
همزمان با تداوم درگیریها در سوریه، اسرائیل احتمالا برای تقابلات بیشتر با حکومت جدید این کشور، در حال برنامهریزی است.
فرارو- "سِت فرانتزمن"، تحلیلگر بنیاد دفاع از دموکراسی ها.
به گزارش فرارو به نقل از نشنال اینترست؛ اسرائیل به نحو روزافزونی متمرکز بر تحولات سوریه است. در طی ماههای گذشته، مقامهای اسرائیلی با دقت، تغییرات در دمشق و جنوب سوریه (که در مجاورت اسرائیل واقع شده) را رصد کردهاند. در اواخر ماه فوریه گذشته، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت که این رژیم خواستار غیرنظامیسازی جنوب سوریه و به طور خاص استانهای قنیطره، درعا و السویدا، از نیروهای دولت جدید این کشور است.
اضافه بر این ها، نتانیاهو در موضع گیری گفته است که اسرائیل هیچ تهدیدی را علیه جامعه دروزیهای سوریه که در جنوب این کشور سکونت دارند، نخواهد پذیرفت. در راستای همین سیاست، ایال زمیر، فرمانده جدید ارتش اسرائیل در تاریخ نهم ماه مارس سال جاری میلادی، از بلندیهای جولان بازدید کرد. ایال زمیر پنجم مارس، جای هرتزی هالُوی فرمانده سابق ارتش اسرائیل را گرفت. زمیر با شماری از چالشهای پیچیده و چندبعدی رو به رو است. این وظیفه اوست تا بار دیگر اعتماد عمومی در فلسطین اشغالی را به نسبت به ارتش اسرائیل (پس از عملیات هتفم اکتبر سال ۲۰۲۳ که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی و به اسارت گرفتهشدن ۲۴۰ نفر دیگر شد) احیا کند.
با این حال، بازدید وی از مناطق شمالی اراضی اشغالی نشان میدهد او تا چه اندازه بر این منطقه و به طور خاص سوریه متمرکز شده است. زمیر با فرمانده یگانی از ارتش اسرائیل که مسوول نظارت بر مرزهای بلندیهای جولان با سوریه است نیز دیدار کرده است. بازدید از پُستهای نظامی مختلفِ همجوار با سوریه، از دیگر اقدامات زمیر تنها اندکی پس از به عهده گرفتن کرسی فرماندهی ارتش اسرائیل بوده است. اسرائیل از زمان سقوط بشار اسد در ماه دسامبر گذشته، در خاک سوریه پیشرویهایی داشته و به دنبال ایجاد منطقه حائل بوده است.
اسرائیل پس از سقوط بشار اسد حملات گستردهای را به زیرساختهای نظامی سوریه انجام داد. در این چهارچوب، شمار زیادی از فرودگاههای نظامی و هلی کوپترهای ارتش سوریه نابود شدند. در اواخر ماه فوریه و اوایل مارس سال جاری میلادی نیز شاهد تغییرات قابل توجهی در رویکرد اسرائیل به سوریه بودهایم. وزارت خارجه اسرائیل در حساب کابری شبکه اجتماعی خود تصویری از رئیس جمهور جدید سوریه احمد الشرع قرار داد. این وزارتخانه در پیام خود نوشته است: "جهادیهای کت و شلواری، همچنان جهادی هستند. کشتارها در سوریه این مساله را اثبات میکند".
این موضع وزارت خارجه اسرائیل در بحبوحه کشتارهای شهر لاذقیه سوریه ایراد شده است. در نتیجه این کشتارها شمار قابل توجهی از افراد غیرنظامی جان خود را از دست دادهاند. نیروهای وابسته به دولت جدید سوریه به بهانه مقابله با نیروهای وفادار با بشار اسد، به استانهای ساحلی سوریه حمله کردهاند و غیرنظامیان زیادی را به قتل رساندهاند. لاذقیه محل زندگی شمار زیادی از جامعه اقلیت علویان سوریه است. افرادی که بنیان اصلی وفاداری به نظام سیاسی سابق سوریه را تشکیل میدهند.
در واقعیت، کشتارهای اخیر در سوریه و به طور خاص در لاذقیه، چندان برای اسرائیل مهم نیستند. با این حال، مقامهای اسرائیلی هشدار دادهاند که دمشق نباید رفتار مشابهی را در رابطه با کُردها و دروزیهای سوریه انجام دهد. مقامهای ارشد اسرائیلی تاکید کردهاند که اسرائیل از اقلیت دروزی در مناطق همجوار با خود حمایت میکند و دیگر اقلیتهای قومی نظیر کُردها نیز باید مصون از کشتارهای تحریر الشام باشند.
