بحران سیاسی کره جنوبی با رویارویی مأموران تحقیق و تیم امنیتی یون سوک یول، رئیس‌جمهور معزول، بر سر حکم بازداشت او به اتهام شورش، وارد مرحله‌ای حساس شد. این تحولات که با فرمان بحث‌برانگیز حکومت نظامی آغاز شد، به عمیق‌ترین بحران سیاسی دهه‌های اخیر در این کشور تبدیل شده است. مقاومت یون در برابر تحقیقات و تأثیرات گسترده این بحران، چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی کره جنوبی را با ابهام مواجه کرده است.
فرارو- میشل یه هی لی رئیس دفتر روزنامه واشنگتن پست در توکیو.
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، روز جمعه، تحقیقات برای بازداشت یون سوک یول، رئیس‌جمهور معزول کره جنوبی، پس از پنج ساعت بن‌بست میان مأموران و تیم امنیتی ریاست‌جمهوری متوقف شد. این بن‌بست زمانی آغاز شد که نیرو‌های امنیتی مانع ورود مأموران به محل سکونت یون برای اجرای حکم بازداشت شدند.
یون سوک یول؛ از اوج قدرت به آستانه بازداشت
دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی‌رتبه که حکم بازداشت و تفتیش یون را به اتهام تلاش ناکام برای اعمال حکومت نظامی در ۳ دسامبر صادر کرده بود، در بیانیه‌ای اعلام کرد که ادامه عملیات «غیرممکن» است. این دفتر همچنین درباره امنیت مأموران حاضر در محل پس از رویارویی طولانی ابراز نگرانی کرد.
این توقف پس از یک صبح پرتنش رخ داد؛ زمانی که مأموران تحقیق به‌طور مختصر با نیرو‌های امنیتی ریاست‌جمهوری درگیر شدند. این رویارویی نگرانی‌هایی از احتمال خشونت را به همراه داشت. یون سوک یول، که صعود سریع او به قدرت به‌عنوان یک سیاستمدار تازه‌وارد با سقوطی سریع همراه بود، اکنون نخستین رئیس‌جمهور کره جنوبی در تاریخ دموکراسی این کشور است که با خطر بازداشت مواجه شده است.
دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی‌رتبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما از رفتار مظنون که از پیروی با رویه‌های قانونی سر باز زد، عمیقاً متأسفیم.» این دفتر تأکید کرد که اقدامات بعدی برای رسیدگی به این موضوع در دست بررسی است. هنوز مشخص نیست که آیا پیش از انقضای مهلت حکم بازداشت در روز دوشنبه، تلاش دیگری برای دستگیری یون سوک یول انجام خواهد شد. در صورت انقضای حکم، دفتر می‌تواند درخواست صدور حکم جدیدی را ارائه دهد.
این بن‌بست بر موضع سرسختانه رئیس‌جمهور معزول در برابر تلاش‌ها برای پاسخگویی به اتهامات فرمان حکومت نظامی کوتاه‌مدت ماه گذشته تأکید می‌کند. این فرمان پیامد‌های سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال داشت. یون در بیانیه‌ای خطاب به هوادارانش در روز چهارشنبه، زمانی که احتمال بازداشت او قوت گرفته بود، از اقدامات خود دفاع کرد و گفت: «تا پایان برای حفاظت از کشور مبارزه خواهد کرد.»
هزاران معترض در برابر مأموران؛ آیا کره جنوبی به آستانه یک بحران سیاسی نزدیک می‌شود؟
یون، که پس از استیضاح در ۱۴ دسامبر از سمت خود معلق شده، اما رسماً عزل نشده است، با اتهاماتی از جمله شورش و سوءاستفاده از قدرت در چارچوب تحقیقات جنایی روبه‌رو است. او تاکنون بار‌ها احضار‌های مرتبط با این پرونده را نادیده گرفته و به مقاومت در برابر تحقیقات ادامه داده است.
بر اساس قانون کره جنوبی، رئیس‌جمهور در دوران تصدی خود از مصونیت قضایی برخوردار است، مگر در موارد اتهاماتی نظیر شورش یا خیانت. با وجود استیضاح و تعلیق از سمت، یون سوک یول همچنان در اقامتگاه رسمی ریاست‌جمهوری سکونت دارد و تحت حفاظت تیم امنیتی ریاست‌جمهوری قرار دارد. در این میان، چوی سانگ-موک، معاون نخست‌وزیر و وزیر دارایی، به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت کشور وظایف اجرایی را بر عهده گرفته است.
حکم بازداشت و تفتیش یون که در اوایل هفته جاری توسط دادگاه کره جنوبی تأیید شد، موجی از اعتراضات را به دنبال داشت. هزاران نفر از حامیان یون در مقابل اقامتگاه ریاست‌جمهوری در سئول تجمع کردند و تلاش کردند تا از ورود نیرو‌های پلیس به این محل جلوگیری کنند. در پاسخ، پلیس شبانه موانعی را برای جلوگیری از ایجاد اختلال در عملیات خود نصب کرد.
صبح جمعه، مأموران دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی‌رتبه به همراه نیرو‌های پلیس وارد ورودی اصلی مجموعه مسکونی ریاست‌جمهوری شدند، اما به سرعت با مقاومت نیرو‌های امنیتی ریاست‌جمهوری مواجه شدند. تصاویر زنده از صحنه نشان می‌داد که مأموران و تیم امنیتی در حال هل دادن یکدیگر هستند. پس از این بن‌بست و عقب‌نشینی مأموران، مقامات دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی رتبه در نشست خبری اعلام کردند که بیش از ۲۰۰ نیروی امنیتی ریاست‌جمهوری دیواری انسانی تشکیل داده بودند تا مانع ورود آنها شوند. به گفته مقامات، در این فرآیند درگیری‌هایی «بزرگ و کوچک» نیز رخ داد.
