آخرین مکالمات‌ خلبان با برج مراقبت قبل از سانحه

نماینده اسبق ایران در ایکائو، ضمن تشریح جزئیات نحوه ردیابی مکان هواپیما با ماهواره تجسس‌ و نجات از طریق سیستم ELT، به آخرین مکالمات‌ خلبان با برج مراقبت قبل از سانحه اشاره کرد و گفت: خلبان در نزدیکی فرودگاه درخواست کاهش ارتفاع داده بود.

علیرضا منظری در گفت‌وگو با فارس، به تشریح سیستم ELT در هواپیماها پرداخت و اظهار داشت:‌ ELT یا همان emergency locator transmitter فرستنده‌ای است که نقطه وقوع سانحه را مشخص می‌کند این سامانه‌‌ به سیستم هواپیما وصل می‌شود و پس از برقراری ارتباط با سیستم ماهواره‌ای، سیگنال ارسال می‌کند.

وی با اشاره به پیدا نشدن لاشه هواپیما ادامه داد: باید مشخص شود که چرا ELT هواپیمای سانحه‌ دیده آسمان سیگنال ارسال نمی‌کند و البته باید شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری در این باره اظهارنظر کنند.

معاون اسبق سازمان هواپیمایی ادامه داد: ممکن است ELT هواپیمای آسمان فعال بوده ولی پس از سانحه غیرفعال شده است یا آنکه اصلاً این هواپیما مجهز به ELT نبوده است.

امکان ناتوانی آسمان در پرداخت آبونمان ELT به دلیل تحریم‌ها

منظری بیان کرد: البته اینکه عنوان می‌شود شرکت هواپیمایی آسمان آبونمان بابت خدمات ELT به شرکت ارائه‌دهنده خدمات این سیستم پرداخت نکرده است خود موضوعی است که باید بررسی شود ولی چندان موضوع پیچیده‌ای نیست زیرا رقم آبونمان، رقم زیادی نیست.

وی ادامه داد: از سوی دیگر موضوعی که باید بررسی شود این است که احتمال دارد به دلیل شرایط تحریم امکان پرداخت آبونمان برای هواپیمایی آسمان به آن شرکت بین‌المللی فراهم نبوده است.

عمده سهام شرکت ارائه‌دهنده خدمات ELT متعلق به آمریکا است

این کارشناس حمل و نقل هوایی گفت: شرکتی که خدمات ELT ارائه می‌دهد مؤسسه‌ای بین‌المللی است و عمده سهام آن متعلق به یک شرکت آمریکایی است؛ این مؤسسه‌ای است که یک ماهواره تجسس و نجات را به فضا پرتاب کرده است و این ماهواره در فضا می‌چرخد؛ شرکت‌های هواپیمایی عضو این مؤسسه می‌شوند و با پرداخت آبونمان خدمات ELT می‌گیرند یعنی هر زمانی که سانحه‌ای برای هواپیما رخ دهد و یا ضربه‌ای مهلک به آن وارد شود، این سیستم از هواپیما سیگنال می‌دهد و آن ماهواره این سیگنال‌ها را دریافت می‌کند.

منظری افزود: وقتی سیگنال ELT از سوی ماهواره تجسس و نجات دریافت می‌شود، بررسی داده‌ها حاکی از آن خواهد بود که موقعیتی که این سیگنال‌ها از آنجا ارسال می‌شود، کجاست؟ نظیر تلفن همراه که امکان ردیابی محل فرد از طریق سیگنال آن موبایل و سیستم مرکزی وجود دارد.

هنوز هم امکان دریافت داده‌ها‌ و سیگنال‌‌ احتمالی از ماهواره تجسس و نجات وجود دارد

نماینده اسبق ایران در ایکائو اظهار داشت: در ELT سیگنال‌هایی که ارسال می‌شود از سوی ماهواره دریافت می‌شود؛ مقر این شرکت در فرانسه قرار دارد اما مسئولان شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی می‌توانند با مؤسسه مذکور ارتباط برقرار کنند و اگر آن مؤسسه سیگنالی دریافت کرده است، داده‌های آن را دریافت کنند.

