الشرق الاوسط نیز به نوبه خود به تلاش ترکیه برای احداث پایگاه‌های نظامی در استان حمص در سایه تشکیک و نگرانی‌های اسراییل به نیات آنکارا اشاره کرده است.
این نشریه همچنین به نقل از مقامات ترکیه‌ای افزود که توافق‌هایی میان ترکیه و سوریه برای احداث خطوط ریلی و جاده‌ای به امضا رسیده است. در کنار نفوذ فزاینده آنکارا در سوریه، چنین استنباط می‌شود که این کشور به عنوان دومین عضو قدرتمند ناتو در تلاش است تا در صورت خروج نیرو‌های نظامی امریکایی از سوریه، خلأ واشنگتن را در سوریه پر نماید. حضور نظامی ایالات‌متحده در سوریه و همکاری با شبه نظامیان نیرو‌های دموکراتیک سوریه (SDF) بیشتر منوط به خطر بازگشت احتمالی داعش در این کشور می‌باشد.
از این رو، ترکیه در تلاش است تا با احداث پایگاه‌های نظامی در مرکز سوریه علاوه بر تقویت و تثبیت نفوذ سیاسی-نظامی فزاینده خود، در مبارزه با داعش به جای واشنگتن و متحدان محلی آن ایفای نقش نماید. اما این همه داستان نیست بلکه مقدمه‌ای برای آغاز یک سلسله منازعات ژئوپلیتیکی بی‌پایان در منطقه لوانت است. اسراییل که به عنوان یک بازیگر اصلی در سوریه پسا اسد ظهور کرده است، نفوذ ترکیه در سوریه و نزدیکی نخبگان جدید این کشور به آنکار را خطری بسیار جدی برای جایگاه ژئوپلیتیکی خود در منطقه لوانت تعبیر می‌کند و مقامات اسراییلی بار‌ها به این مساله اذعان کردند.
خبرگزاری الجزیره از زبان مقامات امنیتی اسراییل مدعی شد که احداث پایگاه نظامی ترکیه در سوریه به مثابه یک خطر جدی برای امنیت اسراییل به شمار می‌رود که آزادی عمل آن را در سوریه با چالش مواجه خواهد کرد. اوهاد طال، عضو فراکسیون روابط خارجی و دفاع در کنیست اسراییل نسبت به نفوذ فزاینده ترکیه در سوریه ابزار نگرانی کرد و خواستار تقویت روابط دیپلماتیک اسراییل با یونان و قبرس و اقناع امریکا برای فشار بیشتر به آنکارا شد.
او همچنین در صفحه رسمی خود در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) خواستار تعطیلی سفارت ترکیه در تل‌آویو شد. اسراییل در اقدامی پیشدستانه سه فرودگاه احتمالی (فرودگاه‌های حماه، T-۴ و تدمر) را که احتمال می‌رفت به یک پایگاه نظامی دایم برای ترکیه تبدیل شوند در جریان یک رشته حملات هوایی مورد هدف قرار داد.
این اقدام تهاجمی و در عین حال بازدارنده اسراییل در برابر ترکیه با هدف جلوگیری از استقرار سامانه‌های پدافند هوایی و پهباد‌های نظامی در پایگاه‌های مزبور انجام گرفت. در صورت تقویت حضور نظامی ترکیه در سوریه، برتری هوایی اسراییل در برابر سوریه با چالش روبه‌رو می‌شد و حریم هوایی این کشور دیگر برای جنگنده‌های اسراییلی امن نخواهد بود.
از سوی دیگر، مقامات ترکیه نیز به نوبه خود به واشنگتن اعلام کردند که هدف از احداث پایگاه‌های نظام در سوریه مبارزه با تروریسم و کمک به ثبات و امنیت در این کشور است و هیچ برنامه‌ای برای مقابله با اسراییل در دستور کار نیست. مقامات تل‌آویو نیز تا حد زیادی جنگ و رویارویی نظامی مستقیم میان ترکیه و اسراییل در سوریه را احتمالی بعید می‌دانند؛ زیرا ترکیه یکی از اعضای ناتو است و این سازمان علاقه‌ای به دشمنی با اسراییل ندارد.
مساله‌ای که بیش از همه چیز مقامات اسراییلی را نگران کرده این است که ترکیه از پایگاه‌های نظامی خود در سوریه در صورت تنش‌های احتمالی آتی میان تل‌آویو و آنکارا به عنوان برگ برنده علیه اسراییل استفاده نماید و نفوذ ژئوپلیتیکی اسراییل را در سوریه و لبنان به چالش بکشد.
به ادعای گروهی از ناظران تشدید تنش بین اسراییل و ترکیه را می‌توان به مثابه فصل جدیدی از سلسله فصول منازعات ژئوپلیتیکی میان کنشگران جدید و قدیم در معادلات سیاسی لوانت تعبیر کرد. بعد از سقوط حکومت اسد، برخی از بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای درگیر در سوریه جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار از دست دادند یا دستکم به حاشیه رفتند.
این مساله فرصت ممتازی را برای ترکیه و قطر به عنوان دو کنشگر اصلی در سوریه اعطا کرد تا نفوذ خود را در این کشور تثبیت کنند. آنکارا، سوریه را دروازه لوانت می‌داند که می‌تواند مقدمه نفوذ این کشور در لبنان و تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی در مدیترانه شود. دوحه نیز سوریه را یکی از قطب‌های اصلی لجستیک انرژی و مسیری آسان برای دسترسی به بازار‌های انرژی اروپا به ویژه در حوزه گاز مایع ال ان جی می‌داند.
روسیه نیز به عنوان بازیگرِ قدیمِ جدید در تلاش است تا روابط دیپلماتیک خود را به تدریج با حکومت جدید سوریه تقویت نماید تا از این طریق حضور و نفوذ نظامی خود را بر پایگاه هوایی حمیمیم و بندر طرطوس تثبیت نماید. در مقابل، اسراییل در دوران سوریه پسااسد به یکی از بازیگران اصلی در سوریه تبدیل شده که کنشگری خود را با حملات هوایی به زیرساخت‌ها و تجهیزات نظامی به جای مانده از حکومت سابق آغاز کرد تا از این طریق در برابر دشمنان احتمالی خود در آینده بازدارندگی ایجاد نماید و مناسبات سیاسی لوانت را به سود خود رقم بزند.
حمایت اسراییل از دروزی‌های سوریه و تلاش برای اقناع امریکا به تن دادن حضور نظامی محدود روسیه در ساحل سوریه (طرطوس و لاذقیه) حاکی از آن است که تل‌آویو نفوذ آنکارا و دوحه در سوریه و بر نخبگان این کشور را خطری جدی برای جایگاه ژئوپلیتیکی خود در لوانت می‌داند.
