ممنوعیت سفر عربستانی‌ها به ایران برداشته می‌شود؟

همزمان با ادامه مذاکرات عربستان و ایران و توافق‌هایی برای بازگشایی کنسولگری‌های دو کشور، گمانه‌زنی‌هایی درباره رفع ممنوعیت سفر شهروندان عربستانی به ایران پس از پنج سال، مطرح شده است.

به گزارش ایسنا، سال ۲۰۱۶ پس از تعرض به سفارت عربستان، دولت این کشور سفارتخانه و کنسولگری خود را در ایران تعطیل و سفر شهروندانش را نیز ممنوع کرد. در همان سال، مدیرکل اداره گذرنامه عربستان به اتباع این کشور هشدار داد: «بدون مجوز این اداره، شهروندان عربستانی حق سفر به یمن، سوریه، اراضی اشغالی تحت کنترل رژیم صهیونیستی، تایلند و ایران را ندارند.»

این هشدار‌ها زمانی جدی‌تر شد که همراه با آن، وزارت امور خارجه عربستان اخطار داد: «عبور از کشور سوم برای رسیدن به کشور‌های ممنوعه، یا داشتن مُهر ورود و خروج این شش کشور، «جرم» است.»

عربستان این ممنوعیت را متوجه شهروندان کویت، امارات، بحرین و دیگر کشور‌های عربی هم‌پیمان با خود نیز دانست.

آمار دقیقی از میزان هزینه‌کرد گردشگران عربستانی و دیگر کشور‌های عربی در ایران وجود ندارد، اما برخی مطالعات، شهروندان این کشور‌ها را از جمله گردشگران ولخرج معرفی کرده است. در نتیجه، اجرای آن فرمان، صنعت گردشگری ایران را تحت تاثیر قرار داد، چنان‌که در سال‌های بعد، هتلداران شهر مشهد که یکی از اصلی‌ترین مقاصد این دسته از گردشگران بودند، معترف شدند خسارت مالی سنگینی را به علت توقف سفر شهروندان کشور‌های عربی به ویژه عربستانی‌ها متحمل شده‌اند و رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی هم از به فروش گذاشته شدن ۷۰ هتل در شهر مشهد خبر داد. در آن سال‌ها، بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها به ویژه در ساخت هتل که شرکای عربی داشت نیز متوقف شد.

محمد قانعی از اتحادیه هتلداران خراسان رضوی، یک سال پس از ماجرای سفارت عربستان و ممنوعیت سفر شهروندان این کشور به ایران گفته بود: هتل‌های لوکس این شهر بیشترین خسارت مالی را از این جریان متحمل شدند. هتل‌های لوکسی که در جریان سرمایه‌گذاری‌های سال‌های ۹۲ تا ۹۵ به شهر مشهد اضافه شده بودند، هتل‌هایی با تزئینات و خدمات متناسب با سلیقه گردشگران عرب که پس از تهدید‌های عربستان از رونق افتادند.

او همچنین گفته بود: پیش از قطع روابط تهران و ریاض و تیره شدن فضای سیاسی میان ایران و کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، مشهد هر سال میزبان حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار گردشگر از کشور‌های عربی بود و شرکت‌های بحرینی و عربستانی بیش از ۱۰ هتل ۴ و ۵ ستاره را به صورت سالانه در مشهد اجاره می‌کردند.

بنا به اظهارات مسؤولان گردشگری نیز ایران از سال ۱۳۹۵ به بعد حدود ۵۰ درصد از بازار گردشگری کشور‌های عربی و حاشیه خلیج فارس را از دست داده بود و در سال‌هایی شمار سفر گردشگران عربستانی به ایران نیز صفر شده بود.

گردشگران عربستانی که بیشتر شیعیان این کشور به شمار می‌آیند در تمام این سال‌ها از مسیر کشور سوم برای سفر به ایران استفاده کرده‌اند، چون پرواز مستقیمی بین ایران و عربستان برقرار نبوده است. با این وجود، دولت عربستان همچنان بر اجرای فرمان ممنوعیتِ سفر، پابرجا مانده است.

در سال ۱۳۹۸ همزمان با مذاکرات حج بین ایران و عربستان، نماینده کشورمان، این انتظار را مطرح کرد که قوانین و ضوابط سختگیرانه عربستان برای سفر زائران، سیاحان و گردشگران این کشور به ایران لغو شود.» این موضوع در جریان مذاکرات دیپلماتیک ایران و عربستان نیز از سوی وزارت امور خارجه ایران بار دیگر مطرح و پیگیری شده است و انتظار می‌رود در صورت بازگشایی کنسولگری ایران و عربستان که از سال ۱۳۹۵ در دو کشور تعطیل شده است، نه تنها عمره برای ایرانی‌ها از سر گرفته شود که فرمان ممنوعیت سفر شهروندان عربستانی به ایران و جرمی که از این سفر متوجه آن‌ها شده است، ملغی شود.