کشف بیش از ۲ هزار اثر مُهر باستانی پنج هزار ساله در کرمانشاه

در سال ۱۴۰۰ بود که کشف اتفاقی شماری اثر مُهر گلی اوایل هزاره سوم پ. م در سطح تپه تیلینه کرمانشاه توجه باستان‌شناسان را به خود جلب کرد. همین موضوع در کنار تخریب بخش‌هایی از محوطه زمینه‌ساز فصل نخست کاوش در سال ۱۴۰۲ در این محوطه و ادامه یافتن آن امسال در قالب فصل دوم شد.

به گزارش جماران؛ شکوه خسروی سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه تیلینه کرمانشاه در این‌باره گفت: طی کاوش در محدوده‌ای به ابعاد ۲۵ متر مربع بیش از ۴ هزار اثر مهر گلی به دست آمد که قدمت آنها به ۵ هزار سال پیش باز می‌گردد.

خسروی تصریح‌کرد: یافته‌های مهم و پر شمار حاصل از کاوش در فصل نخست، به روشنی اهمیت محوطه در اوایل هزاره سوم پ. م را نشان می‌دهد و آشکار کرد که با یک مرکز اداری- اقتصادی روبه‌رو هستیم که احتمالاً درگیر مبادله و توزیع محصولات دامی، چون روغن و یا نوشیدنی‌هایی، چون آب جو و شراب بوده‌اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان افزود: در کنار اثر مهرها، بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی سالم و شکسته، شماری اشیاء شمارشی گلی، قطعات ظروف سفالی، بقایای گیاهی زغال شده و بقایای استخوان حیوانی به دست آمد که برای بازسازی الگوی تغذیه ساکنان محوطه، بسیار مفید است.

خسروی خاطرنشان‌کرد: با توجه به اهمیت محوطه و یافته‌های آن برای درک تحولات اقتصادی- اجتماعی اوایل هزاره سوم پ. م در منطقه زاگرس مرکزی و به ویژه دشت کوزران- ماهیدشت (منطقه سنجابی) فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه بر اساس قرارداد پژوهشی میان دانشگاه کردستان و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری آغاز شده و تا ۲۰ آذرماه ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت.

سرپرست این پروژه گفت: هدف از این فصل کاوش، بررسی بقایای معماری و درک کارکرد آنها، درک الگوی استفاده از فضاها، بررسی ارتباط میان یافته‌ها و الگوی پراکنش آنها در فضاها، مطالعه دقیق ترکیب و تنوع یافته‌ها و شناخت بیشتر ساختار‌های اقتصادی و اجتماعی واقع در پسِ استفاده از مهر‌ها و اثر مهر‌ها در این محوطه است.

عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان اظهارکرد: در این فصل بیش از دو هزار اثر مهر تازه و مجموعه بزرگی از سفال، ابزار‌های سنگی، بقایای جانوری، انواع اشیاء شمارشی و بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی به دست آمده که برای شناخت جامعه مستقر در تپه تیلینه بسیار مهم است.

خسروی با بین اینکه کشف بقایای معماری با قفل گلی دَر و اثر مهر‌های پراکنده بر روی کف آن، مهم‌ترین بقایای باستان‌شناسی این فصل از کاوش‌ها بوده است، افزود: هر چند بیشترین یافته‌های این فصل پس از بررسی و حسابرسی در دوره باستان دور ریخته شده‌اند و ما امروز آنها را در میان پسماند‌های باستانی می‌یابیم، اما کشف بقایای معماری خشتی همراه با شماری اثر مهر نشان می‌دهد که ساختمان‌های اداری تپه تیلینه از محل دورریز‌ها فاصله چندانی نداشته است.

این باستان‌شناس تصریح‌کرد: این یافته‌های کم نظیر حاکی از اهمیت این محوطه در مبادلات اقتصادی منطقه و نقش خاص آن در ساماندهی به امور اقتصادی و اداری در زاگرس مرکزی، به ویژه منطقه کرمانشاه در ۵ هزار سال پیش است.

او با بیان اینکه تپه تیلینه از نظر یافته‌های اداری و حسابرسی محوطه بی نظیری در ایران است، افزود: محوطه‌هایی، چون تپه تیلینه انگشت شمارند و تاکنون در هیچ محوطه‌ای در دنیا این تعداد اثر مهر باستانی به دست نیامده است و از این رو تیلینه محوطه خاصی به شمار می‌رود که با مطالعه دقیق آن می‌توان یک جامعه آغاز تاریخی را به خوبی مطالعه کرد.