فرارو- پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره مستقیم و بدون پیش شرط با ایران واکنش‌ها و تحلیل‌های فراوانی را در پی داشته است. ایران به این پیشنهاد روی خوش نشان نداده است، اما متحدان ایالات متحده در منطقه نیز درباره این پیشنهاد سکوت معناداری داشته اند. مشخص نیست عربستان وامارات در این باره چگونه فکر می‌کند. مقامات اسرائیلی نیز که با هر حرکت ضد ایرانی ترامپ و آمریکا به وجد می‌آیند و از او تقدیر می‌کنند در این باره سکوت کرده اند.
به گزارش فرارو، حسن روحانی، رئیس جمهوری دوشنبه شب بر صفحه تلویزیون ظاهر شد و در پاسخ به پیشنهاد دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای انجام یک مذاکره جامع‌تر، گفت: «کسی که به مذاکره پشت کرده ترامپ است. مذاکره همزمان با تحریم معنایی ندارد.»
روحانی با اشاره به اینکه "پیشنهاد رئیس جمهوری آمریکا برای مذاکره بدون پیش شرط با هدف مصرف داخلی و بهره برداری برای مقاصد انتخاباتی و یا به راه انداختن جنگ روانی در داخل ایران صورت می‌گیرد"، تصریح کرد: «ترامپ از مذاکره و تعهد بین المللی کشورش خارج شده و برای بازگشت به گفتگو باید صداقت داشته باشد.» رئیس جمهور درادامه تاکید کرد که ادعای داشتن صداقت با اعمال تحریم بر ضد مردم ایران تناقض کامل دارد.
حسن روحانی در عین حال گفتگو و حل مسالمت آمیز مشکلات از طریق مذاکره را اصل همیشگی دولت تحت هدایت خود خواند و خاطر نشان کرد: «برای مذاکره در باره نحوه دریافت غرامت‌ها و حقوق ملت ایران از آمریکا شرطی قائل نیستم. اگر آمریکا بدهی خود را پرداخت کند ما همیشه آماده مذاکره هستیم.»
در کنار این موضع تند حسن روحانی به نوعی پیشنهاد ترامپ را یک "عقب نشینی" از سوی او تلقی کرد و گفت که این عقب نشینی کافی نیست و آمریکا باید چند قدم عقبتر برود.
بسیاری معتقدند پیشنهاد مذاکره ترامپ فرصت مناسبی برای ایران است تا با او وارد معامله شود.
چیزی که به نظر نمی‌رسد خواست متحدان اصلی آمریکا در منطقه یعنی رژیم اسرائیل، عربستان سعود و امارات باشد. آن‌ها ترامپ را فرصتی برای مقابله موثر‌تر برای ایران می‌دانند و حتما از مذاکره و معامله ایران با او خوشحال نمی‌شوند.
بیشتر بخوانید:
مذاکره با آمریکا چرا و چگونه؟
چند روز پیش
سخنگوی وزارت خارجه با تاکید بر اینکه " پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بدون پیش شرط با ایران، موضوعی فی البداهه نبود"، گفت: «موضع‌گیری اخیر ترامپ در مورد مذاکره بدون شرط با ایران یک نوع گیجی و سردرگمی در بین سران برخی از کشور‌های معاند منطقه و رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است.»
قاسمی افزود: «ترامپ با سخنان خود این تلنگر جدی را به آن‌ها زد که ممکن است هر آن سیاست آمریکا با چرخشی دیگر مواجه شود و بازی دیگری را شروع کند و از این طرق آن‌ها را به دادن امتیازات بیشتر به آمریکا مجبور کند.»
چرا متحدان منطقه‌ای آمریکا به ویژه عربستان و امارات در برابر پیشنهاد ترامپ به ایران سکوت کرده اند؟ آیا این بازی جدید آمریکا برای فشار بیشتر به ایران است؟ دکتر عبدالرضا فرجیراد استاد دانشگاه، سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان و تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک معتقد است: «امارات و عربستان درحال ارزیابی پیشنهاد ترامپ هستند. پیشنهاد رییس جمهور امریکا تاحدی آن‌ها را غافلگیر کرده است چرا که پیش از آن آقای پمپئو ۱۲ شرط مطرح کرد. همه تصور می‌کردند که ایالات متحده استراتژی پرفشاری علیه ایران تدوین کرده است و ایران باید شرایط مذاکره را فراهم کند و به اکثر خواسته‌های آن‌ها تن دهد.»
او به
خبرنگار فرارو گفت: «با توجه به پیشینه آمریکا در این زمینه که به صورت غافلگیر کننده‌ای در دوران اوباما وارد مذاکرات مسقط شد و در نهایت به توافق هسته‌ای با ایران منجر گردید، حالا عربستان و امارات در حال ارزیابی این موضوع هستند که پیشنهاد بدون پیش شرط ترامپ چقدر جدی است. آیا قرار است دوباره همچون دوران اوباما غافلگیر شوند؟ و یا اینکه این سیاستی از جانب ترامپ است تا فشار بیشتری به ایران وارد کند و به جهانیان بگوید ما دنبال صلح هستیم و ایرانیان دنبال صلح نیستند.»
