پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا به جان هم افتادند

پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا بر سر خروج از افغانستان به اختلاف خوردند.

«مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در جلسه‌ای محرمانه با سناتور‌ها به صورت مستقیم، وزارت خارجه آمریکا را مقصر خروج افتضاح‌آمیز از افغانستان دانسته است.

پایگاه «آکسیوس» به نقل از دو منبع که در جریان این نشست محرمانه قرار داشته‌اند می‌نویسد میلی معتقد بوده که مقام‌های وزارت خارجه برای صدور دستور خروج از فرودگاه کابل وقت زیادی تلف کردند.

اظهارات مارک میلی در نشست محرمانه با لحنی بسیار صریح‌تر و شفاف‌تر نسبت به اظهارات او در جلسه علنی مجلس سنا بیان شده است. او در جلسه علنی گفته بود اینکه آیا دستور خروج از فرودگاه کابل بایستی زودتر خارج می‌شد یا نه، «سوال بی‌پاسخی است که به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد.»

دو جلسه استماع که روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه با حضور «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا، «فرانک مک‌کنزی»، فرمانده نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه و مارک میلی در کمیته نیرو‌های مسلح مجلس سنای آمریکا برگزار شد اختلافات شدید میان پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا را به نمایش گذاشت.

آکسیوس نوشته این جلسه‌های استماع می‌توانند به انجام بررسی‌های بیشتر در خصوص عملکرد «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا منجر شود.

قانونگذاران کنگره آمریکا در حال تحقیق در خصوص خروج پرآشوب و آشفته دولت بایدن از افغانستان هستند. از جمله موضوعاتی که نماینده‌های کنگره در حال تحقیق در خصوص آن هستند شکست دولت بایدن در خارج کردن هزاران نفر از همکاران نیرو‌های آمریکایی در افغانستان است.

در جلسه محرمانه یک سناتور از مارک میلی خواست درباره درس‌هایی که از خروج از افغانستان فراگرفته شده توضیح دهد. میلی به سرعت پاسخ داد که خروج غیرنظامیان بایستی زودتر انجام می‌شد.

میلی اذعان کرد که گاهی اوقات میان وزارت خارجه و پنتاگون اختلافاتی وجود دارد، اما اختلافات به خصوص در این مورد بسیار بارز و برجسته بود.

جلسه علنی روز سه‌شنبه از برخی اختلافات میان پنتاگون با «جو بایدن»، رئیس‌جمهور امریکا هم پرده برداشت. در آن جلسه فرماندهان آمریکایی در اظهاراتی متناقض با ادعا‌های بایدن گفتند که توصیه آن‌ها باقی ماندن ۲۵۰۰ نظامی آمریکایی در افغانستان بوده است.

مک‌کنزی گفت: «من درباره توصیه شخصی‌ام به رئیس‌جمهور اظهارنظر نمی‌کنم، اما آنچه نظر شخصی خودم هست را صادقانه با شما در میان خواهم گذاشت. همین نظرات شخصی، در آنچه من [به رئیس‌جمهور]توصیه کردم نقش داشت.»

وی اضافه کرد: «توصیه من این بود که ۲۵۰۰ نیروی نظامی در افغانستان حفظ کنیم. اندکی قبل‌تر در پاییز ۲۰۲۰ من این توصیه را مطرح کرده بودم که ۴۵۰۰ نیروی نظامی باقی بمانند. این‌ها نظرات شخصی من هستند.»

مک‌کنزی گفت که دیدگاهش این بوده که خروج کامل آمریکا از افغانستان به سقوط دولت اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان منجر خواهد شد.

مارک میلی هم با تأیید نظرات مک‌کنزی گفت توصیه او هم این بوده که دست‌کم ۲۵۰۰ نظامی آمریکا در افغانستان حفظ شوند. مارک میلی هم در پاسخ به سوال یک سناتور از توضیح درباره اینکه پیشنهاد مستقیمش به بایدن چه بوده خودداری کرد.

«لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا در جلسه روز سه‌شنبه در پاسخ به سوال یک سناتور درباره این اظهارات بایدن مدعی شد که او فردی «صادق و رک و راست» است.

در این جلسه، یک سناتور آمریکایی به نام «دن سالیوان» مقام‌های پنتاگون را به دلیل این اظهارات بایدن زیر سوال برد. او گفت: «این اظهارات، سخنان نادرستی بود که از زبان رئیس‌جمهور ایالات متحده مطرح شد. اینطور نیست؟»

مارک میلی در پاسخ گفت: «اگر بخواهم حقیقت را بگویم من این سخنان را نشنیده‌ام و بنابراین نمی‌توانم اظهارات رئیس‌جمهور را طبقه‌بندی کنم.»

جو بایدن در مصاحبه‌ای که ماه آگوست با شبکه خبری ای‌بی‌سی انجام داده بود اینکه مقام‌های نظامی به او پیشنهاد حفظ ۲۵۰۰ نیرو در افغانستان داده بودند را رد کرده بود.

مجری ای‌بی‌سی در آن مصاحبه از بایدن پرسید: «آیا مشاوران نظامی شما نگفتند که باید ۲۵۰۰ نظامی را نگاه داریم؟» بایدن در جواب گفت: «طبق چیزی که به خاطر می‌آورم هیچ کس چنین چیزی به من نگفت.»

