یکی از کنشگران میراث فرهنگی قزوین، گفت: گراند هتل یکی از نماد‌های خاطره انگیز برای شهروندان قزوینی است؛ یک اثر با اهمیت و ارزشمند که برای این شهر و حتی کشور محسوب می‌شود.
گراند هتل، نخستین هتل به سبک مدرن و اروپایی، بنایی که در اواخر دوره قاجار در قزوین ساخته شد و امروز در متروکه‌ترین حالت ممکن هنوز پابرجا ایستاده و گویی منتظر احیا دوباره و بازگشتن به شکوه و عظمت دوران گذشته خود است.
به گزارش ایرنا، سال‌های زیادی قزوین شاهد عبور تجار، بازرگانان و مسافران از سراسر کشور و یا خارج از کشور بوده و به همین دلیل هم کاروان سرا‌ها و میهمان سرا‌های بسیاری در جای جای این شهر ساخته شد.
بعد از ساخت میهمانخانه بزرگ قزوین، هتل مدرنی در میانه شهر یعنی در خیابان پیغمبریه توسط ارباب برزو شاهپور مهرشاهی ساخته شد، هتلی که میزبان میهمان‌های بسیار مهمی از سراسر کشور و همچنین محلی برای اتفاقات تاریخی کشور شد.
این هتل بزرگ و مجلل میهمان‌های بسیار زیادی را در دل خود جای داد و همچنین با آن رستوران خاطره انگیز خود و سینمایی که در کنار این بنا ساخته شد، خاطرات بسیار دلنشینی را برای مردم قزوین و سایر شهر‌های کشور از خود به یادگار باقی گذاشته است.
قزوین در دوره قاجار موقعیت مناسبی برای کار و تجارت داشته و تاجران از شهر‌های مختلف به این شهر می‌آمدند و در همین زمان، یعنی در اواخر دوران قاجار (۱۲۹۹ شمسی) ارباب بروز شروع به ساخت بنای گراند هتل قزوین می‌کند و زمانی که قزوین پایتخت بود یعنی در دوره صفویه یک بخشی از دولتخانه صفوی از این مجموعه جدا می‌افتد و بخش‌هایی دیگر هم به افراد حقیقی به فروش می‌رسد و ارباب بروز این بخش از زمین دولتخانه را خریداری می‌کند و در شرق خیابان پیغمبریه و در زمینی به مساحت سه هزار متر مربع بنای گراند هتل را می‌گذارد.
این بنا از سمت خیابان ۲ طبقه و از سمت حیاط سه طبقه است و معماری باشکوه آن برای هر بیننده‌ای خیره کننده و بی نظیر به نظر می‌رسد، در‌ها و پنجره‌های چوبی، شیشه‌های رنگی، بالکن و اتاق‌های طاق دار و آجرکاری تزیینی داخل بنا، یادآور معماری خانه‌های ایرانی است و فضای بی نظیری را در دل یک شهر به وجود آورده بود.
گراند هتل به عنوان یک هتل مدرن با ۳۰ اتاق و عمارتی بی نظیر سال‌ها میزبان میهمان‌های بسیاری بوده که با تغییر حکومت قاجار به پهلوی ارباب برزو برای رسیدگی بیشتر به این بنا به فکر تامین برق محدوده خیابان پیغمبریه و بنای گراند هتل می‌افتد، از این در سال ۱۳۰۷ نخستین شرکت برق قزوین در انتهای کوچه‌ای در خیابان پیغمبریه و روبروی گراند هتل تاسیس می‌شود و مردم از همان زمان تا الان این کوچه را به اسم چراغ برق می‌شناسند که در حال حاضر به یک پارک محلی تغییر یافته است.
همچنین ارباب برزو در سال ۱۳۰۹ با خرید یک دستگاه آپارات سینما در فضای باز گراند هتل شروع به اکران فیلم می‌کند و نخستین سالن سینما را در سال ۱۳۱۱ در خیابان پیغمبریه و در کنار گراند هتل به نام سینما شاپور راه اندازی می‌کند، سالن سینما ۵۰۰ تا ۷۰۰ نفر ظرفیت تماشاچی داشته است.
