توافق مهم ایران با عربستان پس از ۳ هزار روز

پس از انجام رقابت‌های بیست‌و‌دومین دوره لیگ برتر فوتبال ایران و معرفی تیم‌های برتر در همین تورنمنت و البته جام حذفی، حالا تکلیف تیم‌هایی که قرار است به‌عنوان نماینده ایران در لیگ قهرمانان آسیا به میدان بروند، مشخص شده است. البته با نگاهی به ترتیب جدول رده‌بندی شاید جای یکی، دو باشگاه از‌جمله استقلال در رقابت‌های آتی لیگ قهرمانان خالی باشد، ولی این بار به جای صدور مجوز بحث‌برانگیز، کمیته صدور مجوز حرفه‌ای، باشگاه استقلال را از حضور در آسیا به دلیل پرونده‌های مالی و شکایت‌های متعدد محروم کرد. به این ترتیب، تیم‌هایی که رتبه‌های بالای جدول را به دست آورده و قهرمان جام حذفی در دو فصل اخیر شده‌اند، راهی لیگ قهرمانان آسیا شده‌اند تا در فرمت جدید این رقابت‌ها که قرار است بعد از یک سال تعطیلی از سر گرفته شود، حضور پیدا کنند.

امسال شاید به غیر از این مورد، یعنی از‌سرگیری دوباره لیگ قهرمانان آسیا، بسیاری از نگاه‌ها متوجه تیم‌های عربستانی حاضر در این تورنمنت شود. عربستانی‌ها با اصلاحات جدیدی که در حوزه ورزش به وجود آورده‌اند، با صرف هزینه‌های هنگفت مالی، فوق‌ستاره‌های فوتبال اروپا را ترغیب به حضور در این کشور کرده‌اند. اگرچه فصل پیش فقط می‌توانستند به کریستیانو رونالدو در این زمینه اشاره کنند، ولی در همین تابستان ستاره‌های بزرگی همچون کریم بنزما، انگولو کانته، کالیدو کولیبالی، ادوارد مندی، روبن نِوِش و... را فعلا و تا اینجای کار جذب کرده و تا پایان موعد نقل‌و‌انتقالاتی، انتظار می‌رود تعداد ستاره‌های لیگ عربستان بیشتر هم شود. به این ترتیب، نماینده‌های عربستان جذابیت خاصی به لیگ قهرمانان آسیا خواهند بخشید و انتظار می‌رود هر جایی که به میدان می‌روند، تماشاگران زیادی از آن‌ها استقبال کنند.

این اتفاق در شرایطی رقم خورده که هنوز ماجرای رودررویی تیم‌های ایرانی و عربستانی در لیگ قهرمانان آسیا به‌طور کامل حل‌وفصل نشده است. شاید باورش سخت باشد، ولی الان قریب به هشت سال است که تیم‌های عربستانی از حضور در ایران سر باز می‌زنند و بازی‌های نمایندگان دو کشور، به غیر از دوران کرونا که به میزبانی عربستان برگزار شد و ایرانی‌ها به جده و ریاض رفتند، در زمین ثالث برگزار می‌شود. با‌این‌حال، این رویه ظاهرا رو به پایان است. حداقل این خبری است که مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، روز گذشته و پس از جلسه هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال به آن اشاره کرده و گفته است: «قرار است هفته آینده تفاهم‌نامه‌ای با فدراسیون فوتبال عربستان امضا کنیم تا پس از آن بازی‌های نمایندگان دو کشور در داخل ایران و عربستان برگزار شود. عربستان سرمایه‌گذاری خیلی زیادی روی فوتبال کرده و بازیکنان گران‌قیمتی آورده است. خیلی از مردم ما شاید بخواهند به استادیوم بروند و این بازیکنان را ببینند. به مدیران عامل این چهار باشگاه تذکرات لازم را دادیم و بیشتر درباره برگزاری مسابقات لیگ قهرمانان آسیا همفکری کردیم».