اسرائیل اکنون به صرات پالسهای هشدار جدی را به احمد الشرع و هیات تحریر الشام ارسال میکند. تحریر الشام گروه اصلی است که مسوول ساقط کردن نظام سیاسی سابق سوریه بوده است. احمد الشرع رایزنیهای گستردهای را با بازیگران منطقهای و فرامنطقهای انجام داده با این حال، همگان در مواجهه با وی و سوریه جدید، محتاط هستند.
موضع اخیر اسرائیل مبنی بر اینکه نیروهای دولت جدید سوریه نباید وارد جنوب این کشور شوند، یک چالش بالقوه را برای رئیس جمهور جدید سوریه تداعی میکند و در عین حال، این پیام را نیز مخابره میکند که اسرائیل مایل است تا رویکردهای تهاجمیتری را نیز در دستورکار داشته باشد. اسرائیل در طی سالهای گذشته حملات مختلفی را به خاک سوریه انجام داده که اغلب آنها مخفی بودهاند با این حال، در وضعیت کنونی تا حد زیادی شرایط تغییر کرده است.
در جریان جنگ داخلی سوریه، ارتش اسرائیل اغلب مدعی حمله به مواضع ایران در خاک سوریه بود. شدت و میزان این حملات پس از سال ۲۰۱۵ که گفته شده ایران به دنبال کسب جای پای بیشتر در سوریه بوده، افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. اسرائیل این عملیاتها را "کارزاری میان جنگ ها" توصیف میکرد.
زمانی که حکومت بشار اسد سقوط کرد، اینطور به نظر میرسید که این مساله یک خبر خوش برای اسرائیل است. نظام سیاسی سابق سوریه امکانات مختلفی را در اختیار ایران قرار میداد تا پیوندهایش با حزب الله لبنان را تقویت کند. اسد صرفا به ایران نزدیک نبود بلکه میزبان طیفی از گروههای شبه نظامی فلسطینی نظیر جهاد اسلامی فلسطین هم بود. گروهی که در جریان عملیات هفتم اکتبر نقش آفرینی محوری داشت. با این حال، پس از سقوط نظام سیاسی سابق سوریه، شرایط در این کشور تغییر کرد و اسرائیل هم نتوانست پیوندهای نزدیکی با دولت جدید برقرار کند و البته که پایگاههای نظامی سوریه در اقصی نقاط این کشور از جمله جنوب سوریه را هدف قرار داد.
در شرایط فعلی، درخواست اسرائیل مبنی بر اینکه جنوب سوریه باید نظامیزدایی شود، به احتمال زیاد با مخالفتی از سوی دولت جدید این کشور رو به رو نخواهد شد. نیروهای امنیتی دولت احمد الشرع، سلاحهای سبک و وسایل نقلیه سادهای در اختیار دارند. از این رو، باید اذعان کنیم که وی یک ارتش مجهز در اختیار ندارد. فاجعه اخیر در لاذقیه نشان میدهد که تا چه اندازه وی از عدم کنترل بر نیروهای امنیتی خود رنج میبرد.
برخی از افرادی که از دولت جدید سوریه حمایت میکنند، در حقیقت همان شورشیان سابق جنوب سوریه هستند. برخی از این گروهها حمایتهای زیادی را از ناحیه اردن و اسرائیل در بحبوحه جنگ داخلی سوریه دریافت میکردند. از این رو، آنها حداقل در شرایط فعلی به احتمال زیاد، رویکردهای منعطفی را در رابطه با سیاستهای جدید اسرائیل در پیش خواهند گرفت.
با این همه، سوالات بیشتری مطرح میشوند. آیا اسرائیل اقدامات بیشتری را در حمایت از دروزیهای سوریه انجام خواهد داد؟ آیا دروزیها به سمت اسرائیل جذب میشوند یا خیر، در سازوکارهای جدید حکمرانی سوریه ادغام میشوند؟ نباید از یاد ببریم در دیگر مناطق جنوب سوریه نیز ارتش آمریکا حضور دارد که از جمله این مناطق میتوان به تنف اشاره کرد که نزدیک مرز اردن و عراق است.
دراین منطقه آمریکا از ارتش آزاد سوریه حمایت میکند. یک گروه کوچک از شورشیان سوری که پیشتر به جنگ با داعش میپرداختند. در مناطق شرقی سوریه نیز، نیروهای آمریکایی با نیروهای دموکراتیک سوریه همکاری دارند. نیروهایی که کُردهای سوری هم عضو آن هستند و اسرائیل مدعی حمایت از آنها است. به طور کلی اگرچه اسرائیل رویههای دولت جدید سوریه را محکوم میکند با این حال، آنچه واضح است این مساله میباشد که این رژیم به دنبال اتخاذ سیاستهای به مراتب سختگیرانهتر در رابطه با این کشور در آینده است.