سال ۱۳۵۵ سالن سینما گراندهتل که به سینما ایران تغیر نام داده بود، دچار آتش سوزی و از همان زمان این سینما دیگر تعطیل می‌شود و با درگذشت ارباب بروز، هتل رو به افول رفته شکل مسافرخانه پیدا می‌کند و چند سالی نیز جسته و گریخته به کار خود ادامه می‌دهد، اما تا پایان دهه ۶۰ دیگر جز بنایی متروکه چیزی از این بنا باقی نمی‌ماند.
سال ۸۴ گراند هتل قزوین در فهرست آثار ملی کشور ثبت می‌شود و سازمان میراث فرهنگی قزوین این بنا را از وراث خریداری می‌کند و با دیوارکشی‌های کاذب دور تا دور این بنا پوشانده می‌شود، سال‌ها این بنا با در و پنجره‌های چوبی شکسته شده و حالت متروکه، در گوشه‌ای به نظاره شهر نشسته است.
میرعلی اصغر میر عبدالعظیمی صاحب اولین اغذیه فروشی قزوین به نام اغذیه شکوفه که درست روبروی گراند هتل قزوین و در جنب کوچه برق قرار داشت، از حال و هوای گراند هتل در زمان اوج و شکوه این بنا، می‌گوید: تجار و بازرگانان همواره به این هتل رفت و آمد داشتند و زمانی که این هتل در قزوین فعال بود خیابان پیغمبریه پر از اتوبوس‌های ایرانی و رفت و آمد گردشگران خارجی و ایرانی بود.
وی ادامه می‌دهد: سینما و رستوران این هتل مکانی برای تفریح، نه فقط برای قزوینی‌ها بلکه تمام مردم از سراسر ایران بود که شادی و نشاطی را برای این شهر به ارمغان آورده بود.
میرعبدالعظیمی با یادآوری خاطرات گذشته، می‌گوید: در و دیوار این بنا خاطرات و اتفاقت بسیاری را به خود دیده و در دل خود جای داده، تا جایی که زمانی پناه مسافران، گردشگران و میهمان‌ها مهم کشور و زمانی هم پناهگاه جنگ زدگان جنگ جهانی دوم بود.
این اغذیه فروش قدیمی شهر قزوین خاطرنشان کرد: گراند هتل یک اثر باستانی و تاریخی مهم است و همتای آن در ایران وجود ندارد و حالا که ۴۵ سال از تعطیلی و افول این بنا می‌گذرد به نظرم وقت آن رسیده تا با یک مرمت اصولی این بنا دوباره به رونق و شکوه گذشته خود بازگردد.
سعید زارع‌پور، یکی از کنشگران میراث فرهنگی قزوین در خصوص آخرین وضعیت واگذاری این بنای تاریخی برای مرمت و احیا، اظهار می‌کند: بنای گراند هتل در ۲ مرحله به گفته علیرضا خزایلی، مدیر کل سابق میراث فرهنگی و گردشگری این استان برای مرمت به بخش خصوصی واگذار شد، اما هر بار این واگذاری‌ها با مشکل همراه بوده و تا به امروز که گویا یک سرمایه گذار، مرمت این بنا را آغاز کرده است.
وی ادامه داد: گراند هتل یکی از نماد‌های خاطره انگیز برای شهروندان قزوینی است، یک اثر با اهمیت و ارزشمند که برای این شهر و حتی کشور محسوب می‌شود، اما حصار‌هایی دور تا دور محوطه این بنا کشیده شده که از داخل خیابان و دولتخانه به هیچ وجه نمی‌شود آن را مشاهده کرد که در داخل این بنا و چگونگی مرمت آن چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است.
زارع پور بیان کرد: طی چند وقت اخیر تصاویری از قسمت‌های این بنا در رسانه‌ها منتشر شد که نشان از گودبرداری‌هایی در محوطه این بنا دارد و تصاویر دیگری نیز از نصب تیرآهن‌هایی در این محوطه حکایت دارد، همچنین شواهد نشان می‌دهد که پایه‌های چوبی بالکن قدیمی گراند هتل در مرمت از این بنا حذف شده و طبیعتا بالکن نیز به احتمال زیاد از بین رفته است که این موضوعات به نگرانی‌هایی دامن زده، بایستی بدانیم در دل این بنا چه اتفاقاتی در حال شکل گیری است.
