مسعود پزشکیان از کجای اقتصاد باید شروع کند؟

فرارو- مهدی پازوکی اقتصاددان می گوید: «اگر آقای پزشکیان یک بانک مرکزی مستقل را با حضور افراد تکنوکرات شکل دهد که در ایران داریم و استقلال بانک مرکزی نیز، به رسمیت شناخته شود، شاهد تحولاتی جدی خواهیم بود. بانک مرکزی مسئول انضباط و ارزش پول است. من فکر می‌کنم اگر متشکل از افراد تکنوکرات در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد داشته باشیم، شرایط بسیار متفاوت خواهد بود.»

بانک مرکزی نباید صندوق دار دولت باشد

مهدی پازوکی در گفتگو با فرارو گفت: «اگر آقای پزشکیان می‌خواهد در حوزه اقتصاد موفق باشد باید انضباط را به اقتصاد ایران بازگرداند. این انضباط اقتصادی شامل یک انضباط پولی منسجم در بانک مرکزی است. پس در این مرحله، انجام وظیفه درست از سوی بانک مرکزی، حائز اهمیت بسزایی است. انضباط مالی داخل کابینه آقای پزشکیان نیز باید جلوی مخارج غیرضروری دولت را بگیرد، که مسئول این بخش هم سازمان برنامه است؛ بنابراین آقای پزشکیان، باید تیم اقتصادی خود را به فرماندهی رئیس سازمان برنامه به شکلی هدایت کند که در کار‌های بانک مرکزی دخالت نکنند. بانک مرکزی نباید صندوق دار دولت باشد و از طرفی دیگر هم رئیس سازمان برنامه بیش از هر چیز باید بینش توسعه محور داشته باشد و درک درستی از توسعه داشته باشد، چرا که مسئول توسعه اقتصاد کشور، سازمان برنامه است.»

وی افزود: «سازمان برنامه و بودجه معمار اقتصادی کشور است. یکی از نخستین دلایلی که باعث شد در دولت آقای روحانی، نرخ تورم، کاهشی شود، این بود که انتظارات تورمی طی سال‌های ۹۲ تا ۹۵، ۹۶ به شدت کاهش پیدا کرده و مثبت شده بود و به خاطر برجام و احتمالات اقتصادی مثبت پس از آن یک تغییر را دیدیم. اما متاسفانه برخی در وزارت اقتصاد تصور می‌کنند کاهش نرخ تورم حاصل زحمات آن‌ها بوده، در حالی که اگر بخواهیم درباره کاهش نرخ تورم در دولت اول روحانی صحبت کنیم تا ۵۰ درصد آن به کاهش انتظارات تورمی مرتبط است و همان برجامی که تندرو‌ها آتشش زدند. نکته دوم، سیاست‌های بانک مرکزی است. یعنی سیاست‌های بخردانه بانک مرکزی جلوی رشد نقدینگی را گرفت. اگر نرخ رشد نقدینگی را در دولت اول روحانی تا سال ۹۶ در نظر داشته باشید، حدود ۲۳ درصد است.»

بانک مرکزی مستقل با نیرو‌های تکنوکرات لازم داریم

این اقتصاددان در ادامه گفت: «وزارت امور اقتصاد و دارایی نیز به عنوان مسئول مالیات، گمرکات و سرمایه گذاری خارجی، نقش بسزایی را در این میان ایفا کرده است؛ بنابراین اگر آقای پزشکیان می‌خواهد مشکلات مذکور را کاهش دهد باید یک شخصیت علمی را انتخاب کند که تجربه لازم را هم داشته باشد. این که صرفا یک فرد با دانش را انتخاب کنند هم کافی نخواهد بود و احتمالا به جایی نمی‌رسد، بلکه موضوع مهمتر، تجربه است. باید یک عنصر تکنوکرات انتخاب شود که سیستم مالی کشور را نیز بشناسد. اگر همه این موارد لحاظ شود، شک نکنید که بانک مرکزی به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز حرکت خواهد کرد. تجربه‌ای مشابه را در دولت آقای خاتمی داشتیم که مرحوم دکتر نوربخش، برای یکسان سازی نرخ ارز تلاش کرد و در جریان برنامه سوم توسعه که موفق‌ترین برنامه توسعه در تاریخ پس از انقلاب بود، رخ داد. ما این تجربه را داریم که ارز بازار قیمت پایین‌تری از بانک مرکزی داشت. درواقع یکی از مهمترین بخش‌های برنامه سوم توسعه یکسان سازی نرخ ارز بود که رخ داد. همین اتفاق را قرار بود در دولت آقای روحانی هم شاهد باشیم، اما بعد‌ها به دلیل بی انضباطی مالی که رخ داد و رشد مخارج دولت، بین ارز بانک مرکزی و ارز بازار اختلاف افتاد.»

وی افزود: «بنابراین فکر می‌کنم، اگر آقای پزشکیان یک بانک مرکزی مستقل را با حضور افراد تکنوکرات شکل دهد که در ایران داریم و استقلال بانک مرکزی نیز، به رسمیت شناخته شود، شاهد تحولاتی جدی خواهیم بود. بانک مرکزی مسئول انضباط و ارزش پول است. من فکر می‌کنم اگر متشکل از افراد تکنوکرات در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد داشته باشیم، شرایط بسیار متفاوت خواهد بود. در حوزه رانت‌های ارزی و بازار سیاه ارزی هم از آقای پزشکیان انتظار می‌رود از افرادی که کوچکترین تخلفی در پیشینه خود دارند یا درگیر رانت هستند، در کابینه خود استفاده نکند. اگر آقای پزشکیان به این موضوع بی توجهی کند می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیل وی شود و از این زاویه به شدت ضربه بخورد. آن‌هایی که به آقای پزشکیان رای داده اند در این شرایط سخت اقتصادی از ایشان انتظار پاک دستی و توسعه اقتصاد شفاف دارند. مسئله نرخ ارز هم حل نمی‌شود مگر به همین سیستمی که اشاره شد.»