این تحلیلگر مسائل بین الملل با اشاره به تناقض و چند صدایی در آمریکا گفت: «واقعیت این است که از یک طرف ترامپ صحبت از مذاکره بدون پیش شرط با ایران می‌کند، از طرف دیگر جان بولتون مشاور امنیت ملی او می گوید مذاکره با ایران برای حذف کامل برنامه هسته‌ای و موشکی خواهد بود. پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در مصاحبه دیگری می‌گوید ما حاضریم با روش‌های جدیدی با ایران مذاکره کنیم؛ لذا سیگنال‌های متفاوتی از جانب آمریکا صادر می‌شود. این سیگنال‌ها عرب‌ها را هم گیج کرده است. آن‌ها نمی‌توانند موضع گیری کنند، چون واقعا نمی‌دانند قضیه چیست. به همین خاطر سکوت کرده اند تا ببینید با گذشت زمان چه اتفاقی رخ می‌دهد.»
او افزود: «آنچه که مسلم است این است که هیچ کس تحلیل درستی ارائه نمی‌دهد، حتی آمریکایی‌ها هم نمی‌توانند درست پیش بینی کنند، چرا که ترامپ روحیه خاصی دارد او به دنبال اهداف خودش است. در رابطه با کره شمالی هم همین وضعیت پیش آمد تا ترامپ از آمادگی خود برای دیدار با رهبر کره شمالی سخن گفت، جان بولتون نظر مخالفی را مطرح کرد، اما ترامپ بر موضع خود باقی ماند. نتیجه این بحث‌ها ملاقات در سنگاپور شد. ترامپ بدون اینکه تاکنون دستاورد بزرگی داشته باشد، تبلیغات خود را انجام می‌دهد. رهبر کره شمالی را دوست خود می‌نامد، می‌گوید کره شمالی امروز متفاوت شده است.»
فرجی راد تاکید کرد: «در رابطه با ایران فعلا همه گیج شده اند که آیا سیاست آمریکا را ترامپ اعلام می‌کند یا جان بولتون و پمپئو. یک بحث هم وجود دارد که این رفتار متناقض مقامات آمریکا هماهنگ شده است که البته من تصور نمی‌کنم اینگونه باشد. خصلت‌های فردی ترامپ باعث شده است که حتی متحدان نزدیک آمریکا از جمله اسرائیل، عربستان و امارات نیز درباره سیاست او در قبال ایران در تردید قرار گیرند.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا اقدام پیشنهاد ترامپ آنگونه که سخنگوی وزارت خارجه می‌گوید تلنگری به کشور‌های منطقه بوده است؟، گفت: «بله، قطعا ذهن کشور‌های منطقه به خصوص امارات و عربستان به این سمت رفته که نکند از سوی آمریکا حرکت ناجوانمردانه‌ای صورت گیرد. به ویژه که در کنار مواضع تازه ترامپ شاهد تحرکاتی از سوی عمان هم بوده ایم از یک سو آقای ظریف به عمان سفر کرد و از سوی دیگر وزیر خارجه عمان به آمریکا رفت و به زودی هم وزیر خارجه عمان به ایران سفر خواهد کرد. این تحرکات پیامی برای امارات و عربستان داشته و آن‌ها را در تردید قرار داده و یا "تلنگری" برای آن‌ها بوده است.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: «با توجه به سخنان اخیر رییس جمهور در واکنش به پیشنهاد ترامپ برای مذاکره که گفته است آمریکا باید بیشتر عقب نشینی کند، اگر این اتفاق رخ دهد، سران امارات و عربستان این بار غش خواهند کرد. آن‌ها تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد آمریکا و اسرائیل گذاشته اند تا به ایران فشار وارد کنند و ایران را وادار به تسلیم کنند. آن‌ها می‌دانند اگر مذاکره‌ای شروع شود، احتمال به نتیجه رسیدنش کم نیست.»
او تاکید کرد: «اگر این شرایط اتفاق بیافتد سران عربستان و امارات نمی‌توانند از خواست ترامپ سرپیچی کنند همین امر باعث می‌شود که آن‌ها را بیشتر نگران کند. عربستان و امارات خصومت بی سابقه‌ای را علیه ایران آغاز کرده اند، مخصوصا امارات. کشوریکه ۴۰ سال است که با جمهوری اسلامی روابط سیاسی و اقتصادی گسترده دارد، به شکل غیر منتظره‌ای وارد تنش و نزاع لفظی با ایران شد و به ایران به چشم دشمن شماره یک نگاه کرد. طبیعتا نگران آینده پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با ایران است.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی یکی دیگر از چالش‌ها مهم عربستان و امارات در این باره را شکاف بزرگ در شواری همکاری خلیج فارس دانست. او در این باره اظهار کرد: «تا چند سال قبل در بین کشور‌های عضو شواری همکاری خلیج فارس اتحادی وجود داشت. این کشور‌ها تا چند سال پیش با یکدیگر کار می‌کردند، اما حالا اختلافات میان آن‌ها جدی است و شورا تقریبا فروپاشیده است. امارات و عربستان به دنبال سرنگونی حکومت در قطر و عمان دو عضو مهم شورای همکاری هستند. کویت در این میان برای حفظ بی طرفی خود سعی می‌کند نقش میانجی را بر عهده گیرد.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «امارات و عربستان با غرب هم چالش‌هایی دارند. به تازگی تنش سیاسی میان عربستان و کانادا افزایش یافته است و روابط سیاسی دو کشور قطع شده است. از طرف دیگر اروپا به خاطر ماجرای یمن به عربستان و امارات فشار وارد می‌کند. آلمان فروش سلاح به عربستان را متوقف کرده و انگلیس هم از اوضاع یمن رضایتی ندارد.»