گروه طالبان یکشنبه (۱۵ اوت/۲۴ مردادماه) بعد از خروج «اشرف غنی»، رئیس‌جمهور سابق افغانستان وارد شهر کابل شد. تحلیلگران ورود نیرو‌های طالبان را به منزله خاتمه تلاش‌های ۲۰ ساله آمریکا و دیگر کشور‌های غربی برای بازسازی افغانستان به شکل مطلوب جهان غرب می‌دانند.

بعد از توافق فوریه ۲۰۲۰ آمریکا و طالبان و امضای «توافقنامه صلح» بین دو طرف، روند خروج نظامیان آمریکایی و متحدان این کشور از افغانستان شروع شد.

ایالات متحده و دیگر کشور‌های عضو ناتو در سال ۲۰۰۱ در پاسخ به حملات ۱۱ سپتامبر همان سال در آمریکا، به افغانستان حمله نظامی کردند و از آن زمان، حضور نظامی و اشغالگری آن‌ها در افغانستان ادامه داشته است.

تحولات افغانستان باعث انتقاد از «جو بایدن» شده. رسانه‌های آمریکا گزارش داده بودند تصمیم‌های بایدن درخصوص افغانستان و فرار نظامی عجولانه از این کشور که باعث سقوط دولت کابل به‌دست طالبان شد، قانون‌گذاران آمریکایی را به فکر تحقیق از وی انداخته است.

پیامد‌های بلندمدت برای آمریکا

«مایکل مک‌کاول»، نماینده جمهوری‌خواه عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا ماه پیش تصریح کرده بود که خروج ناکام آمریکا از افغانستان پیامد‌های بلندمدتی برای جایگاه آمریکا در دنیا خواهد داشت و به نفع ایران، روسیه و چین خواهد بود.

تلاش برای تحمیل ارزش‌های غربی

تحولات افغانستان، انتقاد‌هایی هم از تلاش‌های آمریکا برای تحمیل ارزش‌ها و سبک زندگی غربی به کشور‌های دیگر در پی داشته است. چین یکی از کشور‌هایی بوده که در این خصوص آمریکا را به باد انتقادگرفته است.

نماینده چین در سازمان ملل متحد ماه پیش در یک نشست شورای حقوق بشر این نهاد در خصوص افغانستان گفت: «ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا و کشور‌های دیگر باید در قبال نقض حقوق بشر توسط ارتش‌های خود در افغانستان در جایگاه پاسخگویی قرار بگیرند و سیر جلسه کنونی باید این موضوع را پوشش دهد.»

وی افزود: «ایالات متحده و سایر کشور‌ها به بهانه دموکراسی و حقوق بشر مداخلات نظامی را در سایر کشور‌های مستقل انجام می‌دهند و مدل خود را بر کشور‌هایی با تاریخ و فرهنگ بسیار متفاوت تحمیل می‌کنند.»

دفاع بایدن از تصمیم خود

با وجود این، «جو بایدن» از تصمیم‌هایش در افغانستان دفاع کرده هر چند تلاش کرده از بار مسئولیت اتفاقات جاری در این کشور شانه خالی کرده و این مسئولیت را متوجه دیگران کند.

ر‌ئیس‌جمهور آمریکا در نخستین سخنرانی در حین اجرای توافق خروج در روز ۶ شهریور (۲۷ اوت) گفته بود که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا احتمال وقوع چنین حمله‌ای هنگام تخلیه نیرو‌های آمریکایی را پیش‌بینی کرده بودند. او با وجود این گفت که عملیات تخلیه در روز‌های آینده ادامه خواهد داشت.

او چند روز بعد هم تسلط سریع و کامل طالبان بر افغانستان را با اشاره به توافق دولت ترامپ با طالبان به گردن سلف خود انداخته و از «اشرف غنی» رئیس‌جمهور متواری افغانستان ابراز ناامیدی کرده بود. بایدن، علی‌رغم آنکه چند هفته قبل‌تر گفته بود که ساختار امنیتی افغانستان قادر به دفاع از این کشور در برابر هجوم احتمالی طالبان خواهد بود از عملکرد نیرو‌های امنیت ملی افغانستان نیز ابراز تأسف کرد.

در حالی که آمریکا سال ۲۰۰۱ در قالب مأموریتی به نام «آزادی ماندگار» وارد افغانستان شده بود بایدن همچنین مدعی شد که مأموریت آمریکا در افغانستان هیچ‌گاه برقراری دموکراسی یا آزادی در این کشور نبوده است.

تصمیمات رئیس‌جمهور ایالات متحده برای خارج کردن عجولانه و بی‌برنامه نظامیان این کشور از افغانستان که منجر به سقوط دولت کابل و تسلط طالبان شد در میان افکار عمومی مردم آمریکا هم صورت جالبی نداشته است. نظرسنجی‌ای که چند روز پیش توسط گروه «ترافالگار» انجام شده، نشان داد که ۶۹ درصد از مردم آمریکا از تصمیمات بایدن درخصوص افغانستان و خروج از این کشور ناراضی هستند و فقط ۲۳ درصد از شرکت‌کنندگان عملکرد او را تایید می‌کنند.

بایدن دو ماه قبل هم به رغم برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا که از تصرف قریب‌الوقوع کابل بعد از خروج نظامیان آمریکایی خبر می‌داد، مدعی بود که ۷۵ هزار طالب در مقابل ارتش ۳۰۰ هزار نفری افغانستان که آمریکا آن‌ها را مانند هر ارتش مجهزی در جهان آموزش داده و تجهیز کرده شانسی برای موفقیت ندارند.