مأموران دفتر تحقیقات فساد از اقامتگاه ریاست‌جمهوری عقب‌نشینی کردند
دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی‌رتبه در نشست خبری اعلام کرد که تیم اعزامی برای بازداشت یون سوک یول شامل ۲۰ مأمور از این دفتر و حدود ۸۰ نیروی پلیس بوده است. تصاویر زنده نشان داد که مأموران پس از چند ساعت بن‌بست، بعدازظهر محل اقامت رئیس‌جمهور معزول را ترک کردند. بر اساس قوانین کره جنوبی، بازداشت اولیه معمولاً به‌منظور بازجویی موقت صورت می‌گیرد و مقدمه‌ای برای دستگیری رسمی است که ممکن است به صدور کیفرخواست منجر شود. در صورت بازداشت، پیش‌بینی می‌شود که یون به دفاتر تحقیقات فساد مقامات عالی رتبه منتقل شود تا مورد بازجویی قرار گیرد. دادستان‌ها پس از آن ۴۸ ساعت فرصت خواهند داشت تا در خصوص صدور حکم بازداشت رسمی بر اساس اتهامات شورش و سوءاستفاده از قدرت تصمیم‌گیری کنند.
در همین حال، تیم دفاعی یون این اقدام را غیرموجه دانسته و مدعی شده که دفتر تحقیقات فساد مقامات عالی رتبه صلاحیت قانونی برای درخواست حکم بازداشت در پرونده‌های مربوط به شورش را ندارد. این ادعا می‌تواند به جنبه حقوقی پرونده ابعاد پیچیده‌تری اضافه کند. بازداشت احتمالی یون تحولی بی‌سابقه در تاریخ سیاسی کره جنوبی محسوب می‌شود و بحران سیاسی این کشور را، که از زمان تلاش نافرجام یون برای اعمال حکومت نظامی در ۳ دسامبر شدت گرفته است، عمیق‌تر خواهد کرد.
کابوس سیاسی در سئول؛ از لغو حکومت نظامی تا تحقیقات جنایی بی‌سابقه
چوی سانگ-موک، رئیس‌جمهور موقت کره جنوبی، دومین فردی است که پس از استیضاح یون سوک یول در ۱۴ دسامبر، به‌عنوان رهبر موقت منصوب شده است. پیش از او، نخست‌وزیر هان داک-سوو این مسئولیت را بر عهده داشت، اما در ۲۷ دسامبر به دلیل انتقادات شدید از تأخیر در انتصاب قضات دادگاه قانون اساسی، که برای ادامه روند استیضاح یون ضروری بود، خود استیضاح شد. چوی در حال حاضر چند سمت کلیدی را به‌طور همزمان بر عهده دارد: رئیس‌جمهور موقت، نخست‌وزیر موقت و نظارت بر امور اقتصادی کشور. در این میان، کره جنوبی با بحران‌های جدی مواجه است؛ از جمله سقوط ارزش وون به پایین‌ترین سطح در ۱۶ سال گذشته و مدیریت یکی از مرگبارترین حوادث هوایی جهان در سال‌های اخیر.
این بحران در یکی از متحدان کلیدی ایالات متحده در آسیا، در زمانی حساس رخ داده است. همزمان با انتقال قدرت در واشنگتن به دولتی که نسبت به تعهدات دفاعی با متحدان خود از جمله کره جنوبی بدبین است، خلأ طولانی‌مدت در رهبری سئول نگرانی‌هایی را درباره پایداری اتحاد واشنگتن و سئول برانگیخته است. این اتحاد نقشی اساسی در مهار تهدید‌های کره شمالی و محدود کردن نفوذ چین در منطقه دارد.
یون سوک یول از اقدام خود برای اعمال حکومت نظامی ــ اولین فرمان از این نوع در بیش از چهار دهه گذشته ــ دفاع کرده و آن را تلاشی برای هشدار به قانون‌گذاران مخالف توصیف کرده است. او این نمایندگان مجلس ملی را، که اکثریت را در اختیار دارند، به فعالیت‌های «ضد دولتی» متهم کرده و گفته است که این اقدامات «توانایی او برای اداره کشور را فلج کرده بود.»
ادای شهادت مقامات کلیدی نشان می‌دهد که برنامه یون سوک یول برای اعمال حکومت نظامی احتمالاً ماه‌ها در حال آماده‌سازی بوده و هدف اصلی آن، سرکوب مخالفان سیاسی و پیگیری ادعا‌های بی‌اساس درباره تقلب انتخاباتی بوده است. در شب صدور فرمان حکومت نظامی، یون نیرو‌های نظامی را به مجلس ملی فرستاد تا مانع ورود نمایندگان و لغو این فرمان شود. یکی از فرماندهان ارتش در جلسه استماع پارلمان شهادت داد که یون به صراحت دستور داده بود نمایندگان را «به زور بیرون بکشند.» این اقدام واکنش شدیدی از سوی قانون‌گذاران و افکار عمومی به همراه داشت.
رأی‌گیری فوری نمایندگان و خشم گسترده عمومی، یون را مجبور کرد تا تنها شش ساعت پس از صدور فرمان، آن را لغو کند. با این حال، این وقایع به بدترین بحران سیاسی کره جنوبی در دهه‌های اخیر تبدیل شد و اعتماد عمومی به نظام سیاسی کشور را به شدت خدشه‌دار کرد. در حال حاضر، چندین تحقیق جنایی و پارلمانی درباره اقدامات یون و تصمیمات او در آن شب در جریان است. یون از خروج از کشور منع شده و چندین تن از نزدیک‌ترین مشاورانش بازداشت شده‌اند.