وی افزود: امروز افکار عمومی در خصوص مرمت این بنای تاریخی ارزشمند قانع نیست که آیا گراند هتل قرار است به صورت اصولی مورد بازسازی قرار گیرد و یا سازه‌ای الحاقی به آن افزوده شود؟ اینها سوال‌هایی است که همچنان بدون پاسخ مانده و هیچ مسوولی هم به صورت شفاف پاسخگو آن نیست.
این فعال میراث فرهنگی می‌گوید: بنای گراند هتل برای مردم و فعالان میراث فرهنگی اهمیت بسیار بالایی دارد، چرا که مردم قزوین با این بنا خاطرات بسیار زیادی دارند، اگر قرار است مرمتی هم صورت گیرد نباید به بافت تاریخی آن آسیبی وارد شود و از طرفی بی توجهی به این بنا دل هر قزوینی را به درد آورده، چرا مردم و مسافران نباید به این بنا با این پیشینه تاریخی دسترسی داشته باشند و سالیان سال گراند هتل قزوین باید در چنین وضعیتی بدی به سر ببرد.
سمیه مراقی، کارشناس مرمت بنا‌های تاریخی قزوین نیز در خصوص احیا و مرمت این بنای تاریخی، اظهار کرد: مشکلی که در خصوص مرمت این اثر تاریخی قزوین وجود دارد این است که در خصوص وضعیت دولتخانه صفوی مطالعات پیوسته باستان شناسی به صورت ویژه صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: طرح واگذاری این بنا به سرمایه گذار توسط صندوق احیا صورت گرفته است که متاسفانه کاوش‌های یکپارچه‌ای در زمینه بنا‌های دولتخانه انجام نشده و سازمان میراث فرهنگی قزوین بدون اینکه مطالعات یکپارچه انجام دهد، طرح‌های موردی برای مرمت بنا‌ها را پیش می‌برد که این کار بسیار غیرکارشناسی است.
مراقی تصریح کرد: به نظر می‌رسد بخشی از حیات دولتخانه و گاراژ اقتصاد به بنای گراند هتل برای ساخت و ساز جدید مجموعه واگذار شده و همچنین در مرمت این بنا ممکن است که بالکن چوبی این بنا تخریب شده باشد و ما دقیقا نمی‌دانیم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است، شاید این بالکن برداشته شده باشد و دوباره با مصالح پایدارتری ساخته شود.
کارشناس مرمت بنا‌های تاریخی قزوین خاطرنشان کرد: مهمترین اصل در رعایت مرمت این بنا موضوع حفظ اصالت این بنای تاریخی است و نباید صرفا با دید اقتصادی مرمت این بنای ارزشمند انجام شود، چرا که این بنا یک ظرفیتی دارد و اگر خارج از ظرفیت آن اقداماتی صورت گیرد، سرمایه گذار را وادار می‌کند که اقداماتی انجام دهد که با اصالت بنا در تضاد باشد.
برای اطلاع از آخرین وضعیت واگذاری گراند هتل به سرمایه گذار و پیمانکار، بعد از پیگیری و چندین مرتبه تماس با مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی استان قزوین، وی حاضر به گفت‌و‌گو و ارایه توضیحات در این زمینه نشد و همچنان سوال‌های بسیاری در خصوص سرانجام این بنا برای عموم مردم و فعالان فرهنگی باقی مانده است.
به نظر می‌رسد برای این عمارت باشکوه و سالخورده‌ای که سال‌ها در سکوت و با چهره‌ای غبار گرفته، رفت و آمد آدم‌ها و تغییرات و اتفاقات تاریخی را در شلوغ‌ترین خیابان قزوین مشاهده کرده، باید فکری اساسی و اقداماتی اصولی انجام شود، اما نباید این موضوع را هم فراموش کرد که سیاست گذاری‌های گردشگری در قزوین در خصوص مرمت بنا‌های تاریخی نیاز به تغییراتی دارد تا سرنوشت گراند هتل بعد از مرمت، همانند وضعیت امروز برخی بنا‌ها از جمله سعدالسلطنه که غباری از سکوت و خاموشی را به خود گرفته را تجربه کند.
این بنا بایستی به عنوان یک ظرفیت غنی برای افزایش میزان مشارکت اجتماعی و اقتصادی شهروندان و نیز گردشگری استان به نحو مطلوب مورد استفاده قرار گیرد تا شاهد افزایش هویت و احساس تعلق خاطر شهروندان قزوینی در این شهر نیز باشیم.