معاون اسبق سازمان هواپیمایی بیان کرد: احتمالاً اگر آن مؤسسه بخواهد داده‌ها را در اختیار ما قرار دهد ممکن است اعلام کند آبونمان‌های عقب افتاده را هم پرداخت کنید ولی به هر حال می‌توان با چنین تعاملی دیتاها را دریافت کرد اما مهم آن است آن سیگنال از سوی ELT به ماهواره ارسال شده باشد که نمی‌دانم واقعاً آن سیگنال ارسال شده یا خیر.

وی اظهار داشت: این سیستم پس از دریافت ضربه فعال می‌شود و تا زمانی که ضربه‌ای به هواپیما نخورد فعال نمی‌شود و فعال شدن آن نیز پس از برخورد هواپیما به آب نیز انجام می‌شود و سیگنال می‌دهد.

تجهیز هواپیما به ELT از الزامات ایکائو و کتاب هواپیما نیست

منظری با تأکید براینکه ELT ‌جزو الزامات هواپیما نیست، گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا، هواپیماها الزاماً مجهز به ELT نیستند و این جزو مقررات و الزامات کتاب هواپیما هم نیست، البته در کتاب هواپیما ELT وجود دارد اما الزامی که حتماً برای پرواز به آن نیاز است، وجود ندارد و هر شرکتی می‌تواند آن را فعال یا غیرفعال کند.

شاید الان هم ELT هواپیما به ماهواره سیگنال می‌دهد

نماینده اسبق ایران در ایکائو ادامه داد: اینکه از هواپیمای سانحه دیده آسمان سیگنالی ارسال نمی‌شود ممکن است این سیستم به هر دلیلی غیرفعال باشد یا اینکه اصلا احتمال دارد این ELT سیگنال می‌دهد و آن ماهواره تجسس و نجات هم دریافت می‌کند؛ بنابراین ضرورت دارد که موضوع را از آن مؤسسه پیگیری کنیم.

این کارشناس حمل و نقل هوایی گفت: تیم تجسس و نجات شرکت و سازمان باید پیگیر دریافت اطلاعات از ماهواره تجسس و نجات مذکور باشد.

جزئیات‌ آخرین لحظات ارتباط خلبان با برج مراقبت

معاون اسبق سازمان هواپیمایی بیان کرد: اینکه عنوان می‌شود هواپیما به کوه برخورد کرده است حرفی کاملاً غیرکارشناسی و غیرمنطقی است و هیچکدام مفاهیمی مستند نیست.

وی ادامه داد: تنها چیزی که تا این لحظه تقریباً شفاف است این است که خلبان هواپیمای سانحه‌‌دیده آسمان آنجا که باید با مرکز کنترل بابت کاهش ارتفاع هماهنگ کند، هماهنگی‌ها را انجام داده است و در نزدیکی فرودگاه بابت کاهش ارتفاع درست عمل کرده و شرایط عادی بوده است و درخواست کاهش ارتفاع از 21 هزار پا به 17 هزار پا داده است که به خلبان تأیید کاهش ارتفاع داده شده است.

ارتباط رادیویی خلبان پس از کاهش ارتفاع قطع می‌شود

منظری گفت: مشکل‌ این بوده است که پس از این تقاضای کاهش ارتفاع، ارتباط رادیویی‌ خلبان‌ قطع می‌شود و این مهم است بررسی شود چرا ارتباطات رادیویی قطع شده است که پس از بازگشایی و خواندن جعبه سیاه همه این ابهامات رفع می‌شود.

اظهارنظر دقیق پس از بررسی جعبه‌سیاه

وی بیان کرد: عده‌ای عنوان می‌کنند که شاید هواپیما به کوه برخورد کرده و ارتباط قطع شده است و بسیاری اظهارنظرهای دیگر؛ در حالی که اظهارنظر کارشناسی پس از خواندن جعبه سیاه خواهد بود و این همه حرف‌ها غیرمستند است.