فرجی راد گفت: «به این ترتیب در این شرایط اگر آمریکا هم مذاکره با ایران را آغاز کند، عملا چیزی نصیب آن‌ها نخواهد شد. ضمن اینکه دنیای اسلام هم با تمام تلاش‌های ضد ایرانی عربستان و امارات، آنگونه که باید با آن‌ها همراهی نکرده است. عربستان تلاش می‌کرد، مصر، اردن، پاکستان را وارد درگیری‌های منطقه‌ای کنند، اما آن‌ها فقط به صورت اسمی در این تیم باقی مانند و حاضر به همکاری گسترده نشدند.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آقای روحانی پیشنهاد ترامپ را یک "عقب نشینی" دانسته اند آیا ممکن است که ترامپ دوباره عقب نشینی کند؟، گفت: «اگر آمریکا از سوی ایران پیام‌هایی را دریافت کنند، بله ممکن است. دو ماه پیش آقای پمپئو دوازده شرط برای گفتگو با ایران گذاشت، اما حالا می‌بینید که آمریکا هیچ مانوری روی این شروط نمی‌دهد همین پمپئو اخیرا گفته است که اگر ایران مذاکره کند ما حاضریم شرایط جدیدی را بپذیریم. این موارد سیگنال هایی برای ایران است. هر چند که آمریکا فشار‌های اقتصادی بر ایران را نیز به شدت افزایش داده است. یعنی آمریکا هم فشاراقتصادی وارد می‌کند و هم سیگنال‌های مثبت و گنگی را صادر می کند تا ببیند طرف ایرانی چه واکنشی نشان می‌دهد.»
او تاکید کرد: «همانطور که ایران کار بسیار سختی دارد به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها هم فهمیده اند کار سختی دارند. آمریکا درباره ایران در انزوا قرار گرفته است و اروپا همراهی اش نمی‌کند، از طرف دیگر مایل نیست در منطقه درگیری ایجاد کند، چون عاقبت درگیری مشخص نیست. دنیا هم احساس می‌کند که آمریکا با خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها بر اساس قطعنامه ۲۳۳۱ شورای امنیت مرتکب عملی غیر قانونی شده است، دنیا می‌گوید چرا نباید از ایران نفت خرید؟ چرا نباید با ایران کار کرد؟ این وضعیت باعث شده است که دنیا قدم به قدم جلو رود. نه مطیع کامل آمریکاست و نه در مقابلش می‌ایستد. آن‌ها می‌خواهند با این روش تندرو‌ی‌ها و رویکرد ترامپ را تست کنند و ببینند که آیا او در سیاست هایش جدی است یا نه. به نظر می‌رسد ترامپ برای مقابله با این رفتار کشور‌های جهان درقبال تحریم ایران به صورت جدی با یک کشور برخورد می‌کند، تا بقیه حساب کار دستشان بیاید. حالا مشخص نیست این کشور کدام است.»
فرجی راد تاکید کرد: «آمریکا تصور نمی‌کرد مقاومت دربرابر تحریم اینقدر بالا باشد. دو مقاومت در این باره وجود دارد، یک مقاومت ایران و دوم مقاومت جهانی به رهبری اروپا. آمریکا تصور می‌کرد که همه سریعتر جا می‌زنند، اما این اتفاق نیافتاد. چین با وجود اینکه در رابطه با آمریکا بسیار محتاط است برای اولین بار در قبال ایران و علیه آمریکا جسارت از خود نشان داد و بار‌ها اعلام کرد که نفت ایران را می‌خرد البته این ممکن است به ماجرای جنگ تجاری با آمریکا مرتبط باشد. اروپا به خوبی مقاومت کرده است. روسیه آنگونه که باید ایستادگی نکرده و در اوپک به ایران فشار‌هایی وارد کرده است. هند تا حدودی سکوت کرده، اما هم هند و هم ترکیه سیگنال‌هایی می‌دهند که می‌خواهند با ایران همکاری کنند و نفت بخرند. موضع گیری ترکیه البته تند‌تر است، با توجه به بحران سیاسی که اخیرا میان ترکیه و آمریکا پیش آمده آن‌ها با قاطعیت بیشتری نسبت به هند سخن می‌گویند.»