مهدی تاج در حالی از امضای تفاهم‌نامه با عربستانی‌ها صحبت می‌کند که پیش از این و به‌طور دقیق‌تر در اسفند ۱۴۰۱، مسئولان سیاسی دو کشور ایران و عربستان تصمیم گرفتند کدورت‌های مرتبط با حوزه سیاسی را کنار گذاشته و با یکدیگر آشتی کنند. دو طرف در همان برهه تفاهم‌نامه‌ای امضا کردند که یکی از بند‌های آن مربوط به ورزش و حوزه جوانان بود. در آن برهه و در خبری که از سوی وزارت خارجه ایران منتشر شد، عنوان شده بود: «دو کشور با تأکید بر احترام به حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر، در زمینه اجرای موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی امضا‌شده در تاریخ ۲۸/۱/۱۳۸۰ خورشیدی برابر با ۱۷/۴/۲۰۰۱ میلادی و نیز موافقت‌نامه عمومی همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا‌شده در تاریخ ۶/۳/۱۳۷۷ خورشیدی برابر با ۲۷/۵/۱۹۹۸ میلادی توافق کردند».

در آن توافق به وضوح به همکاری و از‌سرگیری روابط در حوزه ورزش هم اشاره شده که صحبت‌های مهدی تاج مبنی بر توافق با عربستانی‌ها برگرفته از همین بندی است که پیش‌تر وزارت خارجه به آن اشاره کرده است. اینکه چرا پس از توافق نهایی و سیاسی دو کشور در این زمینه که حتی به صورت مکتوب درآمده، مهدی تاج دوباره از امضای تفاهم‌نامه جدید با عربستانی‌ها صحبت کرده، کمی عجیب است، ولی به هر روی چنین موضوعی پایانی خواهد بود بر قریب به سه هزار روز جنجالی که عده‌ای در تهران راه انداخته و روابط سیاسی- ورزشی دو کشور را به خطر انداختند.

همان‌طور که عنوان شد، تیم‌های عربستانی از سال ۱۳۹۴ به این طرف از سفر به ایران برای تقابل با رقبای ایرانی منع شده‌اند و در این مسیر حمایت کنفدراسیون فوتبال آسیا را هم داشتند. از دی ۱۳۹۴ تا به الان، هر بار که قرار شده تیمی از عربستان به ایران بیاید، بازی به کشور ثالث برده شده و فرصت میزبانی برای تیم‌های ایرانی از دست رفته است. ورزش ایران از یک سو و فوتبال ملی و باشگاهی ایران در این بخش از سوی دیگر قربانی عده‌ای خودسر شدند که دی ۱۳۹۴ از دیوار سفارت عربستان در تهران بالا رفتند. ماجرا مربوط به همان روزی است که عربستانی‌ها شیخ نمر را اعدام کردند. آن روز ابتدا عده‌ای در مشهد از دیوار کنسولگری عربستان بالا رفتند و پرچم این کشور را پایین کشیدند و شب هم نوبت به تهران رسید تا عده‌ای از دیوار سفارت این کشور در پایتخت ایران بالا بروند و پرچم را به زیر بکشند و موجب تخریب جزئی شوند.

درست از فردای همان روز، رابطه دیپلماتیک عربستان و ایران شکرآب شد و با وجود تلاش سیاست‌مداران ایرانی، این موضوع با وجود گذر سال‌ها تا اسفند سال پیش درست نشد. سال ۱۳۹۴، خبرگزاری دولت از افرادی که از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند، به‌عنوان عده‌ای «خودسر» نام برد و دولت وقت هم برای اینکه رابطه دیپلماتیک با عربستان خراب‌تر نشود، خبر داد این افراد را بازداشت و تنبیه خواهد کرد. اقدامی که عربستانی‌ها را برای ازسرگیری روابط با ایران قانع نکرد.

با‌این‌حال پس از بازگشایی یا دست‌کم اقدام به بازگشایی مجدد سفارت طرفین در دو کشور، ظاهرا روابط دو کشور که پیش از این اختلافات سیاسی در منطقه داشتند، رو به حل‌شدن است و پیامد آن در بقیه حوزه‌ها، خاصه فوتبال نیز خودنمایی خواهد کرد.