معاون اسبق سازمان هواپیمایی اظهار داشت: پس از بازگشایی جعبه سیاه، ارتفاع هواپیما در زمان وقوع سانحه، صحت ارتفاعی که از سوی خلبان اعلام شده است، تطابق آن با ارتفاع‌سنج هواپیما و همچنین نقص فنی ارتفاع‌سنج و همه ابعاد حادثه و پارامترهایی موتور بررسی می‌شود و آن زمان است که می‌توان تحلیل کرد چه اتفاقی افتاده است.

منظری بیان کرد: حتی اگر تیم بررسی سانحه بتواند به محل وقوع حادثه و لاشه هواپیما برسد از نظر فنی تا حدی نحوه وقوع سانحه مشخص می‌شود؛ حتی دیدن لاشه و موقعیت هواپیما پیش‌بینی‌هایی از نحوه وقوع حادثه را نمایان می‌کند که چه اتفاقی افتاده است که به سانحه رسیده‌اند.

معاون اسبق سازمان هواپیمایی افزود: به عنوان مثال اگر لاشه هواپیما به صورت کامل در یک محل سقوط کرده باشد، مشخص می‌شود که هواپیما سقوط ناگهانی داشته است نظیر سانحه توپولوف کاسپین در قزوین؛ یا گر لاشه پخش شده باشد نشان از این دارد که هواپیما به کوه برخورد کرده است.

وی ادامه داد: در حادثه سقوط توپولوف کاسپین قزوین هواپیما سقوط آزاد داشت و به صورت شیرجه‌ای به سمت زمین حرکت کرده بود که در محل وقوع حادثه مشخص شد که این هواپیما سقوط آزاد داشته است. زیرا محدوده پخش اجزای هواپیما زیاد نبود.

نماینده اسبق ایران در ایکائو اضافه کرد: به هر حال اگر به لاشه هواپیما دست یابیم بخشی از شرایط و علل وقوع حادثه قابل پیش‌بینی خواهد بود اما علت اصلی و دقیق وقوع حادثه پس از بررسی کامل جعبه سیاه اعلام می‌شود و کارشناسی‌ترین کار همین است.

هنوز امکان زنده بودن مسافران پرواز تهران-یاسوج هست

منظری اظهار داشت:‌ چون هنوز به لاشه هواپیما دست نیافته‌ایم این امکان هم وجود دارد که هواپیما به صورت کامل منهدم نشده باشد و هنوز مسافرانی در آن زنده باشند، بنابراین ضرورت دارد که به سرعت به لاشه هواپیما برسیم.

مدیریت واحد در بحران‌‌ها نداریم

معاون اسبق سازمان هواپیمایی با تأکید بر اینکه بیان علت وقوع سانحه در حیطه اختیارات سازمان هواپیمایی کشوری است، گفت: متأسفانه در حال حاضر هر ارگانی به خود اجازه می‌دهد که علتی بابت بروز سانحه عنوان کند که امیدواریم که زودتر لاشه هواپیما و جعبه سیاه پیدا شود.

این کارشناس حمل و نقل هوایی بیان کرد: متأسفانه مدیریت بحران در بین مسئولان چندان لمس نمی‌شود هر بخشی برای خود اتاق بحران تشکیل داده و ظاهراً مدیریت واحد در چنین مواقعی معنا ندارد و همه جزیره‌ای عمل می‌کنند.

هواپیمای ATR72 شرکت هواپیمایی آسمان به شماره پرواز 3704 ساعت 8 صبح روز گذشته از فرودگاه مهرآباد به مقصد یاسوج پرواز کرد و 50 دقیقه پس از پرواز از رادار حذف و مکالمات خلبان و برج قطع شد؛ پس از آن اعلام شد که این هواپیما با کوه دنا برخورد کرده و سانحه در 14 مایلی فرودگاه یاسوج رخ داده است.

این هواپیما حامل 50 مسافر و 6 خدمه و امنیت پرواز بود.